Memorijalni centar „Nikola Tesla”

Memorijalni centar „Nikola Tesla“ je kulturno-istorijski lokalitet i muzej koji se nalazi u Smiljanu, u rodnoj kući Nikole Tesle, jednog od najistaknutijih svetskih inženjera i pronalazača. Posvećena je Tesli, koji je rođen 1856. godine u srpskoj roditeljskoj kući u Smiljanu ^[1], tada u sastavu Hrvatske vojne krajine u okviru Habzburške monarhije. Mladi inženjer je kasnije napustio domovinu da bi radio u Sjedinjenim Američkim Državama. Lokalitetom upravlja Muzej Like u obližnjem Gospiću.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Memorijalni centar otvorio se za javnost na 150. godišnjicu Teslinog rođendana, 10. jula 2006. godine, od strane predsednika Republike Hrvatske. ^[2] Prvobitno spomen-područje je prvi put osnovano kao muzej 1956. godine, ali je oštećeno tokom Domovinskog rata kada je projektil pao na poslovnu zgradu pored kuće Nikole Tesle. Požar je na kraju ugasila Hrvatska vojska koja je nameštaj i druge sačuvane predmete prenela u Muzej Lika. ^[3] Hrvatske vlasti su obnovile kompleks i ponovo ga otvorile na ceremoniji 2006. godine, uz prisustvo najviših zvanica Hrvatske i Srbije. ^[4] Posle rata je renoviran, unapređen, opremljen i otvoren kao Memorijalni centar 2006. godine.

Arhitektura i eksponati[uredi | uredi izvor]

Na svojoj površini od 1,37 kvadratnih kilometara, memorijalni kompleks sadrži različite komponente: muzej u rodnoj kući ^[5] Nikole Tesle (gde su detalji njegovog života prikazani u stalnoj postavci artefakata, dokumenata, fotografija i audiovizuelnog materijala), Srpska pravoslavna crkva Svetog Petra i Pavla, stara poljoprivredna zgrada, seosko groblje, Teslina ispitna stanica, kameni spomenici, klupe i obale reke po projektu arhitekte Zdenka Kolacija, metalna statua Nikole Tesle vajara Mileta Blaževića, otvoreno- vazdušni auditorijum, prototipovi nekih Teslinih pronalazaka ^[6] (indukcioni motor, Teslina turbina, rotaciono magnetno polje, Teslin kalem), multimedijalni centar itd.

U Memorijalnom centru se povremeno organizuju razne naučne i edukativne aktivnosti ili prezentacije. Poslednjih godina broj posetilaca koji dolaze na sajt stalno raste. Centar je 2016. posetilo 41.000 turista iz mnogih zemalja iz celog sveta ^[7] U 2018. godini ovaj broj je porastao na preko 44.000 ljudi.

Galerija[uredi | uredi izvor]

Prijemna zgrada Memorijalnog centra
Turisti posećuju Memorijalni centar
Ulaz u Teslinu rodnu kuću
Zgrade i okolina
Teslina eksperimentalna stanica
Teslin kalem
Multimedijalni centar
Masovna grobnica 560 pobijenih Srba od hrvatskih ustaša u doba NDH. Nalazi se pored Tesline rodne kuće i crkve Sv. Petra i Pavla

Izvori[uredi | uredi izvor]

