Pređi na sadržaj

Maskogi (narod)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Maskogi
Maskoški poglavica
Ukupna populacija
88.332[1]
Regioni sa značajnom populacijom
 Sjedinjene Američke Države

 Oklahoma
 Alabama
 Luizijana

 Teksas
Jezici
Maskoški, hičitsko-mikasučki, alabamski i koasatski (kušatski) jezik;
danas engleski
Religija
Tradicionalna plemenska religija, hrišćanstvo
Srodne etničke grupe
ostali maskogijski narodi

Maskogi, Krici ili Maskogijska Krička konfederacija je maskogijski narod koji je u vreme prvog kontakta sa Englezima naseljavao južni Tenesi, veliki deo Alabame, zapadne Džordžije i delove severne Floride.[2] Maskogi govore jezicima koji pripadaju istočnomaskogijskoj grani maskogijske porodice jezika.

Većinu Maskoga je savezna vlada 1830-ih godina, proterala sa njihove zemlje na istoku Amerike u Indijansku teritoriju (današnju Oklahomu), gde su stvorili savezno priznato pleme „Maskogi (Krik) nacija” (od 2021. „Maskogi nacija”). Manji deo Maskoga je uspeo da opstane u Alabami, a njihovi potomci formirali su savezno priznato pleme „Porč Banda Krik Indijanaca”.

Mnogi Maskogi su se doselili na Floridu između 1767. i 1821. godine, pokušavajući da nađu utočište od evropskih doseljenika, koji su osnivali svoja naselja na njihovoj zemlji.[3] Na Floridi su se mešali sa lokalnim plemenima, asimilujući ih i vremenom stvarajući narod Seminol, koji je procesom etnogeneze stvorio zasebni identitet. Još jedan razlog seobe Maskoga na Floridu bili su oružani sukobi koji su vođeni u njihovoj domovini. Nakon što je savezna vlada zaratila sa Seminolima na Floridi, velika većina njih je proterana u Oklahomu krajem 1830-ih, gde su njihovi potomci stvorili savezno priznato pleme „Seminoli nacija Oklahome”. Deo Seminola koji je opstao na Floridi i izbegao proterivanje na zapad, preselio se na jug Floride u močvaru Everglejds. Njihovi potomci su današnja plemena „Seminoli pleme Floride” i „Mikosuki pleme Indijanaca Floride”. Ova dva plemena stekla su savezno priznanje u 20. veku.

Maskogi iz plemena „Maskogi (Krik) nacija”, pored engleskog jezika, upotrebljavaju neki od srodnih jezika koji pripadaju istočnomaskogijskoj grani maskogijske porodice jezika, kao što su maskoški (krički), hičitsko-mikasučki, alabamski i kušatski (koasatski) jezik, a deo govori nesrodnim jučkim jezikom. Današnji Juči su deo „Maskogi (Krik) nacije”, ali njihov jučki jezik je jezički izolat, koji nije srodan nijednom drugom jeziku.[4] Juči su se naselili među Maskoge kao izbeglice u kolonijalno doba (krajem 17. veka), nakon što su izgubili svoju zemlju u istočnom Tenesiju. Deo Seminola govori maskoškim (kričkim), a deo hičitsko-mikasučkim jezikom. Maskogi iz „Porč Bande Krik Indijanaca” govore maskoškim jezikom.

Preci Maskoga bili su deo Misisipijske kulture. Između 800. i 1600. gradili su složene gradove sa zemljanim humkama i mrežom okolnih gradova-satelita i salaša. Mreža maskoških gradova koji su činili konfederaciju, bila je zasnovana na 900 godina staroj istoriji složene i dobro organizovane poljoprivrede i rasporeda gradova oko trgova, sportskih igrališta i četvrtastih obrednih plesnih terena.

Narod Maskogi (Krik) je dovođen u vezu sa arheološkim nalazištima na kojima postoji veći broj humki, kao što su Okmalgi, Etova Indij`n Maunds i Maundvil. Maskogijski gradovi države iz vremena od pre kontakta sa Evropljanima delili su zajedničku kulturu, religiju, primenjivali su isti način poljoprivrede i lova, imali su iste zanate i povezivala ih je transkontinentalna trgovina. Rani španski istraživači susreli su se sa precima Maskoga sredinom 16. veka.[5]

Maskogi su bili prvi Indijanci koje su najranije vlade Sjedinjenih Američkih Država zvanično smatrale za „civilizovane” prema „planu civilizovanja” Džordža Vašingtona. U 19. veku, Maskogi su bili poznati kao jedno od „Pet civilizovanih plemena”, jer su prihvatili deo kulture i tehnologiju Angloamerikanaca.

Pod uticajem Tenskvatavinog tumačenja pojave komete iz 1811. godine i zemljotresa u Novom Madridu, gornji gradovi Maskoga, podržali su jednog od vođa Šonija, Tekamsija, aktivno su se opirali Angloameričkom zadiranju u njihovu teritoriju. Unutrašnje podele su dovele do sukoba gornjih (severnih) i donjih (južnih) gradova u Kričkom ratu (1813–1814) (Ratu Crvenih štapova). Započet kao građanski rat između maskoških frakcija, vremenom je postao deo Rata iz 1812. kada su se severni Maskogi ušli u ovaj rat kao britanski saveznici protiv Amerike, dok su južni Maskogi postali saveznici SAD. General Endru Džekson iskoristio je pobunu kao izgovor za rat protiv svih Maskoga, nakon što je pobuna severnih Maskoga ugušena uz pomoć južnih Maskoga. Rezultat je bilo slabljenje Maskoške (Kričke) konfederacije i prisilno ustupanje maskoške zemlje saveznoj vladi SAD.

Tokom proterivanja Indijanaca 1830-ih, većina Maskoga prisilno je preseljena na Indijansku teritoriju. „Maskogi (Krik) nacija”, „plemenski grad Alabama-Kusart (Alabama-Kušata)”, „plemenski grad Kejledži” i „plemenski grad Tloptloko”, svi sa sedištem u Oklahomi, su savezno priznata plemena. Osim toga, savezno su priznati „Porč Banda Krik Indijanaca” iz Alabame, „Kušata pleme” iz Luizijane i „Alabama-Kušata pleme” iz Teksasa. Seminoli sa Floride koji većim delom potiču od maskoških izbeglica, imaju tri savezno priznata plemena: „Seminoli nacija Oklahome”, „Seminoli pleme Floride” i „Mikosuki pleme Indijanaca Floride”.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Praistorija[uredi | uredi izvor]

Humka Etova C (Ce), je lokalitet misisipijske kulture u blizini džordžijskog grada Kartersvila, koji su naseljavali preci naroda Maskogi od 1000 godine nove ere do 1550 god. n.e.

Pre najmanje 12.000 godina, Indijanci ili Paleo-Indijanci živeli su u današnjim južnim državama Amerike.[6] Paleo-Indijanci na jugoistoku SAD bili su lovci-sakupljači koji su lovili razne životinje, uključujući megafaunu, koja je izumrla krajem pleistocena.[6] Tokom šumskog doba (vudlendskog doba), od 1000. godine pre nove ere do 1000. godine nove ere, lokalno stanovništvo je počelo da proizvodi grnčariju i da se u manjoj meri bavi hortikulturom istočnog poljoprivrednog kompleksa.

Misisipijska kultura je nastala kada se u dolinu reke Misisipi iz Mezoamerike proširila kultura uzgajanja kukuruza, što je dovelo do pojave poljoprivrednih viškova i povećanja stanovništva. Povećana gustina stanovništva dovela je do stvaranja urbanih centara i mnogih poglavarstva (engl. chiefdoms). Razvila su se raslojena društva sa naslednim verskim i političkim elitama. Ova kultura je cvetala na području današnjeg Srednjeg zapada, Istoka i Jugoistoka Sjedinjenih Američkih Država od 800. do 1500. godine, posebno duž reke Misisipi i njenih glavnih pritoka.

Maskogi iz rane istorije bili su potomci nosilaca misisipske kulture koji su živeli duž reke Tenesi u savremenim državama Tenesi,[7] Džordžija i Alabama. Možda su bili srodni narodu Tama u srednjoj Džordžiji. Usmena predanja Maskoga opisuju seobu iz oblasti zapadno od reke Misisipi, na istočnu obalu reke Okmalgi.[8] Ovde su vodili rat protiv drugih domorodaca, kao što su Savane, Ogiči, Vapui, Santi, Utine, Ikofani, Patikani i drugi, sve dok ih na kraju jesu savladali.[9]

Do sredine 16. veka, kada su španski istraživači sa obala Meksičkog zaliva započeli prve pohode u unutrašnjost, mnoga središta misisipijske kulture su već bila u opadanju ili su napuštena.[10] U ovo doba region je predstavljao skup domorodačkih poglavarstva (engl. chiefdoms) umerenih veličina (poput poglavarstva Kusa na reci Kusi), između kojih su se nalazila samostalna sela i plemena. Najraniji španski istraživači naišli su na sela i poglavarstva kasne misisipske kulture, počev od 2. aprila 1513. godine, iskrcavanjem Huana Ponsa de Leona na Floridu. Ekspedicija Lukasa Vaskeza de Ajlona 1526. godine u Južnoj Karolini takođe je zabeležila susrete sa tim narodima.

Interakcija i trgovina sa Evropljanima postepeno je uticala na život Maskoga. Oni su trampili jelensku kožu za evropsku robu, poput musketa ili alkohola.[11] Drugo, Španci su na njih vršili pritisak da izaberu predstavnike za pregovore, jer nisu razumeli vladavinu konsenzusom.[12]‍:19–37

Španska ekspedicija (1540–1543)[uredi | uredi izvor]

Hernando de Soto i njegovi ljudi spaljuju Mabilu, nakon iznenadnog napada vrhovnog poglavice Taskaluse i njegovih ljudi 1540; slika Herba Roa iz 2008.

