Pređi na sadržaj

Mihaj Rumunski

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mihaj Rumunski
Lični podaci
Datum rođenja(1921-10-25)25. oktobar 1921.
Mesto rođenjaSinaja, Rumunija Kraljevina Rumunija
Datum smrti5. decembar 2017.(2017-12-05) (96 god.)
Mesto smrtiAubona,  Švajcarska
GrobKurtea de Arđeš,
 Rumunija
ReligijaPravoslavac
Porodica
SupružnikKraljica Ana Od Rumunije
PotomstvoSophie of Romania, Elena of Romania, Maria of Romania, Margareta of Romania, Irina of Romania
RoditeljiKarol II Rumunski
Jelena od Grčke i Danske
DinastijaHoencolern-Sigmaringen od Rumunije
Kralj Rumunije
Period20. jul 1927 — 8. jun 1930; 6. septembar 1940 — 30. decembar 1947.
PrethodnikFerdinand Rumunski
Karol II Rumunski
Naslednik
funkcija ukinuta
Potpis

Kralj Mihaj Rumunski (25. oktobar 1921 — 5. decembar 2017) bio je kralj Rumunije u periodu od 1927. do 1930, i zatim kao poslednji rumunski kralj od 1940. do 1947. godine.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je kao sin Karola II (tada princ-regent Rumunije) i Elene od Grčke. Regent Karol je 1925. upao u ljubavnu aferu, zbog čega se privremeno odrekao prestola. Tako je decembra 1925. Mihaj proglašen za naslednika prestola.

Prvi kraljevski mandat[uredi | uredi izvor]

Posle smrti svoga dede Ferdinanda u julu 1927, šestogodišnji Mihaj krunisan je za novog kralja. Umesto njega je vladalo regentsko namesništvo, čiji su članovi bili njegov stric princ Nikola, patrijarh Miron Krista i glavni sreski sudija.

Godine 1930, Karol II se vratio u Rumuniju na poziv političara nezadovoljnih vladavinom regentskog namesništva i preuzeo presto od maloletnog Mihaja. Mihaj je nakon toga dobio titulu princa-regenta, odnosno sledećeg naslednika prestola. Kada je napunio 18 godina, dobio je mesto u Rumunskom senatu, jamčeno ustavom iz 1938. godine[1].

Drugi kraljevski mandat[uredi | uredi izvor]

Septembra 1940. godine, profašistički premijer, general Jon Antonesku, izvršio je državni udar, srušivši s vlasti Karola II. Antonesku je uspostavio diktaturu i za novog kralja ustoličio 18-godišnjeg Mihaja[2] (iako je ustav vraćen 1944, a parlament počeo s radom 1946. godine, Mihaj nije polagao zakletvu naknadno, niti mu je parlament potvrdio vlast nad Rumunijom). Iako je po teoriji bio vrhovni zapovednik vojske i imao zadatak da postavlja ministra, sve do avgusta 1944. godine bio je samo marioneta u rukama ostalih političara.

Do avgusta 1944. godine, jedinice Crvene armije bile su sve bliže granici s Rumunijom, a Antonesku je još uvek držao vlast. Dana 23. avgusta, Mihaj, prosaveznički orijentisani političari, grupa oficira i naoružani komunisti izveli su puč protiv Antoneskua. Mihaj je zatim preko radija proglasio prekid vatre, proglasio svrstavanje Rumunije uz Saveznike i objavio rat Nemačkoj.

Na kraju rata, Mihaj je bio odlikovan Legijom za zasluge od strane Harija Trumana[3] i Ordenom pobede od Josifa Staljina „zbog zasluga oko rušenja profašističke vlade, proglašenja rata Nemačkoj i svrstavanja uz Saveznike u trenutku kada još nije bio izvestan kraj rata“.

Marta 1945. godine, Mihaj je pod pritiscima sa svih strana bio prinuđen da prizna prosovjetsku vladu na čelu s Petruom Grozom. Naredne dve godine nije imao nikakvu vlast i više je bio figura u politici.

Rumunija je do 1947. godine bila poslednja monarhija u Istočnom bloku. Dana 30. decembra 1947, Mihaj je bio prisiljen da potpiše abdikaciju[4][5][6]. Istog dana, vlada je proglasila trajno ukidanje monarhije i uspostavljanje Narodne republike.[7].

Egzil[uredi | uredi izvor]

Dana 3. januara 1948. godine, Mihaj je napustio Rumuniju. Pet meseci kasnije, u Atini se oženio princezom Anom od Burbon-Parme. Prvobitno su živeli u Engleskoj[8], a zatim su se preselili u Švajcarsku. Rumunske vlasti su mu 1948. oduzele rumunsko državljanstvo.

Rehabilitacija[uredi | uredi izvor]

Kralj Mihaj u Alba Juliji 2007 godine

Dana 30. decembra 1990. godine, Mihaj i nekoliko članova kraljevske porodice posetili su Rumuniju s jednodnevnom vizom. Međutim na putu do grobova svojih predaka u katedrali Kurtea de Argeš, presrela ih je policija i otpratila nazad na aerodrom da što pre napuste zemlju[9].