^ Hardyman, Robyn (avgust 2014). Nikola Tesla and Thomas Edison. Gareth Stevens Publishing Lllp. ISBN 978-1-4824-1296-3. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Šoštarić, Tomislav (11. 2. 2015). „Kuća čuda u rodnom mjestu Nikole Tesle”. Al Jazeera. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ „Lika napokon otkrila Teslu” [Lika finally discovers Tesla]. Jutarnji list (na jeziku: Croatian). 2006-07-08. Arhivirano iz originala 2011-05-22. g. Pristupljeno 2011-08-11. „Vesna Bunčić, ravnateljica Muzeja Like u kojem se čuvaju namještaj i predmeti iz Tesline rodne kuće. Kada je u svibnju 1992. jedan projektil pao na gospodarski objekt tik uz kuću, izbio je požar u kojem je ta drvena zgradica u potpunosti izgorjela. No, požar je zahvatio i dio krova Tesline rodne kuće. – Pripadnici HV-a ugasili su požar, a onda su namještaj i svi predmeti deponirani u Muzeju Like. Od 2000. godine Muzej Like krenuo je u sanaciju krova, dok je gospodarski objekt ponovno sagrađen 2003. godine – pojasnila je Vesna Bunčić. U Muzeju su, uz namještaj, i porculanski predmeti te 133 knjige iz biblioteke Teslina oca Milutina. Namještaj će tu i ostati jer se u obnovljenoj Teslinoj kući sada priprema drukčiji postav.”
^ „150. obljetnica rođenja Nikole Tesle” [150th anniversary of the birth of Nikola Tesla] (na jeziku: Croatian). Office of the President of Croatia. HINA. 2006-07-10. Arhivirano iz originala 2012-01-20. g. Pristupljeno 2011-11-08.
^ Brstilo Rešetar, Matea (2007). „The Permanent Display of the Birth House of Nikola Tesla in Smiljan (scientific work)”. Zagreb: Hrvatski povijesni muzej (Croatian History Museum). "The Permanent Display of the Birth House of Nikola Tesla in Smiljan (scientific work)". Zagreb: Hrvatski povijesni muzej (Croatian History Museum).
^ Jovanović, Dragan (2017). Innovations at the Memorial Center "Nikola Tesla" in Smiljan (scientific work) (info:eu-repo/semantics/masterThesis). Zagreb: Nacionalna i sveučilišna knjižnica /NSK/ (National and University Library). "Innovations at the Memorial Center "Nikola Tesla" in Smiljan (scientific work)". Zagreb: Nacionalna i sveučilišna knjižnica /NSK/ (National and University Library).
^ „10 godina Memorijalnog centra Nikola Tesla u Smiljanu”. 11. 1. 2017. CS1 održavanje: Format datuma (veza)^{[mrtva veza]}

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Informativni podaci Memorijalnog centra
Vodič Memorijalnog centra Arhivirano na sajtu Wayback Machine (30. septembar 2020)
Memorijalni centar – tematski park koji se sastoji od renovirane rodne kuće, crkve, raznih eksponata i multimedijalnog centra

Vremenska linija Nikole Tesle

[Robyn_Hardyman-1] Hardyman, Robyn (avgust 2014). Nikola Tesla and Thomas Edison. Gareth Stevens Publishing Lllp. ISBN 978-1-4824-1296-3. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[2] Šoštarić, Tomislav (11. 2. 2015). „Kuća čuda u rodnom mjestu Nikole Tesle”. Al Jazeera. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[jutarnji-2006-3] „Lika napokon otkrila Teslu” [Lika finally discovers Tesla]. Jutarnji list (na jeziku: Croatian). 2006-07-08. Arhivirano iz originala 2011-05-22. g. Pristupljeno 2011-08-11. „Vesna Bunčić, ravnateljica Muzeja Like u kojem se čuvaju namještaj i predmeti iz Tesline rodne kuće. Kada je u svibnju 1992. jedan projektil pao na gospodarski objekt tik uz kuću, izbio je požar u kojem je ta drvena zgradica u potpunosti izgorjela. No, požar je zahvatio i dio krova Tesline rodne kuće. – Pripadnici HV-a ugasili su požar, a onda su namještaj i svi predmeti deponirani u Muzeju Like. Od 2000. godine Muzej Like krenuo je u sanaciju krova, dok je gospodarski objekt ponovno sagrađen 2003. godine – pojasnila je Vesna Bunčić. U Muzeju su, uz namještaj, i porculanski predmeti te 133 knjige iz biblioteke Teslina oca Milutina. Namještaj će tu i ostati jer se u obnovljenoj Teslinoj kući sada priprema drukčiji postav.”

[4] „150. obljetnica rođenja Nikole Tesle” [150th anniversary of the birth of Nikola Tesla] (na jeziku: Croatian). Office of the President of Croatia. HINA. 2006-07-10. Arhivirano iz originala 2012-01-20. g. Pristupljeno 2011-11-08.

[Matea_Brstilo_Rešetar-5] Brstilo Rešetar, Matea (2007). „The Permanent Display of the Birth House of Nikola Tesla in Smiljan (scientific work)”. Zagreb: Hrvatski povijesni muzej (Croatian History Museum). "The Permanent Display of the Birth House of Nikola Tesla in Smiljan (scientific work)". Zagreb: Hrvatski povijesni muzej (Croatian History Museum).

[Dragan_Jovanović-6] Jovanović, Dragan (2017). Innovations at the Memorial Center "Nikola Tesla" in Smiljan (scientific work) (info:eu-repo/semantics/masterThesis). Zagreb: Nacionalna i sveučilišna knjižnica /NSK/ (National and University Library). "Innovations at the Memorial Center "Nikola Tesla" in Smiljan (scientific work)". Zagreb: Nacionalna i sveučilišna knjižnica /NSK/ (National and University Library).

[7] „10 godina Memorijalnog centra Nikola Tesla u Smiljanu”. 11. 1. 2017. CS1 održavanje: Format datuma (veza)^{[mrtva veza]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]