Kabesa de Vaka, brodolomnik koji je preživeo nesrećnu ekspediciju Panfila de Narvaeza i vratio se u Španiju 1537. godine, preneo je na kraljevskom dvoru (navodne) reči Hernanda de Sota da je Amerika „najbogatija zemlja na svetu”. Hernando de Soto je bio španski istraživač i konkvistador koji je vodio prvu ekspediciju u unutrašnjost severnoameričkog kontinenta. De Soto, ubeđen u „bogatstvo” Amerike, želeo je da Kabesa de Vaka krene sa njim u ekspediciju, ali je Kabesa de Vaka odbio njegovu ponudu zbog spora oko plaćanja.[13] Od 1540. do 1543. godine, de Soto je prvo istraživao današnju Floridu i Džordžiju, a zatim zapadnije oblasti u Alabami i Misisipiju. Ova područja su naseljavali starosedeoci, preci Maskoga. De Soto je predvodio dobro opremljenu vojsku. Privukao je mnoge regrute iz različitih sredina koji su se pridružili njegovoj potrazi za bogatstvom u Americi. Nakon što se među domorocima pročulo da de Soto brutalno postupa prema Indijancima, odlučili su se da brane svoju zemlju. Vrhovni poglavica jedne od maskogijskih država, Taskalusa, predvodio je svoj narod u bici kod grada Mabile, u kojoj su Indijanci poraženi. Međutim, ovo je bila Pirova pobeda Španaca, jer su u bici izgubili svoje zalihe i imali su veliki broj žrtava, zbog čega su preživeli bili demoralisani. Ekspedicija se nakon ove svoje pobede nikada nije potpuno oporavila.

Uspon Maskogijske konfederacije[uredi | uredi izvor]

Evropljani su bili nosioci zaraznih bolesti na koje Maskogi nisu imali imunitet, pa je španska ekspedicija dovela do pojave epidemija velikih i malih boginja, kao i velike stope smrtnosti među starosedeocima. Gubitak stanovništva je pogoršan trgovinom indijanskim robljem, koju su organizovali evropski kolonisti na jugoistoku SAD tokom 17. i 18. veka. Preživeli Maskogi koji su govorili istočnomaskogijskim jezicima udružili su se i stvorili labavi savez Maskogijsku (Kričku) konfederaciju.

Maskogi su živeli u autonomnim selima u dolinama reka širom današnjeg Tenesija, Džordžije i Alabame, govorili su nekoliko srodnih maskogijskih jezika. Maskoškim jezikom govorili su Maskogi koji su živeli između reka Čatahuči i Alabama (današnje Džordžija, Alabama i susedne oblasti drugih država). Hičitsko-mikasučki (ili hičitski) je bio u upotrebi u velikom delu Džordžije (bio je jezik plemena Hičiti, Apalačikola, Čijaha, Okoni, Savokli, Mikasuki). Pošto su govornike hičitskog prve proterali beli doseljenici, Hičiti su se kao izbeglice naselili među druge Maskoge i stopili sa njima, a deo je otišao na Floridu (mikasučki dijalekat je opstao do danas). Koasatski (kušatski) i alabamski (alibamski) bili su u upotrebi u slivu gornjeg toka reke Alabama i oko dela reke Tenesi. Maskoška (Krička) konfederacija bila je sastavljena od maskoških plemena Abika, Kusa, Tukabači, Kovita, Kasita, Taskigi, Vakokai, Jufola, Hilibi, Atasi, Kolomi, Pakana, Okčai,[14] i drugih maskogijskih plemena Alabama, Koasati, Hičiti, Čijaha (ili Čeho, govorili su koasatskim ili hičitsko-mikasučkim, a Mikasuki, potomci Donjih Čijaha na Floridi, hičitsko-mikasučkim), ali uključivalo je i nemaskogijske Juče.[15]

Osnovna društvena jedinica bio je grad (idalva). Gradovi Abika, Kusa, Tukabači i Kovita imali su status „gradova majki” Maskoške konfederacije.[16] Smatra se da su Kovita i Kasita najraniji članovi konfederacije.[17] Donji gradovi, koji su se nalazili duž reke Apalačikole i njenih pritoka reka Čatahuči i Flint, kao i duž reka Okmalgi i Okoni, koje se nalaze istočno od Apalačikole, bili su Kovita, Kasita, Gornja Čijaha (ili Čeho), Hičiti, Okoni, Okmalgi, Okavaigi, Jamasi (Altamaha), Oukfuski, Savokli i Tamali. Gornji gradovi, su se nalazili na rekama Kusa, Talapusa i Alabama, bili su Abika, Tukabači, Kusa (u vreme španske ekspedicije najznačajniji grad Istočnog Tenesija i Severne Džeordžije), Etava (prvobitni stanovnici lokaliteta „Etova indijanske humke”), Hotlovahi, Hilabi, Jufola, Vakokai, Etasi, Alibamu, Kušata (ili Koasati; apsorbovali su pleme Kaski i stanovnike napuštenog grada Tali) i Taskigi („Napoči” u hronikama de Lune).[18]

Protoistorijsko nalazište King sajt, koje je bilo naseljeno sredinom 16. veka

Najvažniji poglavica u društvu Maskoga bio je majko ili seoski poglavica. Majko je vodio ratnike u bitkama i predstavljao svoje selo, ali je vlast imao samo u meri u kojoj je mogao da ubedi ostale seljane da se slože sa njegovim odlukama. Majko je vladao uz pomoć nižih poglavica (mikalgi) i različitih savetnika, uključujući i drugog po značaju u hijerarhiji koji je imao zvanje heniha, poštovanih starešina sela, vračeva (jahola) i ratnika najstarijeg po činu (tastanagi), koji je bio glavni vojni savetnik. Jahola ili vrač je vršio različite obrede, uključujući spravljanje crnog pića, koje se koristilo u ceremonijama pročišćavanja.

Najvažnija društvena jedinica bio je klan. Klanovi su organizovali lov, delili zemlju, organizovali sklapanje brakova i kažnjavali prekršioce zakona. Autoritet majka dopunjavale su majke iz klana, uglavnom žene starešine. Maskogi su imali matrilinearni sistem srodstva, deca su rođenjem postajali članovi majčinog klana, a nasleđivanje je bilo po majčinoj liniji. Klan vetra je prvi od klanova. Većina majka je pripadala ovom klanu.[19]

Širenje Britanaca, Francuza i Španaca[uredi | uredi izvor]

Vojska koja je išla u pohod na španske misije na Floridi prolazi pored trgovinske postaje Okmalgi.

Britanija, Francuska i Španija su osnovale kolonije u šumama na današnjem Jugoistoku SAD. Španija je osnovala jezuitske misije i srodna naselja kako bi pokrstila Indijance. Britancima i Francuzima je bila bitnija trgovina od pokrštavanja starosedeoca. U 17. veku franjevački fratri na španskoj Floridi izgradili su misije duž zaliva Apalači. Godine 1670. engleski doseljenici sa Barbadosa osnovali su Čarlston, glavni grad nove provincije Karoline. Trgovci iz Karoline odlazili su u maskogijska naselja da bi razmenjivali englesku robu kao što su kremen, barut, metalne sekire, staklene perle, tkaninu i rum sa Kariba za maskogijsku robu kao što su jelenska koža, koja je bila potrebna engleskoj industriji kože; i indijanske robove, koji su bili potrebni na karipskim plantažama šećerne trske. Španci i Indijanci iz misionarskih gradova spalili su većinu gradova duž reke Čatahuči, nakon dolaska 1685. škotskog istraživača Henrija Vudvorda u tu oblast. Englezi su 1690. godine izgradili trgovinsku postaju na reci Okmalgi, pod imenom Očisi-hači (potok); što je hičitski naziv za reku Okmalgi, gde su se stanovnici desetak kričkih gradova naselili, da bi pobegli od Španaca i lakše kupovali englesku robu. Naziv Krik najverovatnije potiče od skraćivanja anglizovane verzije imena ove postaje, Očisi Krik; danas je naziv Krik jedno od imena cele Maskogijske konfederacije, koja uključuje i nemaskogijske Juče i Načeze, koji su ili deo maskogijskih naroda ili njima blisko srodni.[20]

Guverner Karoline, pukovnik Džejms Mur predvodio je 1704–1706 kolonijalnu miliciju i ratnike Očisi Krika i Jamasa u napadima kojima su uništene španske misije u unutrašnjosti Floride. Zarobili su oko 10.000 nenaoružanih „misijskih Indijanaca”, Timukva i Apalača i prodali ih u ropstvo. Nakon što je Florida opustela, engleski trgovci plaćali su drugim plemenima da napadaju i porobe Jamase, što je dovelo do „Jamaskog rata” (1715-1717).

Poglavica Jamakro Krika Tomočiči i njegov nećak 1733.

Očisi Krici su zajedno sa Jamasima, palili trgovačke postaje i pljačkali naseljenike iz unutrašnjosti, ali su karolinška milicija i njihovi saveznici Čiroki uspeli da uguše pobunu, jer je pobunjenim domorocima ponestalo baruta. Jamasi su se sklonili na špansku Floridu, a Očisi Krici su pobegli na zapad na reku Čatahuči. Francuski istraživači iz Kanade osnovali su 1702. godine grad Mobil kao prvu prestonicu Luizijane i iskoristili rat za izgradnju tvrđave Fort Tuluz na ušću Talapuse u Kusu 1717. godine, što im je omogućilo trgovinu sa Alabamima i Kušatima (Koasatima). U strahu da će Donji Krici (Donji Maskogi) potpasti pod francuski uticaj, Britanci su ponovo uspostavili trgovinu jelenskom kožom sa njima, što nije odgovaralo Jamasima, koji su u ovom trenutku bili saveznici Španije. Francuzi su podstakli Gornje Krike da izvrše prepad na Donje Krike. U maju 1718. godine „car Brim”, majko moćnog plemena Kovita, pozvao je predstavnike Britanije, Francuske i Španije u svoje selo i u dogovoru sa vođama Gornjih i Donjih Krika, proglasio politiku neutralnosti Maskoga u sukobu kolonijalnih sila. Te godine su Španci izgradili presidio San Markos de Apalači u zalivu Apalači. Britanci su 1721. izgradili utvrđenje Fort King Džordž na ušću reke Altamaha. Kako su tri evropske imperijalne sile uspostavile svoja utvrđenja na obodima maskogijske zemlje, njihova politika neutralnosti im je omogućila da održe ravnotežu moći.

Jamakro Krici susreću se sa poverenikom kolonije Džordžija u Engleskoj, jula 1734. Na slici su prikazani i starosedeoci u evropskoj odeći, dečak u plavom kaputu i žena u crvenoj haljini.

Kolonija Džordžija stvorena je 1732. godine; njeno prvo naselje, Savana, osnovano je sledeće godine, na strmoj obali reke, gde su Jamkroi, pleme nastalo udruživanjem dela Krika i Jamasa (pleme kričkog porekla) koji su ostali saveznici Engleske, dozvolili Džonu Masgrou da osnuje trgovinsku postaju za trgovinu krznom. Njegova supruga Meri Masgrou bila je ćerka engleskog trgovca i Maskoginje iz moćnog maskoškog klana vetra, polusestre cara Brima. Bila je glavni prevodilac osnivaču Džordžije i prvom guverneru, generalu Džejmsu Ogltorpu, koristila je svoje veze da bi negovala mir između Krika i nove kolonije.[21] Trgovina jelenskom kožom je rasla, a do 1750-ih godina Savana je izvozila do 50.000 jelenskih koža godišnje.[22]

Španske i britanske vlasti 1736. su uspostavile neutralnu zonu između reka Altamahe i Sent Džons na današnjoj Floridi, u kojoj su domorodačka lovišta bila zaštićena, što je omogućilo nesmetano odvijanje trgovine jelenskom kožom i pružilo zaštitu španskoj Floridi od daljeg britanskog zadiranja.[23] Oko 1750. nakon „Jamaskog rata”, grupa Očisi Krika naselila se u neutralnu zonu, nakon sukoba sa gradovima na reci Čatahuči u kojima je govoreno maskoškim jezikom.

