Mihailo Madžarević
| Mihailo Madžarević | |
|---|---|
 Major Mihailo Madžarević | |
| Lični podaci | |
| Nadimak | Mika[1] |
| Datum rođenja | 13. januar 1894. |
| Mesto rođenja | Murgaš,  Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 20. februar 1965. (71 god.) |
| Mesto smrti | Libertivil,  SAD |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1912—1920. |
| Vojska | Kraljevina Srbija Kraljevina SHS Kraljevina Jugoslavija |
| Čin | major |
| Učešće u ratovima | Prvi balkanski rat Drugi balkanski rat Prvi svetski rat |
| Odlikovanja | Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima Orden belog orla sa mačevima, Albanska spomenica Nacionalni orden Legija časti engleski Ratni krst |
Mihailo I. Madžarević (Murgaš, 13. januar 1894[2] — Libertivil, 20. februar 1965[3]) bio je srpski oficir i ratnik iz balkanskih i Prvog svetskog rata.[4]
Nosilac je tri Karađorđeve zvezde,[5] Srebrne i Zlatne medalje za hrabrost, Ordena belog orla sa mačevima, Albanske spomenice, Ordena Legije časti, engleskog Ratnog krsta.
Balkanski ratovi[uredi | uredi izvor]
Ratni put Mihailo Madžarević započeo je kao tek svršeni devetnaestogodišnji pitomac i podnarednik srpske vojske, u oktobru 1912. godine koji se poklapa sa početkom Prvog balkanskog rata. Prvi rat i prvo vanredno unapređenje, koje je zaslužio ispoljenom hrabrošću. Iz Drugog balkanskog rata je izašao kao potporučnik i pored preležane kolere, za hrabrost i zasluge u bici na Bregalnici.
Prvi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Početak Prvog svetskog rata ga je zatekao na službi u Skoplju, ali je odmah bio prebačen u okolinu Loznice, gde se istakao u borbama u toku bitke na Gučevu i bio ranjen u okolini Kamenice kod Valjeva. Kao rezultat zarobljavanja većeg broja oficira austrougarske vojske koje je zarobio sa svojom jedinicom, Mihailo je dobio zlatnu medalju za hrabrost.
„Lovac na žive jezike”[uredi | uredi izvor]
Dobijanjem medalje i nizom sledećih događaja u toku rata, postao je „živa legenda” srpske vojske i dobio naziv „lovac na žive jezike”.[6] Ostaće upamćen po specijalnoj operaciji izviđanja na Mačvanskom frontu, gde je u noći između 8. i 9. maja 1915. kao mladi oficir sa 16 vojnika u tri čamca prešao reku Savu nedaleko od Vladimiraca i na suprotnoj strani zarobili odeljenje izviđača sa starešinom i prebacili na srpsku stranu. Istragom su dobijeni važni podaci o protivničkim snagama. Madžarević je za taj podvig odlikovan Ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima 4. reda, a njegovi vojnici Obilićevom medaljom za hrabrost.
Slična akcija ponovljena je 22. maja u rejonu Novog Sela, kada su zarobljeni jedan podnarednik, kaplar i sedam redova.
U noći između 26. i 27. maja potporučnik Madžarević je sa grupom od tridesetak dobrovoljaca neopaženo prešao Savu kod sela Provo nadomak Vladimiraca. Zarobili su jednog neprijateljskog vojnika koji ih je obavestio o snazi i rasporedu svoje jedinice. Napadači su opkolili njihovu zemunicu u koju su se smestili po povlačenju iz rovova i zarobili osmoricu. Čamcima su prebacili zarobljenike na srpsku obalu, a Madžarević i deo dobrovoljaca vratili su se i uhvatili još jedno austrougarsko odeljenje na lokaciji naspram Beljina. Nakon ovih poduhvata saznao je da su neprijatelji ucenili njegovu glavu na 50.000 kruna.
| – Alo. – Ovde Petar. |
| Prema knjizi „Kroz sjaj i senke rata” (Beograd, 1933) |
Solunski front[uredi | uredi izvor]
Sledio je slom srpske vojske i on se sa srpskom vojskom povlači preko Albanije do Krfa, da bi nakon oporavka, učestvovao u akcijama na Solunskom frontu. Posle susreta sa regentom princom Aleksandrom Karađorđevićem, bio je sa njegove strane, vanredno unapređen u čin kapetana.
