Mirijevo

Mirijevo
Mirijevo;
	Ulica u Mirijevu
Administrativni podaci
Grad	Beograd
Opština	Zvezdara
Stanovništvo
— 2011.	41407
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 47′ 38″ S; 20° 31′ 37″ I / 44.79389° S; 20.52694° I
	Mirijevo Mirijevo na karti Grada Beograda

Mirijevo je naselje u Beogradu. Nalazi se na oko 7 km od centra grada, u opštini Zvezdara.

Ime[uredi | uredi izvor]

Za nastanak imena Mirijevo nema naučne dokumentacije, ali ima više pretpostavki. Prema predanju, u okolini Kičeva (Makedonija) postojalo je selo Mirovo, koje se pominje u jednom turskom istorijskom zapisu iz 15. veka. Pod naletom turskog zuluma selo je raseljeno i njegovi stanovnici su u 18. veku u okolinu Beograda i osnovali naselje današnje Mirijevo. Prema drugom izvoru, na teritoriji Mirijeva zaključen je mir između Turaka i Austrijanaca pružanjem ruke jedni drugima i rečima „evo mir.“ Ime može da potiče i od turske reči „mirija“, što znači dažbine u naturi koje su u to vreme plaćali seljaci okolnih sela u magazi čiji je današnji lokalitet danas okolina VK Zvezde 26. Nekadašnje Mirijevo se nalazilo na mestu današnjeg sportskog centra „Olimp“. Kako je tuda prolazio carigradski put, Turci su u dolasku i povratku svraćali pljačkajući narod i ostavljajući za sobom pustoš. To je Mirijevcima dojadilo, te su se premestili na mesto gde je današnje Mirijevo, koje je tada bilo pod gustom šumom, a puta nije bilo. Tako su Mirijevci došli ovde radi mira, te je i selo dobilo ime po tome. Kroz vekove Mirijevo je imalo više imena: Mirine, Miranovac, Mirjevci, Miranje, Milijero, Mirova, Miriova i Miria-Nebel, u vreme kada je Mirijevo bilo čisto nemačko selo.^[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Od početka nove ere, kada je oformljen Singidunum (Beograd) - uzvodno uz Mirijevski potok 2-3 km od Rospi ćuprije, keltska i ilirska plemena su zasnivala svoja naselja, o čemu svedoči pronađen stari novac i ostaci temelja kuća tog vremena. Najstariji novac pronađen u Mirijevu je novčić rimskog cara Licinija (263-223) iz 3. veka nove ere.

Godine 1456. Beograd je napadnut od strane Turaka koga su branili Ugari, a tom prilikom rezervna turska vojska je bila na padinama leve obale mirijevskog potoka.

Jedan od najstarijih pisanih podataka važan za ime Mirijevo datira iz turskog perioda, a to su katastarski popisi Beograda i okoline za period 1476-1566. To su popisi muškog stanovništva, jer su se na taj način plaćale dažbine. U dokumentu koji potiče iz 1560. godine stoji da je Mirijevo-vakuf (zemljišni posed) kao i ostala okolna sela dodeljeno Jahija-paši, naročito zbog dobrih vinograda. Pri opisu sela u 18. veku, čuveni turski putopisac Evlija Čelebija za Mirijevo sa okolinom koristi opis „pravi ružičnjaci i rajski vrtovi.“

Godine 1721. Mirijevo je imalo samo 7 kuća. Te godine u njemu, u blizini današnje crkve, bila je džamija koju su sagradili Turci. Dolaskom Nemaca ona je pretvorena u katoličku crkvu. U vihoru ratova koji su vođeni na prostorima Balkanskog poluostrva, Mirijevo je više puta menjalo svoje stanovništvo, a jedan broj ljudi je ipak ostao, što govori i činjenica o raznovrsnosti stanovništva.

Prva škola u Mirijevu je počela sa radom 1833. godine, te je u okolini Beograda ona i najstarija škola. Od nje je jedino starija „Kralja Petra Prvog“ (bivša „Braća Ribar“), koja je u isto vreme i najstarija škola u Srbiji. Prvi učitelj je bio Gligorije Nestorović. Od 1833. do 1851. godine rad te škole je bio povremen iz nekoliko razloga: nedovoljan broj učenika, nedostatak školske zgrade (škole tog vremena nisu namenski građene, već se nastava odvijala u kući imućnijih seljaka). Tek posle 1851. godine u Mirijevu je škola stalno radila. Ukupno, Mirijevo je imalo 9 školskih zgrada, od čega danas postoji 8, dok je jedna zgrada srušena 1910. Danas se nastava odvija u 2 škole: „Despot Stefan Lazarević“ i „Pavle Savić“, dok je nekadašnja škola „Vukica Mitrović“ pretvorena u Sedmu beogradsku gimnaziju.