Predvođeni poglavicom Sekofijem (Kravarom), Očisi Krici su stvorili novu Seminolsku konfederaciju, koja je obuhvatila izbjeglice iz nedavno završenog Jamaskog rata, ostatke Indijanaca misija i odbegle afričke robove.[24] Njihovo ime potiče od španske reči simarones (šp. cimarrones), koja se prvobitno odnosila na podivljalu domaću životinju. Španci i Portugalci su koristili reč simarones za odbegle robove Marune (reč Marun je takođe izvedena iz reči simarones) i američke Indijance koji su pobegli od evropskih osvajača. Na hičitskom jeziku, u kome nije postojao glas r, simarones je postao Simanoli i na kraju Seminol.

Mešoviti brakovi[uredi | uredi izvor]

Mnoge vođe Maskogi Krika, imaju britanska imena, jer potiču iz mešovitih brakova. Neki od njih su Aleksander Makgilivrej, Džosaja Frensis, Vilijam MekIntoš, Piter MekKvin, Vilijam Vederford, Vilijam Periman i drugi. Mnoge Maskoginje su imale decu sa britanskim kolonistima. Jedan od njih je i indijanski agent Bendžamin Hokins koji se oženio Maskoginjom.[25]‍:9 Maskogijska društva su matrilinearna, zbog čega su deca pripadala majčinom klanu. Maskogi koji potiču iz mešovitih brakova u mnogim slučajevima su predvodili otpor britanskoj, a zatim i američkoj ekspanziji. To što su govorili engleskim i maskoškim jezikom, a znali su i evropske običaje, učinilo ih je predvodnicima zajednice; oni su „dominirali maskogijskom politikom”.[25]‍:236 n. 7 Prema Klaudiu Sontu:

Ovi potomci iz mešovitih brakova zauzimali su drugačiji položaj u ekonomiji Dubokog Juga od većine Krika i Seminola. Radili su kao trgovci i agenti.... Zbog svog porekla i vaspitanja, imali su veće kulturne, društvene, jezičke i geografske veze sa kolonijalnim naseljima, povremeno su putovali u Pensakolu i trgovačke postaje Džordžije da istovare svoje kože i preuzmu još trgovačke robe.[12]‍:54

Kako Endru Frenk piše, „pojmovi kao što su mešanci i polutani, koji podrazumevaju rasnu kategorizaciju i delimično indijanstvo, su u suprotnosti sa načinom na koji su starosedeoci određivali srodstvo i identitet na Jugoistoku osamnaestog i ranog devetnaestog veka”.[26]

Američki rat za nezavisnost[uredi | uredi izvor]

Završetkom Francuskog i Indijanskog rata (poznatog i kao Sedmogodišnji rat) 1763. godine, Francuska je izgubila svoje severnoameričke kolonije, a Angloamerički doseljenici počeli su masovno da se naseljavaju u unutrašnjosti zemlje. Nezadovoljstvo Indijanaca dovelo je do napada na njih, a percepcija da kraljevska vlada favorizuje Indijance i trgovinu jelenskom kožom navela je mnoge bele naseljenike iz unutrašnjosti da se pridruži „Sinovima slobode”. Strah od doseljenika gladnih zemlje i potreba za evropskim proizvodima naveli su Maskoge da stanu na stranu Britanaca, ali kao i mnogi starosedelački narodi, bili su podeljeni frakcionalizmom. Uopšteno govoreći, izbegavali su neprekidne borbe i radije su štitili svoj suverenitet opreznim učešćem u sukobima.

Tokom Američkog rata za nezavisnost, Gornji (Krici) Maskogi su stali na stranu Britanaca i borili se zajedno sa Čikamoga Čirokima (Donji Čiroki), ratnicima Džreging Kanua (Vuče Kanu), u Čiročko-američkim ratovima, protiv Angloameričkih doseljenika u današnjem Tenesiju. Ovaj savez je organizovao kušatski poglavica Aleksandar Makgilivrej, sin Lahlana Makgilivreja, bogatog škotskog trgovca krznom, lojaliste i plantažera, čiju je imovinu Džordžija konfiskovala. Njegov bivši partner, škotsko-irski američki pobunjenik Džordž Galfin, prvobitno je ubedio Donje (Krike) Maskoge da ostanu neutralni. Međutim, većina Donjih (Krika) Maskoga nominalno je ušla u savez sa Britanijom nakon pada Savane 1779. godine. Jedan od vođa probritanskih Donjih (Krika) Maskoga bio je kapetan Vilijam MekIntoš, koji je predvodio grupu Hičita. Krički ratnici borili su se na strani Britanije tokom pohoda na Mobil i Pensakolu (1780–1781), kada je Španija ponovo osvojila britansku Zapadnu Floridu. Vođa lojalista Tomas Braun predvodio je diviziju Kraljevskih rendžera u pokušaju da od američkih pobunjenika preuzme vlast nad unutrašnjošću Džordžije i Karoline, a takođe je podstakao napade Čiroka na zaleđe Severne Karoline nakon bitke kod Kings Mauntina. On je zauzeo Ogastu u martu 1780, uz pomoć ratnika Gornjih (Krika) Maskoga, ali pojačanje od Donjih (Krika) Maskoga i lokalnih Angloameričkih lojalista nikada nije došlo, pa je 1781. milicija Džordžije, koju je predvodio Elaja Klark, uspela ponovo da zauzme Ogastu.[27] Sledeće godine Kontinentalna armija pod komandom generala Entonija Vejna, uspela je da porazi ratnike Gornjih (Krika) Maskoga koji su pokušavali da dođu u pomoć britanskom garnizonu u Savani.

Nakon što se rat završio 1783. godine, Britanija je ustupila zemlju Maskoga novostvorenim nezavisnim Sjedinjenim Američkim Državama. Te godine, dvoje poglavica Donjih (Krika) Maskoga, Hopvatl Majko (Pitomi kralj) i Enija Majko (Debeli kralj), ustupili su 2.100 km² maskoške zemlje državi Džordžiji. Aleksandar Makgilivrej poveo je pan-indijski otpor upadima Angloamerikanaca u njihovu zemlju, oružje za borbu protiv njih dobijao je od Španaca sa Floride. Makgilivrej je radio na stvaranju osećaja Maskoškog nacionalizma i centralizovanju političke moći, boreći se protiv seoskih vođa koji su pojedinačno prodavali zemlju Sjedinjenim Američkim Državama. On je postao bogati zemljoposednik i trgovac, a posedovao je čak šezdeset crnih robova.

Sa Španijom je 1784. sklopio „Sporazum iz Pensakole”, kojim je priznata kontrola Maskoga nad 12.000 km² zemlje na koju je Džordžija polagala pravo i garantovan pristup britanskoj firmi Panton, Lesli & Kompani (engl. Panton, Leslie & Co.), koja je kontrolisala trgovinu jelenjom kožom, a sam je postao zvanični predstavnik Španije.[28] Veće u Takabačiju je 1786. godine odlučilo da povede rat protiv belaca koji su se naselili na maskoškoj zemlji. Maskoški (krički) ratnici napali su doseljenike na obalama reke Okoni, kao odgovor na ove napade Džordžija je mobilisala svoju miliciju. Makgilivrej je odbio pregovore sa državom Džordžijom, koja je njegovom ocu oduzela plantaže, ali je predsednik Džordž Vašington poslao specijalnog izaslanika, pukovnika Marinusa Vileta, koji ga je ubedio da otputuje u Njujork, tadašnji glavni grad SAD i da direktno pregovara sa federalnom vladom. Makgilivrej je u leto 1790. sa 29 drugih poglavica Maskoga (Krika), u ime „Gornjih, Srednjih i Donjih Krika i Seminola koji čine Kričku naciju Indijanaca”, potpisao „Sporazum iz Njujorka”, kojim je veliki deo kričke zemlje ustupljen saveznoj državi i kojim su se Krici obavezali da Angloamerikancima vrate odbegle robove, u zamenu za savezno priznanje maskoškog suvereniteta i obećanje da će savezna vlada iseliti bele naseljenike. Makgilivrej je umro 1793. godine, a sa pronalaskom pamučne mašine, beli doseljenici na jugozapadnoj granici koji su se nadali da će postati vlasnici plantaža pamuka počeli su da traže indijansku zemlju. Elajdža Klark i nekoliko stotina njegovih sledbenika su 1795. godine uspostavili kratkotrajnu Republiku Trans-Okoni, čime su prekršili Sporazum iz Njujorka.

Zemljišni spor između Maskoga i Čokta (1790)[uredi | uredi izvor]

Maskogi i Čokti su 1790. bili u sukobu oko zemlje blizu reke Noksubi. Dve nacije su se složile da reše spor održavanjem utakmice (sa loptom), a pobednik bi dobio zemlju. Sa skoro 10.000 igrača i posmatrača, dve nacije su se pripremale skoro tri meseca. Posle celodnevne borbe, Maskogi su pobedili u utakmici. Izbila je borba i dve nacije su se borile do zalaska sunca sa skoro 500 mrtvih i mnogo više ranjenih.[29]

Maskogijska država i Vilijam Bouls[uredi | uredi izvor]

Vilijam Ogastas Bouls (1763–1805).

Vilijam Ogastas Bouls je rođen u bogatoj porodici merilendskih Torijevaca, sa 14 godina prijavio se u Merilendski bataljon lojalista i postao zastavnik Kraljevske mornarice sa 15 godina. Nakon što je izbačen iz vojske zbog zanemarivanja dužnosti, jer se prekasno vratio na svoj brod u Pensakoli, Bouls je pobegao na sever i našao utočište u gradovima Donjih (Krika) Maskoga u basenu reke Čatahuči. Venčao se sa dve žene, od kojih je jedna bila Čirokinja, a druga ćerka poglavice kričkog plemena Hičiti Vilijama Perimana. Bouls je kasnije ovaj brak koristio da politički utiče na Krike.[30] Bouls je kao sedamnestogodišnjak 1781. godine predvodio maskoške snage u bici kod Pensakole. Nakon što je pobegao na Bahame, otputovao je u London, gde ga je Kralj Džordž III primio kao ambasadora Kričke i Čiročke nacije. Dobio je britansku podršku i vratio se među Maskoge. Obučavao ih je za piratske napade na španske brodove.