U toku borbi na Solunskom frontu, tokom bitke na Kajmakčalanu, desio se njegov najblistaviji momenat u vojničkoj karijeri. Posle uspešne akcije, kojom je rukovodio, uništeno je mitraljesko gnezdo i omogućeno osvajanje najvišeg vrha Kučkov kamen (2525 nm).[7] Toj akciji su prisustvovali budući kralj Aleksandar, vojvoda Živojin Mišić i francuski general Moris Saraj, posle koje su ga prestonaslednik i general nagradili svojim odlikovanjima Ordenom Karađorđeve zvezde i Ordenom legije časti, a vojvoda Mišić, vanredno unapredio u čin majora.
To se sve dogodilo u dvadesetčetvrtoj godini Mihaila Madžarevića, tako da je on postao najmlađi major u srpskoj vojsci i jedini oficir kojeg su vanredno unapredili Kralj Petar, Regent Aleksandar i Vojvoda Mišić.[8]
Posle ranjavanja i oporavka u Bizerti, vratio se i učestvovao u proboju Solunskog fronta i oslobađanju Srbije. Kod Rekovca su vodili poslednju borbu u Prvom svetskom ratu.
Posleratni period[uredi | uredi izvor]
Pri kraju rata, u Bijeljini je upoznao svešteničku kći, sa kojom se oženio i izrodio troje dece. Demobilisan je 1920. godine, da bi 1933. godine objavio knjigu sećanja „Kroz sjaj i senke rata”, samo sa potpisom major Madžarević.
Kada je izbio Drugi svetski rat, nakon sloma naše vojske, odbio je poziv da pristupi formacijama Nedićeve Srbije. Posle hapšenja i boravka u logoru Banjica, odveli su ga u zarobljeništvo u Nemačku.
Po završetku rata odbio je da se vrati u komunističku Jugoslaviju, i otišao je u Ameriku. Umro je 1965. godine u Libertivilu, gde je i sahranjen u porti manastira Svetog Save.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Centar akademske reči, Šabac/Kako je Mika branio Srbiju”. Arhivirano iz originala 01. 12. 2018. g. Pristupljeno 18. 05. 2016.
- ^ Srpski biografski rečnik, tom 6, Matica srpska, Novi Sad 2014. godine, ISBN 978-86-7946-149-0. str. 329, COBISS.SR 293768967
- ^ Milorad Radojčić: Mihailo Madžarević - junak ratova 1912-1918, „Glasnik”, Istorijski arhiv, Valjevo, 2015. godine
- ^ Telegraf/NAJVEĆI, ZABORAVLJENI SRPSKI JUNAK: Ono kad vas kralj lično zvrcne telefonom da vam se zahvali!
- ^ Iskra/VITEZOVI KARAĐORĐEVE ZVEZDE: Mihajlo je pred kraljem uništio bugarsko mitraljesko gnezdo
- ^ „Vaseljenska/Lovac na „žive jezike””. Arhivirano iz originala 16. 05. 2016. g. Pristupljeno 17. 05. 2016.
- ^ Blic/On je slomio Bugare
- ^ „Moj nedeljnik/Zaboravljeni oficir čijoj su se hrabrosti divili Kralj Petar, Regent Aleksandar i Vojvoda Mišić”. Arhivirano iz originala 12. 05. 2016. g. Pristupljeno 17. 05. 2016.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Milorad Radojčić: Mihailo Madžarević - junak ratova 1912-1918, „Glasnik”, Istorijski arhiv, Valjevo, 2015. godine
- Gradska biblioteka Ljig/Mihailo Madžarević, najveći junak velikog rata iz kolubarskog okruga
- Aleksinačke vesti/Zaboravljeni srpski junak Mihailo Madžarević
- Srbin info/Srbin koji je slomio Bugare
- Lovac na žive jezike („Politika”, 14. maj 2016)
- Mihailovoj hrabrosti divio se i kralj Petar („Večernje novosti”, 2. decembar 2018)
- Ratna sreća („Politika”, 5. januar 2019)
- Ko je nama bio Mihailo Madžarević? („Valjevskaposla”, 23. april 2018)