Crkva Svetog proroka Ilije je sagrađena 1834. godine od materijala koji je uzet po odobrenju kneza Miloša zbog dotrajalosti razrušenog manastira svetog Stevana iz sela Slance. Deo materijala uzetog za gradnju je upotrebljen i za izradu česme kod crkve koja se nalazi ispred MZ Staro Mirijevo. Pošto prvobitno sagrađeni hram nije imao zvonik, on je naknadno sagrađen 1873. godine. Rekonstrukcija i novooslikane freske crkve su urađene 1998. godine.

U Mirijevu se nalazi i Hram Svetog Velikomučenika Pantelejmona u Mirijevu.

U Mirijevu se nalaze dve biblioteke koje su ogranci opštinske biblioteke „Vuk Karadžić” na Zvezdari - ogranak „Dragiša Vitošević”, Mirijevski venac 4 (u blizini okretnice autobusa 46) i ogranak „Moma Dimić”, Školski trg 2 (u zgradi stare škole, pored crkve Svetog proroka Ilije), koja je dobila ime po književniku Momi Dimiću, jednom od najpoznatijih Mirijevaca.

Položaj i geografija[uredi | uredi izvor]

Mirijevo se nalazi oko 5 km u pravcu istok-jugoistok od centra Beograda, na istočnom rubu urbane zone. Ono zauzima u južni deo doline Mirijevskog potoka (koji teče u pravcu severa, da se kod Rospi ćuprije ulije u rukavac Dunava), u amfiteatru od brdâ, otvorenom ka severu, prema Dunavu i banatskoj ravnici s druge strane reke.

Brda oko Mirijeva su (suprotno kazaljki na satu): Zvezdara (najviši vrh Veliki Vračar 253m) prema severozapadu i zapadu; Zeleno brdo (severno od Malog Mokrog Luga) i Stojčino (ili Stojičino) brdo (270 m) prema jugu; prema istoku su Gradac (iznad naselja „Šoferski raj“ odn. Mirijeva IV) i Orlovica (265 m, na nekim planovima grada upisano i kao Orlovača); Lešće (253 m) je prema severoistoku. Jedini preostali deo doline za urbanizaciju je kraj Bajdina, prema jugoistoku.

Ako govorimo o administrativnom području mesne zajednice „Mirijevo“, ono se proteže i istočno od „amfiteatra“. Zahvata gornji (zapadni) deo udoline između brdâ Gradac (južno od brda Orlovica) i Osovlje (južno od mesta Slanci) na severu i Erinog brda na jugu, a u udolini se nalazi izvor Studenac.

Mirijevo se graniči sa naseljima: Ćalije na severu, Zvezdara na zapadu i Mali Mokri Lug na jugu.

„Proletersko naselje“[uredi | uredi izvor]

Već u proleće 1967. godine počelo je da se gradi „Proletersko naselje“.^[2]Skupština opštine Zvezdara dodelila je besplatno 50 placeva za sto porodica radnicima i službenicima fabrike obuće „Proleter“, danas „Beograd“. Vlasnici placeva bili su oslobođeni komunalija, jedino su platili voćke seljacima. Prvu zgradu u tom naselju podigla su tri ortaka: Miloš Mandić, Dobrivoje Zlatković i Aleksandar Mihajlović.

Dana 18. decembra 1976. godine u „mirijevskoj lepotici“ useljen je i prvi stanovnik Novog naselja Mirijevo. To je jedina zgrada sa crvenom opekom i nalazi se ispod okretnice autobusa 46. Tu čast da prvi dobije ključeve od novog stana, u kasnije najvećem gradilištu Balkana, imao je Milutin Lepojević u Petrarkinoj ulici. Jedno vreme to gradilište je brojalo i po 30 kranova (dizalica).

Mirijevo je i danas u izgradnji, te se polako gubi selo Mirijevo koje je doskora bilo nadomak Beograda.