Bouls je 1799. godine, uz podršku Čatahučkih Krika i Seminola formirao Državu Maskoga. Prestonica mu je bilo selo Mikosuki, na obali jezera Mikosuki u blizini današnjeg Talahasija. Prestonicom je vladao Majko Kanače, njegov tast i najjači saveznik. Bouls je želeo da Država Maskoga obuhvati velike delove današnje Floride, Alabame, Džordžije, Severne Karoline i Tenesija, kao i da ujedini Čiroke, Gornje i Donje Krike, Čikase i Čokte. Boulsov prvi potez bio je proglašavanje Drugog sporazuma iz San Ildefonsa iz 1796. godine, koji je povukao granicu između SAD i Zapadne Floride, ništavnim, jer Indijanci nisu konsultovani.

On je odbacio sporazume koje je Aleksandar Makgilivrej ugovorio sa Španijom i SAD, zapretivši da će objaviti rat Sjedinjenim Američkim Državama ukoliko ne vrate zemlju Maskogima i izrekao smrtnu kaznu indijanskom agentu, koga je postavio Džordž Vašington, Bendžaminu Hokinsu, koga su podržavali Donji Krici. Izgradio je sićušnu mornaricu i izvršio napad na španske brodove u Meksičkom zalivu, a 1800. objavio je rat Španiji, nakratko zauzevši prezidijum i trgovinsku postaju San Markos de Apalače pre nego što je bio primoran da se povuče. Iako su se španske snage koje su krenule da unište Mikosuki izgubile u močvarama, drugi pokušaj zauzimanja San Markosa završio se katastrofom. Nakon što je primirje u Evropi dovelo do gubitka britanske podrške, Bouls je diskreditovan. Seminole su potpisale mirovni sporazum sa Španijom. Sledeće godine na nacionalnom savetu izdali su ga Donji Krici, pristalice Hokinsa. Boulsa su predali Špancima, a on je umro u zatvoru u Havani na Kubi dve godine kasnije.[31]

Pre proterivanja (kraj 18. i rani 19. vek)[uredi | uredi izvor]

Slika (1805) koja prikazuje Bendžamina Hokinsa na njegovoj plantaži, kako obučava Maskoge (Krike) da primenjuju evropsku tehnologiju

Džordž Vašington, prvi predsednik SAD i Henri Noks, prvi američki vojni sekretar, zalagali su se za kulturnu transformaciju Indijanaca.[32] Vašington je verovao da su Indijanci jednaki kao pojedinci, ali da je njihovo društvo inferiorno. Formulisao je politiku za podsticanje procesa „civilizovanja”, a ona je nastavljena pod predsednikom Tomasom Džefersonom.[33] Poznati istoričar Robert Remini je napisao: „Oni su pretpostavili da će kada Indijanci usvoje pojam privatnog vlasništva, izgradnju kuća, poljoprivredu na farmama, obrazovanje svoje dece i prihvate hrišćanstvo, njih beli Amerikanci prihvatiti”.[34] Vašingtonov plan u šest tačaka uključivao je nepristrasnu primenu prava prema Indijancima; regulisanje kupovine indijanske zemlje; unapređenje trgovine; promovisanje eksperimentisanja sa civilizovanjem ili poboljšanjem indijanskog društva; ovlašćenje predsednika da daje poklone; i kažnjavanje onih koji su kršili prava Indijanaca.[35] Prema Vašingtonovom planu od šest tačaka, Maskogi bi bili prvi Indijanci koji će biti „civilizovani”. Indijanski narodi Čiroki, Čikaso, Čokto i Seminole su nakon Maskoga prihvatili sprovođenje nove Vašingtonove politike civilizovanja.

Vašington je 1796. godine imenovao Bendžamina Hokinsa za generalnog nadzornika indijanskih poslova koji se bavi svim plemenima južno od reke Ohajo. Lično je preuzeo ulogu glavnog agenta Maskoga. Preselio se u oblast koja danas pripada okrugu Kraford u Džordžiji. Počeo je da podučava Maskoge poljoprivrednim tehnikama, osnovao je farmu na reci Flint. Vremenom je doveo robove i radnike, iskrčio nekoliko stotina jutara, osnovao mlinove i trgovačku postaju.

Godinama se Hokins sastajao sa poglavicama na svom tremu kako bi razgovarali o raznim stvarima. Bio je zaslužan za najduži period mira između Angloameričkih doseljenika i starosedelaca, koji je trajao 19 godina. Donji Krici su 1805. godine ustupili svoju zemlju istočno od reke Okmalgi državi Džordžiji, sa izuzetkom svetih grobnih humki na lokaciji „Okmalgi Old Filds”. Dozvolili su da se preko njihove teritorije izgradi federalni put koji povezuje Nju Orleans sa Vašingtonom. Određeni broj vođa Maskoga stekao je robove i stvorio plantaže pamuka, mlinove i preduzeća duž federalnog puta. Utvrđenje Bendžamin Hokins je izgrađeno 1806. godine na brdu s pogledom na Okmalgi Old Filds, kako bi zaštitilo angloamerička naselja koja su se širila.

Hokins je bio šokiran izbijanjem Kričkog rata, koji je uništio njegov životni rad na poboljšanju kvaliteta života Maskogija. Pred njegovim očima, mir čijoj izgradnji je doprineo je okončan. Frakcija Maskogija pridružila se panameričkom indijanskom pokretu Tenskvatave i Tekamsija, odbacujući prilagođavanje Angloameričkim doseljenicima i prihvatanje njihove kulture. Iako Hokins lično nikada nije napadnut, video je kako se unutrašnji krički građanski rat razvija u rat protiv Sjedinjenih Američkih Država.

Uvod u Krički rat[uredi | uredi izvor]

Velika kometa iz 1811, crtež Vilijama Henrija Smita

Poglavica Šonija Tekamsi (Tekumseh), osnivač „Tekamsijeve konfederacije”, čije ime je značilo „zvezda padalica”,[36] prilikom posete maskoškom gradu Takabači, na gradskom trgu je pred okupljenim vođama Maskoga rekao da je pojava komete (zvezde padalice) u martu 1811. najava njegovog dolaska. Prema Mekeniju, Tekamsi je rekao, da će dokazati Maskogima da ga je Veliki duh poslao, tako što će im dati znak. Razočaran prijemom u gradu, nakon što se vratio u zemlju Šonija, rekao je da će prorok (Tenskvatava) udariti nogom u zemlju i da će sve kuće u Takabačiju pasti. Ubrzo nakon što je Tekamsi napustio jugoistok, kao što je obećao, znak je stigao u obliku zemljotresa.

Zemljotres u Novom Madridu 16. decembra 1811. godine pogodio je zemlju Maskogija i američki Srednji zapad. Dok se tumačenje ovog događaja razlikovalo od jednog domorodačkog naroda do drugog, opšte je bilo prihvaćeno da je ovaj snažan zemljotres morao nešto da znači.[37] Zemljotres i njegovi naknadni potresi pomogli su Tekamsijevom pokretu otpora tako što su ubedili, ne samo Maskoge, već i druge indijanske narode, da moraju da podrže Šonije.

Maskogi su tumačili zemljotres u Novom Madridu kao znak da treba da podrže pokret otpora koji su osnovali Šoniji.

Indijanci su bili užasnuti... drveće i vigvami su se strašno tresli; led na reci Arkanzas bio je razbijen u komade; a većina Indijanaca je mislila da će Veliki Duh, ljut na ljudsku rasu, da uništi svet.

— Rodžer L. Nikols, Američki Indijanac (engl. The American Indian − Д Америк`н Индиј`н)

Maskogi koji su se pridružili Tekamsijevoj konfederaciji bili su poznati pod imenom Crveni štapovi. Postoje različite verzije o poreklu imena Crveni štapovi, jedna od njih je da su dobili ime po tradiciji Maskoga da nose svežanj štapova koji obeležavaju dane do nekog događaja. Štapovi obojeni crvenom bojom predstavljaju rat.[38]

Krički rat (1813–1814)[uredi | uredi izvor]

Menava je bio jedan od glavnih vođa Crvenih štapova. Posle rata, nastavio je da se suprotstavlja zadiranju belaca u zemlje Maskoga, posetio je američki glavni grad Vašington 1826. da bi protestovao zbog sklapanja Sporazuma iz Indijan Springsa (1825).

Krički rat (1813–1814), poznat i kao Rat crvenih štapova, počeo je kao maskogijski građanski rat, da bi vremenom postao deo Rata iz 1812. Pod uticajem vođe Šonija Tekamsija (kome su pisci iz 19. veka pripisali vatrene govore koje „mora da je održao”) i njihovih verskih vođa, kao i britanskih trgovaca koji su ih ohrabrivali, vođe Crvenih štapova kao što su Vilijam Vederford (Crveni orao), Piter Mekvin i Menava uspeli su da pridobiju na svoju stranu Gornjokričke gradove. U savezu sa Britancima, suprotstavili su se upadima Angloamerikanaca u Maskogiju i „civilizacijskim programima” kojima je upravljao indijanski agent Bendžamin Hokins i sukobili su se sa mnogim vodećim poglavicama Maskogijske nacije, pre svega sa Majkom Donjih Krika Vilijamom Mekintošem, Hokinsovim najznačajnijim saveznikom. Njihovi protivnici, koji su želeli mirne odnose sa belim naseljenicima, bili su poznati kao Beli štapovi. Pre nego što je počeo Maskogijski građanski rat, Crveni štapovi su pokušali da svoje delovanje sakriju od starih poglavica. Bili su ohrabreni kada je Tekamsi okupio svoje sledbenike i pridružio se britanskoj invaziji i pokušaju zauzimanja Fort Detroita u avgustu 1812.

Mala grupa Crvenih štapova se februara 1813, predvođena Malim ratnikom, vraćala iz Detroita kada su ubili dve porodice doseljenika, koje su živele oko reke Dak, blizu Nešvila. Hokins je zahtevao da Maskogi predaju Malog ratnika i njegovih šest saboraca. Umesto da ih predaju federalnim agentima, Veliki ratnik i stare poglavice odlučili su da ih pogube. Ova odluka je bila iskra koja je započela građanski rat među Maskogima.[39]

Prvi sukob između Crvenih štapova i Angloamerikanaca, Bitka kod spaljenog kukuruza, dogodio se 21. jula 1813. godine, kada je grupa američkih vojnika iz Fort Mimsa (severno od alabamskog grada Mobila) zaustavila grupu Crvenih štapova koji su se vraćali iz Zapadne Floride, gde su kupili municiju od španskog guvernera u Pensakoli. Crveni štapovi su pobegli sa lica mesta, a američki vojnici su opljačkali ono što su pronašli, dozvoljavajući Crvenim štapovima da se pregrupišu i uzvrate iznenadnim napadom koji je primorao Amerikance da se povuku. Nakon Bitke kod spaljenog kukuruza, američke snage su uključene u Krički građanski rat. Pobeda Krika u ovoj bici protumačena je kao dobar znak, jer je bila dokaz da Krici mogu da pobede belce.

Crveni štapovi, predvođeni Crvenim Orlom (Vilijamom Vederfordom), 30. avgusta 1813. napali su Fort Mims, gde su se okupili beli doseljenici i njihovi indijanski saveznici. Crveni štapovi su u iznenadnom napadu zauzeli tvrđavu i izvršili masakr, ne štedeći ni muškarce, ni žene i decu. Zarobljeno je više od 100 zarobljenika, od kojih su većina bili crni robovi,[40] takođe je zarobljeno najmanje desetoro dece i tri žene.[41] Iz tvrđave je pobeglo samo 36 ljudi, većinom muškaraca,[42] a samo 2 žene i 1 devojka.[41] Nakon što su Indijanci ubili 250 do 500 ljudi u tvrđavi, među doseljenicima na američkoj jugozapadnoj granici proširila se panika. Iako su Crveni štapovi dobili bitku, izgubili su rat.

Ujutro 30. avgusta 1813. nekoliko branilaca Fort Mimsa uskomešalo se na sparini. U šumovitoj hladovini, Krici su posmatrali i čekali. Glavnu kapiju tvrđave, koja se nalazila na istočnoj strani palisade, garnizonske trupe nisu zatvorile... Nijedan stražar nije bio u bunkeru.

— Kratka istorija Masakra u Fort Mimsu 1813. tokom Kričkog indijanskog rata[43]

Nakon masakra u Fort Mimsu, dva dana kasnije, usledio je manji Kimbel-Džejms masakr.

Pobeda Crvenih štapova dovela je do širenja panike po celom jugoistoku Sjedinjenih Američkih Država, a poklič „Seti se Fort Mimsa!” bio je popularan u javnosti koja je želela osvetu. Kako je savezna vojska bila vezana na severnom frontu u borbi protiv protiv Britanaca u Kanadi, milicije Tenesija, Džordžije i teritorije Misisipija dobile su zadatak da izvrše invaziju na gradove Gornjih Krika. Pridružili su im se indijanski saveznici, Donji Krici pod vođstvom Vilijama Mekintoša i Čiroki pod Majorom Ridžom. Brojčano nadjačani i slabo naoružani, predaleko od Kanade ili obale Meksičkog zaliva da bi primili britansku pomoć, Crveni štapovi su vodili očajničku borbu. Milicija Tenesija generala Endrua Džeksona, 27. marta 1814, potpomognuta 39. pešadijskim pukom SAD i ratnicima Čirokija i Donjih Krika, razbila je Crvene štapove u bici kod Horsšu Benda na reci Talapusi. Iako su Crveni štapovi bili potučeni do nogu, sa velikim gubicima u ljudstvu (oko 3.000 Gornjih Krika je poginulo), preživeli su nastavili borbu još nekoliko meseci.

Poraz Maskoga 1814.[uredi | uredi izvor]

Prikaz predaje Crvenog orla Endru Džeksonu nakon bitke kod Horšu Benda. Džekson je bio toliko zadivljen Vederfordovom smelošću da ga je pustio.

Crveni štapovi su se u avgustu 1814. predali Džeksonu u Vetampki (u blizini današnjeg grada Montgomerija). Maskogi su 9. avgusta 1814. bili prinuđeni da potpišu Sporazum iz Fort Džeksona, kojim je okončan rat i prema kojem je bilo predviđeno da ustupe oko 81.000 km² zemlje Sjedinjenim Državama, što je činilo više od polovine njihove teritorije. Čak i oni koji su se borili uz Džeksona bili su primorani da ustupe svoju zemlju, pošto ih je Džekson smatrao odgovornim jer su dozvolili pobunu Crvenih štapova. Država Alabama, koja je zvanično postala deo unije 1819, većim je delom nastala na zemlji osvojenoj od Crvenih štapova.

BUDUĆI DA JE ničim izazvan, neljudski i krvavi rat, koji su neprijateljski Krici vodili protiv Sjedinjenih Država, uspešno odbijen, vođen i odlučen, od navedenih država, u skladu sa principima nacionalne pravde i časnog ratovanja-- I dok obzir postoji zbog ispravnosti postupka, nametnutog uputstvima koja se odnose na ponovno uspostavljanje mira: Nek bude upamćeno da su pre osvajanja tog dela Kričke države koji je bio neprijateljski raspoložen prema Sjedinjenim Državama, počinjeni bezbrojni napadi na mir, imovinu i živote građana Sjedinjenih Država...

— Sporazum iz Fort Džeksona, 1814[44]

Mnogi Maskogi su odbili da se predaju i pobegli su na Floridu. Tamo su se udružili sa ostacima drugih naroda, stvorivši novi narod Seminole. Maskogi su kasnije na Floridi učestvovali u Seminolskom ratu na obe strane.

Seminolski rat[uredi | uredi izvor]

Crveni štapovi koji su izbegli na Floridu posle Kričkog rata utrostručili su populaciju Seminola i ojačali njen Maskogijski karakter.[45] Britanske snage su se 1814. iskrcale na Zapadnu Floridu i počele sa naoružavanjem Seminola. Britanci su izgradili jaku tvrđavu na reci Apalačikola kod Prospekt Blafa, a 1815. godine, nakon završetka Rata iz 1812, ponudili su je, sa svom opremom (musketama, topovima, barutom, sačmom i topovskom đuladi) meštanima: Seminolama i Marunima (odbeglim robovima). Nekoliko stotina Maruna u tvrđavi bilo je deo Korpusa kolonijalnih marinaca, oni su imali osnovnu vojnu obuku i bili su disciplinovani, ali bez oficira jer su ih njihovi engleski oficiri napustili nakon kraja rata. Seminoli su samo želeli da se vrate u svoja sela, pa su Maruni postali vlasnici tvrđave. Ubrzo su je južnjački plantažeri nazvali crnačka tvrđava, ona je nadaleko bila poznata među porobljenim crncima kao mesto gde su crnci bili slobodni i imali oružje, kao na Haitiju. Plantažeri pristalice robovlasništva ispravno su smatrali da je njegovo jednostavno postojanje inspirisalo bekstvo ili pobunu potlačenih Afroamerikanaca, pa su se žalili američkoj vladi. Maruni nisu bili obučeni kako da koriste topove koji su postojali u tvrđavi. Nakon što je obavestio španskog guvernera, koji je imao veoma ograničene resurse i koji je rekao da nema naređenja da išta preduzme, američki general Endru Džekson je uništio tvrđavu 1816, u napadu koji je nazvan „najsmrtonosniji hitac iz topa u američkoj istoriji”[46].

Seminoli su nastavili da prihvataju odbegle crne robove i napadaju američka naselja, što je dovelo do toga da im SAD objavi rat 1817. Sledeće godine, general Endru Džekson je napao Floridu sa vojskom koja je uključivala više od 1.000 ratnika Donjih Krika. Oni su uništili seminolska naselja i zauzeli Pensakolu. Nakon Džeksonove pobede Španija je potpisala Adams-Onisov sporazum 1819. godine, kojim je Floridu ustupila Americi. Delegacija seminolskih poglavica se 1823. godine sastala sa novim američkim guvernerom Floride, na sastanku su se usprotivili predlogu o ponovnom ujedinjenju sa Gornjim i Donjim Kricima, delom zato što su oni nameravali da porobe Crne Seminole. Umesto toga, Seminoli su pristali da pređu na rezervat u unutrašnjosti srednje Floride.

Sporazumi iz Indijan Springsa[uredi | uredi izvor]

Portret Vilijama Mekintoša, delo slikara Čarlsa Berda Kinga.

Majko Vilijam Mekintoš je predvodio ratnike Donjih Krika koji su se borili zajedno sa SAD u Kričkom ratu i Prvom Seminolskom ratu. On je bio sin istoimenog oficira lojaliste, koji je regrutovao grupu Hičitija da se bore na britanskoj strani, Mekintoš nikada nije upoznao svog belog oca. Bio je u srodstvu sa delom džordžijske plantažerske elite, a nakon ratova obogatio se od uzgoja pamuka. Rođenjem je pripadao klanu svoje majke istaknutom klanu Vetra; pošto su Krici imali matrilinearni sistem porekla i nasleđivanja, on je zahvaljujući njoj postao poglavica. Takođe je bio u srodstvu sa Aleksandrom Makgilivrejem i Vilijamom Vederfordom, koji su kao i on bili Krici mešanog porekla.

Kasnih 1810-ih i ranih 1820-ih, Mekintoš je učestvovao u stvaranju centralizovanih policijskih snaga, pisanih zakona i Kričkog Nacionalnog Saveta. Kasnije te decenije, počeo je da misli da je preseljenje neizbežno. Mekintoš i nekoliko drugih poglavica su 1821. potpisali sa saveznom vladom Prvi sporazum iz Indijan Springsa o predaji zemlje Donjih Krika istočno od reke Flint. Kao nagradu, Mekintoš je dobio 4 km² na mestu gde je potpisan sporazum, gde je izgradio hotel namenjen turistima koji su posećivali lokalne tople izvore.

Krički Nacionalni Savet je odgovorio propisivanjem smrtne kazne za Krike koji ustupe zemlju saveznoj vladi. Džordžijski doseljenici su nastavili da se naseljavaju na indijansku zemlju, naročito nakon otkrića zlata u severnoj Džordžiji. 1825. Mekintoš i njegov brat od tetke, guverner Džordž Trup, vodeći zagovornik uklanjanja Indijanaca, potpisali su Drugi sporazum iz Indijan Springsa u njegovom hotelu. Sporazum je takođe potpisalo šest drugih poglavica Donjih Krika, njime je poslednja zemlja Donjih Krika ustupljena Džordžiji, a zauzvrat Donjim Kricima je dodeljena značajna suma za preseljenje u dolinu reke Arkanzas. Predviđena je i velika isplata samom Mekintošu.

Pod vođstvom starog poglavice Crvenih štapova Menave, 200 kričkih policajaca je krenulo da u skladu sa zakonom sprovede smrtnu kaznu nad Mekintošem. Spalili su njegovu plantažu koja se nalazila na gornjem toku reke Čatahuči. Ubrzo je delegacija Kričkog Nacionalnog Saveta, predvođena govornikom Opotlejaholom, otputovala u glavni grad Vašington da protestuje protiv sporazuma iz 1825. godine. Oni su ubedili predsednika Džona Kvinsija Adamsa da je sporazum nevažeći i dogovorili povoljniji Vašingtonski sporazum (1826). Ustupili su svoju zemlju Džordžiji u zamenu za 200.000 dolara, sporazumom nisu imali obavezu da se odsele na zapad. Trup je ignorisao novi sporazum i naredio iseljenje Maskoga sa njihove preostale zemlje u Džordžiji bez nadoknade. Zatim je mobilisao državnu miliciju kada je predsednik Adams zapretio intervencijom saveznih snaga.

Proterivanje (1834)[uredi | uredi izvor]

Nakon Sporazuma iz Fort Džeksona i Sporazuma iz Vašingtona (1826), Maskogi su bili ograničeni na mali pojas zemlje u današnjoj istočnoj i srednjoj Alabami.

Endru Džekson je inaugurisan za predsednika Amerike 1829. godine, a njegovom inauguracijom je stav vlade prema Indijancima postao oštriji.[47] Džekson je napustio politiku svojih prethodnika da različite indijanske grupe tretiraju kao zasebne nacije.[47] Umesto toga, on je agresivno sledio planove da preseli sve indijanske narode koji su živeli istočno od reke Misisipi u Oklahomu.[47]

Prijatelji i braćo – Uz dozvolu Velikog Duha koji je iznad nas i glasa naroda, postao sam predsednik Sjedinjenih Američkih Država i sada vam se obraćam kao vaš otac i prijatelj i tražim od vas da me saslušate. Vaši ratnici me odavno poznaju. Znate da volim svoju belu i crvenu decu, i uvek govorim pravim, a ne račvastim jezikom; da sam vam uvek govorio istinu... Tamo gde danas živite, vi i moja bela deca ste previše blizu jedni drugima da biste živeli u slozi i miru. Vaša divljač je uništena, a mnogi od vaših ljudi ne žele da obrađuju zemlju. Iza velike reke Misisipija, gde je otišao deo vašeg naroda, vaš Otac je obezbedio zemlju dovoljno veliku za sve vas i savetuje vam da se u nju sklonite. Tamo vam vaša bela braća neće smetati; oni neće imati pravo na zemlju i na njoj možete živeti vi i sva vaša deca, sve dok trava raste ili voda teče, u miru i izobilju. Biće vaša zauvek. Za izvedene radove na zemlji na kojoj sada živite i za sve zalihe koje ne možete poneti sa sobom, vaš Otac će vam platiti poštenu cenu ...

— Obraćanje Kricima predsednika Endrua Džeksona 1829.[47]

Na Džeksonov zahtev, Kongres Sjedinjenih Američkih Država otvorio je žestoku debatu o Predlogu zakona o preseljenju Indijanaca.[47] Na kraju je predlog zakona prošao, ali je glasanje bilo tesno. Senat je izglasao zakon sa 28 prema 19, dok je u Predstavničkom domu rezultat bio 102 prema 97. Džekson je zakon potpisao 30. juna 1830.[47]

Nakon donošenja zakona o preseljenju Indijanaca, Krički Nacionalni Savet je 1832. sa saveznom vladom potpisao Sporazum iz Kasite, kojim su joj ustupili svoju preostalu zemlju istočno od Misisipija, s` tim da je deo zemlje isparcelisan i podeljen kričkim porodicama. Sporazumom su Krici prihvatili preseljenje na Indijansku teritoriju. Većina Maskoga je preseljena tamo 1834, a deo ih je preseljen nakon Kričkog rata iz 1836, ipak jedan manji deo ih je ostao na Istoku.

Do 1836. godine, kada je velika seoba Krika bila uveliko u toku, Enea Ematala je postao vođa Donjih Krika ... njihova želja je bila samo da u svojoj domovini budu ostavljeni na miru ... Generalu Vinfildu Skotu je naređeno da uhvati Eneu Ematalu ... Sa Ematalom je bilo zarobljeno i oko hiljadu drugih ljudi ... koji su bili različite boje kože crne, crvene i bele ...

— Bart & Ferguson - Indijanci Jugoistoka: Nekad i sad (engl. Indians of the Southeast: Then and Now)

Američki građanski rat (1861)[uredi | uredi izvor]

Krici u Oklahomi oko 1877. Među njima su bili ljudi mešovitog kričkog, evropskog i afričkog porekla.

Po izbijanju Američkog građanskog rata, jedan od poglavica Gornjih Krika Opotlejahola odbio je da sarađuje sa Konfederacijom, za razliku od mnogih drugih plemena, uključujući i mnoga plemena Donjih Krika. Odbegli robovi, slobodni crnci, drugi Indijanci, kao što su Čikasi i Seminole, počeli su da se okupljaju na plantaži Opotlejahole, jer su se nadali da će tu uspeti da ostanu neutralni u sukobu između severa i juga. Opotlejahola i plemenski poglavica Majko Hutko su 15. avgusta 1861. kontaktirali predsednika Abrahama Linkolna tražeći pomoć za lojaliste. Obećanje da će im vlada Sjedinjenih Američkih Država pomoći dobili su 10. septembra. U pismu je Opotlejaholi naređeno da preseli svoje ljude u Fort Rov u kanzaškom okrugu Vilson, gde će dobiti azil i pomoć.[48]

Pošto su mnogi Maskogi Krici podržavali Konfederaciju tokom građanskog rata, američka vlada je 1866. zahtevala potpisivanje novog mirovnog sporazuma sa Kričkom nacijom. Zahtevano je od Krika da emancipuju svoje robove i da ih priznaju kao punopravne članove i građane Kričke nacije, koji bi imali ista prava kao i ostali Krici na zemlju i primanje anuiteta. Oni su u to doba bili poznati kao Oslobođeni Krici (engl. Creek Freedmen). Američka vlada je zahtevala da se deo zemlje Kričkog rezervata odvoji kako bi se dodelio oslobođenima. Mnogi Krici su se protivili ovim promenama. Gubitak zemlje doprineo je pojavi problema sa kojima se nacija suočila u kasnom 19. veku.

Lojalisti među Kricima su uglavnom bili tradicionalisti. Oni su činili jezgro bande (potplemena, družine) koja je postala poznata pod imenom Zmije (engl. Snake band − Snejk bend), čiji su mnogi članovi bili Oslobođeni Krici. Krajem veka, odupirali su se ukidanju plemenske vlade i podeli zajedničke plemenske zemlje, što je sprovodila Dozova komisija 1892. na osnovu zakona koje je doneo američki Kongres. Ova politika američke vlade bila je deo nastojanja da prisilno asimiluje starosedeoce i da uvede privatno vlasništvo nad zemljom, kao i da se uklone pravne prepreke za uzdizanje Indijanske teritorije na nivo države. Krički državljani su popisani u Dozovim svicima (engl. Dawes Rolls); Komisija je odvojeno popisala belce u mešovitim brakovima i Oslobođene Krike, bez obzira na to da li jesu ili nisu imali delimično kričko poreklo. Ovo je kasnije iskorišćeno za osporavanje njihovog prava na kričko državljanstvo, što je važilo i u slučaju osoba koje su imale roditelje ili druge rođake koji su bili Krici. Dozove svitke su kasnije mnoga plemena koristila kao dokaz za pravo na dobijanje „plemenskog državljanstva” na osnovu porekla. Američki doseljenici su se doselili u Indijansku teritoriju i tražili stvaranje države Oklahome, kao i oduzimanje dela plemenske zemlje da bi na njoj bilo omogućeno naseljavanje belaca.

Danas[uredi | uredi izvor]

Deo potomaka Maskoga, koji su izbegli proterivanje, danas živi u Alabami u blizini federalno priznatog rezervata Porč Krik u Atmoru (severoistočno od Mobila), dok ih deo živi u nedokumentovanim etničkim gradovima na Floridi. U rezervatu u Alabami postoje kazino i hotel sa 16 spratova. Pored toga, potomci Maskoga različitog stepena akulturacije žive širom američkog jugoistoka.

Većina Maskoga dana živi u Oklahomi, bivšoj Indijanskoj teritoriji.

Kultura[uredi | uredi izvor]

Poglavica Selokta (ili Šelokta).

Maskoška kultura se u značajnoj meri izmenila tokom vekova, zbog uticaja stranih kultura, posebno angloameričke; međutim, interakcija sa Španijom, Francuskom i Engleskom je takođe u velikoj meri uticala i na njeno oblikovanje. Maskogi su bili poznati po brzom usvajanju modernosti, razvoju pisanog jezika, prihvatanju engleskih metoda uzgoja poljoprivrednih kultura i prihvatanju Evropljana i Afroamerikanaca u svoje društvo. Uprkos otvorenosti prema stranim uticajima Maskogi su očuvali mnoge svoje običaje, kao što su godišnje proslave maskoških praznika, igre sa loptom, ples trupkanje i obred zelenog kukuruza.

Klanovi[uredi | uredi izvor]

Dok porodice uključuju ljude koji su u neposrednom srodstvu, klanovi se sastoje od svih ljudi koji su potomci iste grupe predaka. Kao i mnogi starosedelački narodi Amerike, Maskogi Krici imaju matrilinearno uređenje; svaka osoba pripada klanu svoje majke, koja pripada klanu njene majke. Nasleđe i imovina se prenose po majčinoj liniji. Nasledne poglavice su rođene u određenim klanovima.

Očevi imaju važnu ulogu u porodici, ali ne smeju pripadati istom klanu kome pripada majka. Unutar klana, majčin brat (majčin najbliži krvni srodnik) ima ulogu glavnog učitelja, zaštitnika, vaspitača i uzora deci, posebno dečacima. Članovi klana ne doživljavaju jedni druge kao „krvne srodnike”, već jedni druge smatraju porodicom zbog njihove pripadnosti istom klanu. To se izražava korišćenjem istih naziva za određene članove porodice i klana. Na primer, članovi klana približno istog uzrasta jedni druge nazivaju „bratom” ili „sestrom”, čak i ako se nikada ranije nisu sreli.

Zbog matrilinearnog uređenja, deca Maskogi Krika čiji su očevi belci, pripadala su klanovima svojih majki i bila su jednaki članovi njihovih plemena. Visokopozicionirane kćerke poglavica često su videle prednost u udaji za bele trgovce, koji su svojim porodicama mogli da obezbede evropske ili angloameričke proizvode. Maskogi Krici su verovali da bi mladići koji su stekli evropsko obrazovanje mogli da doprinesu boljem snalaženju u novim uslovima, koji su bili posledica kolonijalizma, kao i očuvanju važnih ustanova kulture Maskogi Krika.[32]

Spisak maskogijskih klanova:[49]

  • Klan Medveda (Muklasalgi, Nokosalgi),
  • Klan Dabra (Itamalgi, Isfanalgi, Ičasvajgi),
  • Klan Ptice (Fusualgi),
  • Klan Močvarnog Krompira (Ahalakalgi),
  • Klan Trske (Kohasalki),
  • Klan Jelena (Ičualgi),
  • Klan Ribe (Hlahloalgi),
  • Klan Lisice (Culalgi),
  • Klan Hikori Oraha (Odšisalgi),
  • Klan Kukuruza (Aktajacalgi, Ačialgi),
  • Klan Krtice (Takusalgi),
  • Klan Dabra (Osanalgi),
  • Klan Pantera (Čukotalgi, Kacalgi),
  • Klan Rakuna (Vahlakalgi, Votkalgi),
  • Klan Soli (Okilisa, Okčunalgi),
  • Klan Smrdljivca (Kunipalgi),
  • Klan Žabe Krastače (Pahosalgi, Sopaktalgi),
  • Klan Kornjače (Lokgalgi) – srodan Klanu Vetra
  • Klan Divlje mačke (Koakocalgi),
  • Klan Vetra (Hutalgalgi),
  • Klan Vuka (Jahalgi)[49] – srodan Klanu Medveda.

Narodna nošnja[uredi | uredi izvor]

Drevni Maskogi su nosili odeću napravljenu od tkanog biljnog materijala ili životinjskih koža, u zavisnosti od klime. Tokom leta, radije su nosili lagane tkanine tkane od kore drveta, trave ili trske. Tokom oštrih zima koristili su životinjske kože i krzno, jer je bilo toplije.

Tokom 17. veka, Maskogi su usvojili korišćenje nekih evropskih materijala i elemente evropske mode. Tkanina je bila lakša i šarenija od jelenje kože, pa je brzo postala popularan trgovinski artikal širom regiona. Tkanine raznih dezena i tekstura omogućile su Maskoginjama da stvore nove odevne predmete, koje su pravile i za muškarce, žene i decu. Imale su običaj da u odeću utkaju evropske trgovinske predmete kao što su zvonca, svilene trake, staklene perle i komadi ogledala.

Jezik[uredi | uredi izvor]

Maskoški jezik pripada Maskogijskoj porodici jezika. Bio je dobro poznat Angloamerikancima koji su živeli na granici 13 engleskih kolonija, kao što je Gideon Linsekam (rani 19. vek). Maskoški je srodan čoktijskom jeziku, a neke reči iz ovih jezika su potpuno iste. U tabeli ispod se nalazi primer teksta na maskoškom jeziku i njegov prevod:

Maskoški: Fayet aresasvtēs. Mont fayēpat vrēpēt omvtēs, hopvyēn. Momēt vrēpēt omvtētan, nake punvttv tat pvsvtēpet, momet hvtvm efvn sulkēn omvtēs. Momet mv efv tat efv fayvlket omekv, nak punvttuce tayen pvsvtēpēt omvtēs. Mont aret omvtētan, efv tat estvn nak wohēcēto vtēkat, nake punvttvn oken mv efv-pucase enkerrēt omvtēs.[50]

Engleski: Someone was hunting. He went hunting in far away places. He went continually, killing small game, and he had many dogs. And the dogs were hunting dogs, so he had killed many animals. When hunting, he always knew his dogs had an animal trapped by the sound of their barking.[50]

Srpski: Neko je lovio. Otišao je na udaljena mesta u lov. Išao je bez stajanja, ubijajući malu divljač i imao je mnogo pasa. I psi su lovili pse, pa je on ubio mnogo životinja. Kada je lovio, uvek je znao kada su njegovi psi uhvatili u zamku životinju po zvuku njihovog lajanja.[50]

Sporazumi[uredi | uredi izvor]

Ustupanje maskogijske (kričke) zemlje saveznoj vladi 1733–1832
Ustupljena oblast prema Sporazumu iz Fort Džeksona 1814.

Zemlja je bila najvrednija imovina koju su Indijanci držali u zajedničkom vlasništvu i kojom su zajednički upravljali. Južne engleske kolonije, američka vlada i doseljenici po pravilu su dolazili do zemlje Maskoga putem sporazuma, zakona i rata. Neki sporazumi, kao što je Sporazum iz San Lorenca, posredno su uticali na Maskoge. Sporazumi su navedeni u tabeli ispod:

Sporazum Godina Potpisnik Mesto potpisivanja Svrha Ustupljena zemlja
Sporazum iz Savane 1733 Kolonija Džordžija ? ? ?
Sporazum iz Kovete 1739 Kolonija Džordžija ? ? ?
Sporazum iz Savane 1757 Kolonija Džordžija ? ? ?
Sporazum iz Šolderboun Krika[51] 1786 Država Džordžija Sparta Ustupanje zemlje Sva zemlja istočno od reke Okoni
Sporazum iz Njujorka 1790 Sjedinjene Američke Države New York City Utvrđene granice, prestanak neprijateljstava ?
Sporazum iz Kolrejna 1796 Sjedinjene Američke Države Kolrejn (Džordžija) Granice, prestanak neprijateljstava ?
Sporazum iz Fort Vilkinsona 1802 Sjedinjene Američke Države Fort Vilkinson Ustupanje zemlje ?
Sporazum iz Vašingtona 1805 ? ? ? ?
Sporazum iz Fort Džeksona 1814 Sjedinjene Američke Države Fort Džekson u blizini Vetampke Ustupanje zemlje 93.000 km²
Sporazum Kričke Indijanske Agencije 1818 ? ? ? ?
Sporazum iz Indijan Springsa 1821 ? ? ? ?
Sporazum iz Indijan Springsa 1825 ? ? ? ?
Sporazum iz Vašingtona 1826 ? ? ? ?
Sporazum Kričke Indijanske Agencije 1827 ? ? ? ?
Sporazum iz Kasite 1832 Sjedinjene Američke Države Vašington Parcelisanje zemlje
Sporazum sa Kricima 1833 ? ? ? ?
Sporazum sa Kricima 1838 ? ? ? ?
Sporazum sa Kricima i Seminolima 1845 ? ? ? ?
Sporazum sa Kricima 1854 ? ? ? ?
Sporazum sa Kricima, itd. 1856 ? ? ? ?
Sporazum sa Kricima 1866 ? ? ? ?

Zakon o indijanskim prisvajanjima iz 1871.[uredi | uredi izvor]

Kongres je 1871. izglasao dodavanje dopunske klauzule u Zakon o indijanskim prisvajanjima, kako bi sprečio saveznu vladu da donosi odluke o novim priznanjima indijanskih nacija ili plemena, i zabranio potpisivanje novih sporazuma.

Da nadalje nijedna indijanska nacija ili pleme na teritoriji Sjedinjenih Država neće biti potvrđena ili priznata kao nezavisna nacija, pleme ili sila sa kojom Sjedinjene Države mogu sklopiti sporazum: Pod uslovom, da se ništa iz ovog dokumenta neće tumačiti kao poništenje ili narušavanje obaveza bilo kog sporazuma koji je do sada zakonito sklopljen i ratifikovan sa bilo kojom takvom indijanskom nacijom ili plemenom.

— Zakon o indijanskim prisvajanjima iz 1871.[52]

Maskogijska plemena danas[uredi | uredi izvor]

Kurir na biciklu, Maskogi po nacionalnosti poreklom iz grada Okmalgi

Kušata pleme iz Luizijane je pleme Maskogijske (Kričke) konfederacije, koje potiče od istorijskog plemena Kušata (Koasati), od kog delom potiče i Alabama-Kušata pleme iz Teksasa, koje delom potiče i od plemena Alabama.

Savezno priznata plemena u Oklahomi[uredi | uredi izvor]

Majka Vesli, umetnik i Didžej, mešanog maskoško-kajovskog porekla[53][54]

Maskogi (Krik) nacija je savezno priznata indijanska nacija sa sedištem u gradu Okmalgi. Njihov sadašnji glavni poglavica je Dejvid V. Hil.[55]

Tri maskogijska plemenska grada su savezno priznata plemena: Alabama-Kusart (Alabama-Kušata), Kejledži i Tloptloko. Sedište „plemenskog grada Alabama-Kusart (Alabama-Kušata)” je Vetamka, a njegov poglavica je Tarpi Jargi.[56] Sedište „plemenskog grada Kejledži” je takođe Vetamka, a njegov sadašnji majko ili poglavica je Džeremaja Hoja.[57] Sedište „plemenskog grada Tloptloko” je Okima, a njegov majko je Džordž Skot.[57]

Savezno priznata plemena u Alabami[uredi | uredi izvor]

Edi L. Talis predvodio je „Porč Bandu Krik Indijanaca” u procesu traženja saveznog priznanja, do kog je došlo 11. avgusta 1984. Ovo pleme je jedino savezno priznato indijansko pleme u državi Alabami. Vlada SAD je 21. novembra 1984. izdvojila u trast 93,70 km² zemlje namenjen da plemenu kao komunalni posed. Zatim je 12. aprila 1985. 92,89 km² proglašeno indijanskim rezervatom.

Maskogijska dijaspora[uredi | uredi izvor]

Mnogi Maskogi su napustili svoju zemlju u Oklahomi i odselili se u drugoj polovini 20. veka u obližnje gradove (Talsa i Oklahoma Siti), kao i u druge države kao što su Kalifornija, Mičigen, Misuri i Tenesi.

Širenje rezervata[uredi | uredi izvor]

Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država objavio je 9. jula 2020. svoju presudu u slučaju Makgirt protiv Oklahome (engl. McGirt v. Oklahoma). Sud je priznao veliki deo istočne Oklahome kao deo rezervata Maskogijske (Kričke) nacije.[58] Presudom je ostala otvorena mogućnost da Američki starosedeoci dobiju veća prava u zakonskom regulisanju rada kazina i prodaje alkohola.[58]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „2010 Census CPH-T-6. American Indian and Alaska Native Tribes in the United States and Puerto Rico: 2010” (PDF). census.gov. Pristupljeno 7. 2. 2015. 
  2. ^ Fogelson ix
  3. ^ Mahon, str. 187–189
  4. ^ „Yuchi/Euchee”. Omniglot. Pristupljeno 30. 5. 2018. 
  5. ^ Walter, Williams (1979). „Southeastern Indians before Removal, Prehistory, Contact, Decline”. Southeastern Indians: Since the Removal Era. Athens, Georgia: University of Georgia Press. str. 7—10. 
  6. ^ a b Prentice, Guy (2003). „Pushmataha, Choctaw Indian Chief”. Southeast Chronicles. Pristupljeno 11. 2. 2008. 
  7. ^ Finger, John R. (2001). Tennessee Frontiers: Three Regions in Transition. Indiana University Press. str. 19. ISBN 0-253-33985-5. 
  8. ^ William Bartram, Travels through North and South Carolina, Georgia, East and West Florida, the Cherokee Country, the Extensive Territories of the Muscogulges or Creek Confederacy, and the Country of the Chactaws (2nd edition), London 1794, pp. 52–53
  9. ^ William Bartram, Travels through North and South Carolina, Georgia, East and West Florida, the Cherokee Country, the Extensive Territories of the Muscogulges or Creek Confederacy, and the Country of the Chactaws (2nd edition), London 1794, p. 54
  10. ^ About North Georgia (1994—2006). „Moundbuilders, North Georgia's early inhabitants”. Golden Ink. Arhivirano iz originala 04. 06. 2001. g. Pristupljeno 2. 5. 2008. 
  11. ^ Saunt, Claudio (1999). „'Martial virtue, and not riches': The Creek relationship to property”. A New Order of Things. Property, Power, and the Transformation of the Creek Indians, 1733–1816. Cambridge University Press. str. 38–63. ISBN 0521660432. 
  12. ^ a b Saunt, Claudio (1999). A New Order of Things. Property, Power, and the Transformation of the Creek Indians, 1733–1816. Cambridge University Press. ISBN 0521660432. 
  13. ^ Gentleman of Elva (1557). „Chapter II, How Cabeza de Vaca arrived at court”. Narratives of the Career of Hernando de Soto in the Conquest of Florida as told by a Knight of Elvas. Kallman Publishing Co. (1968), Translated by Buckingham Smith. ASIN B000J4W27Q. 
  14. ^ „Musckogee Tribes”. Access Genealogy. 9. 7. 2011. 
  15. ^ Ethridge, Robbie (2003). „Chapter 5: "The People of Creek Country"”. Creek Country: The Creek Indians and their World. The University of North Carolina Press. str. 93. ISBN 0-8078-5495-6. 
  16. ^ Isham, Theodore and Blue Clark. "Creek (Mvskoke)." Oklahoma Historical Society's Encyclopedia of Oklahoma History and Culture.
  17. ^ Transcribed documents Sequoyah Research Center and the American Native Press Archives.
  18. ^ Creek Towns (accessed 12. 5. 2010.).
  19. ^ "Creek Indian Leaders Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. septembar 2012)." New Georgia Encyclopedia. Accessed 12. 5. 2010.
  20. ^ Walker 390
  21. ^ "Mary Musgrove Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. jun 2013)," Georgia Encyclopedia Online (accessed 12. 5. 2010).
  22. ^ "Creek Indians Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. jul 2013)," New Georgia Encyclopedia (accessed 12. 5. 2010).
  23. ^ Kokomoor, Kevin (2014). „'Burning & Destroying All Before Them': Creeks and Seminoles on Georgia's Revolutionary Frontier”. Georgia Historical Quarterly. 98 (4): 300. Pristupljeno 14. 2. 2018. 
  24. ^ Forbs, Gerald, (mart 1937). „The Origin of the Seminole Indians”. Chronicles of Oklahoma. 15 (1): 108. 
  25. ^ a b Heidler, David S.; Heidler, Jeanne T. (2003). Old Hickory's War. Andrew Jackson and the Quest for Empire (revised izd.). Stackpole Books. ISBN 0807128678. 
  26. ^ Frank, Andrew K. (2005). Creeks and Southerners. Lincoln: University of Nebraska Press. str. 4. ISBN 0803220162. Pristupljeno 26. 5. 2018. 
  27. ^ Edward Cashin The King's Ranger: Thomas Brown and the American Revolution on the Southern Frontier Pg. 130
  28. ^ „Alexander McGillivray – Encyclopedia of Alabama”. Arhivirano iz originala 15. 10. 2013. g. Pristupljeno 16. 11. 2021. 
  29. ^ „Relationship With Other Tribes”. South East Indian Tribes. Arhivirano iz originala 19. 03. 2022. g. Pristupljeno 24. 2. 2019. 
  30. ^ Jane G. Landers (1. 6. 2010). ATLANTIC CREOLES IN THE AGE OF REVOLUTIONS. Harvard University Press. str. 113. ISBN 978-0-674-05416-5. 
  31. ^ Chris Kimball, "W.A. Bowles" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. oktobar 2014), Southern History
  32. ^ a b Perdue, Theda (2003). „Chapter 2 "Both White and Red"”. Mixed Blood Indians: Racial Construction in the Early South. The University of Georgia Press. str. 51. ISBN 0-8203-2731-X. 
  33. ^ Remini, Robert. „"The Reform Begins"”. Andrew Jackson. History Book Club. str. 201. ISBN 0-9650631-0-7. 
  34. ^ Remini, Robert. „"Brothers, Listen ... You Must Submit"”. Andrew Jackson. History Book Club. str. 258. ISBN 0-9650631-0-7. 
  35. ^ Miller, Eric (1994). „George Washington And Indians”. Eric Mille. Pristupljeno 2. 5. 2008. 
  36. ^ Sugden, John. "The Shooting Star.' New York Times: Books. 1997 (retrieved December 5, 2009)
  37. ^ Ehle p. 102–104)
  38. ^ "The Creeks." Arhivirano 2005-11-18 na sajtu Wayback Machine War of 1812" People and Stories. (retrieved December 5, 2009)
  39. ^ Adams, str. 777–778
  40. ^ Waselkov, str. 33
  41. ^ a b Waselkov, str. 134
  42. ^ Thrapp, str. 1524
  43. ^ Steve Canerossi. „Ft. Mims Massacre Baldwin County, Alabama August 30, 1813”. Pristupljeno 4. 10. 2009. 
  44. ^ Burke, Paul. „Treaty with The Creeks”. First People. Arhivirano iz originala 27. 04. 2012. g. Pristupljeno 4. 10. 2009. 
  45. ^ Merwyn Garbarino, The Seminole Pg. 40
  46. ^ staff, Administrative (27. 7. 2016). „The Deadliest Cannon Shot in American History (July 27, 1816)”. Explore Southern History. Old Kitchen Media. Arhivirano iz originala 14. 9. 2017. g. Pristupljeno 15. 5. 2018. 
  47. ^ a b v g d đ Sharyn Kane & Richard Keeton. „Fort Benning – The Land and the People”. SEAC. Pristupljeno 7. 8. 2010. 
  48. ^ „Woodson County history”. Arhivirano iz originala 28. 6. 2011. g. 
  49. ^ a b „Maskogijska Krička konfederacija”. AAANativeArts.com. 1999—2005. Arhivirano iz originala 01. 02. 2010. g. Pristupljeno 11. 8. 2010. 
  50. ^ a b v Gouge, Earnest (2010). „The Creek stories of Earnest Gouge, "Tiger helps man defeat a giant lizard" [#16 on linked page]”. The College of William and Mary. Arhivirano (PDF) iz originala 3. 8. 2010. g. Pristupljeno 5. 1. 2018. 
  51. ^ Seibert, David. „Shoulder-bone Creek Treaty”. GeorgiaInfo: an Online Georgia Almanac. Digital Library of Georgia. Pristupljeno 30. 11. 2016. 
  52. ^ Onecle (8. 11. 2005). „Indian Treaties”. Pristupljeno 31. 3. 2009. 
  53. ^ Native American Rights Fund. Visions for the Future: A Celebration of Young Native American Artists, Volume 1. Boulder, CO: Native American Rights Fund, 2007: 82. Visions for the Future. Fulcrum. 2007. ISBN 978-1-55591-655-8. 
  54. ^ "Native American Week Planned at UNM-Gallup." Arhivirano 2012-07-03 na sajtu Wayback Machine University of New Mexico Today. November 8, 2007 (retrieved February 25, 2010)
  55. ^ „Executive Branch – the Muscogee Nation”. Arhivirano iz originala 21. 04. 2021. g. Pristupljeno 16. 11. 2021. 
  56. ^ Oklahoma Indian Affairs. 2008 Pocket Pictorial:17
  57. ^ a b "Oklahoma's Tribal Nations." Arhivirano 2010-03-28 na sajtu Wayback Machine Oklahoma Indian Affairs Commission. 2010 (retrieved April 10, 2010)
  58. ^ a b Hurley, Lawrence (9. 7. 2020). „U.S. Supreme Court deems half of Oklahoma a Native American reservation”. Reuters. Pristupljeno 11. 7. 2020. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Braund, Kathryn E. Holland (1993). Deerskins & Duffels: The Creek Indian Trade with Anglo-America, 1685–1815. Lincoln, NE: University of Nebraska Press.
  • Jackson,Harvey H. III (1995). Rivers of History-Life on the Coosa, Tallapoosa, Cahaba and Alabama. Tuscaloosa, AL: University of Alabama Press.
  • Kokomoor, Kevin (2019). Of One Mind and of One Government: The Rise and Fall of the Creek Nation in the Early Republic. Lincoln, NE: University of Nebraska Press.
  • Perdue, Theda. Chapter 2: "Both White and Red," in. Mixed Blood Indians: Racial Construction in the Early South,. The University of Georgia Press. pp. 51. ISBN 0-8203-2731-X. 
  • Swanton, John R. (1922). Early History of the Creek Indians and their Neighbors. Washington, DC: US Government Printing Office.
  • Swanton, John R. (1928). "Social Organization and the Social Usages of the Indians of the Creek Confederacy," in Forty-Second Annual Report of the Bureau of American Ethnology. Washington, DC: US Government Printing Office. Pages 23–472.
  • Walker, Willard B. (2004). "Creek Confederacy Before Removal," in Raymond D. Fogelson (ed.), Handbook of North American Indians, Vol. 14: Southeast. Washington, DC: Smithsonian Institution.
  • Winn, William W. (2015). The Triumph of Ecunnau-Nuxulgee: Land Speculators, George M. Troup, State Rights, and the Removal of the Creek Indians from Georgia and Alabama, 1825–38. Macon, GA: Mercer University Press.
  • Worth, John E. (2000). "The Lower Creeks: Origins and Early History," in Bonnie G. McEwan (ed.), Indians of the Greater Southeast: Historical Archaeology and Ethnohistory. Gainesville, FL: University Press of Florida. Pages 265–298.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Maskogi na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Маскоги_(народ)&oldid=26930423”