Godine 1992, Mihaju je dopušteno da poseti Rumuniju na dan Uskrsa. Pošto ga je dočekalo više od milion ljudi[10], vlada Jona Ilijeskua zabranila mu je dolazak u Rumuniju narednih pet godina.

Godine 1997, nakon poraza Ilijeskuove vlade, Konstantineskuova vlada vratila mu je rumunsko državljanstvo i dopustila ulazak u Rumuniju. Od tada, Mihaj povremeno živi u Švajcarskoj i u dvoru Sarvašin kod Arada, za koji je vlada predvidela da bude rezidencija za bivše vladare države.

Učestvovao je u paradi pobede u Moskvi 2010. godine, kao poslednji živi vrhovni zapovednik neke evropske države tokom Drugog svetskog rata.

Mihaj i Ana, u rumunskoj štampi 2014.

U anketi sprovedenoj u januaru 2012. godine, Mihaj je završio na prvom mestu kao javna osoba kojoj rumunski građani najviše veruju, na daleko višoj lestvici od bilo kojeg tadašnjeg političara[11].

Oktobra 2012. godine, tokom proslave Mihajevog 91. rođendana, trg u Bukureštu je prozvan po njemu[12].

Porodično stablo[uredi | uredi izvor]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Charles Anthony, Prince of Hohenzollern
 
 
 
 
 
 
 
8. Leopold od Hoencolerna
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Josephine of Baden
 
 
 
 
 
 
 
4. Ferdinand Rumunski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. Fernando II Portugalski
 
 
 
 
 
 
 
9. Antonija od Portugalije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19. Marija II Portugalska
 
 
 
 
 
 
 
2. Karol II Rumunski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. Albert od Saks-Koburg i Gota (= 30)
 
 
 
 
 
 
 
10. Alfred od Saks-Koburg i Gota
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. Viktorija Hanoverska (= 31)
 
 
 
 
 
 
 
5. Marija od Edinburga
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22. Aleksandar II Nikolajevič
 
 
 
 
 
 
 
11. Marija Aleksandrovna
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23. Marija Aleksandrovna
 
 
 
 
 
 
 
1. Mihaj Rumunski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Kristijan IX Danski
 
 
 
 
 
 
 
12. Đorđe I Grčki
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Lujza od Hesen-Kasela
 
 
 
 
 
 
 
6. Konstantin I Grčki
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. Konstantin Nikolajevič
 
 
 
 
 
 
 
13. Olga Konstantinovna
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Aleksandra od Sakse-Altenburga
 
 
 
 
 
 
 
3. Jelena od Grčke i Danske
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Vilhelm I Nemački
 
 
 
 
 
 
 
14. Fridrih III od Nemačke
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29. Augusta od Saks-Vajmar-Ajzenaha
 
 
 
 
 
 
 
7. Sofija od Pruske
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30. Albert od Saks-Koburg i Gota (= 20)
 
 
 
 
 
 
 
15. Viktorija fon Saksen-Koburg i Gota
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
31. Viktorija Hanoverska (= 21)
 
 
 
 
 
 

Porodica[uredi | uredi izvor]

Supružnik[uredi | uredi izvor]

ime slika datum rođenja datum smrti
Kraljica Ana
18. septembar 1923. 1. avgust 2016

Deca[uredi | uredi izvor]

ime slika datum rođenja supružnik
Princeza Margareta
26. mart 1949. Radu Duda
Princeza Jelena
15. novembar 1950. Robin Medfort-Mils; Aleksander Filips Nikson Mekatir
Princeza Irina mini|50p 28. februar 1953. Džon Krojger; Džon Voker
Princeza Sofija 29. oktobar 1957. Alen Mišel Leons Bjarni; razveli se 2002.
Princeza Marija 13. jul 1964. Kazimjež Vjeslav Mistkovski; razveli se 2003.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Ce citeau românii acum 68 de ani?" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. oktobar 2008), Ziua, 29 November 2007.
  2. ^ "The Joys of Suffering," Volume 2, "Dialogue with a few intellectuals", by Rev. Fr. Dimitrie Bejan – "Orthodox Advices" website as of 9 June 2007
  3. ^ "Cuvintele lui Harry S. Truman" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. april 2012), Romanian, Prince Radu's blog, includes scan of citation, 23 June 2011
  4. ^ "King Michael between the ascension to the throne and abdication – VII", Ziarul financiar, 24 June 2001
  5. ^ "The Republic was installed by way of the gun", undated interview with H.M. King Michael in Ziua, as of 15 October 2008
  6. ^ Mircea Ionnitiu : "30 December 1947" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. oktobar 2012), site dedicated to HM King Mihai I of Romania and to the Romanian Monarchy Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. jul 2012) as of 15 October 2008
  7. ^ McClure 2006, str. 99.
  8. ^ "EX-KING MICHAEL OF RUMANIA BECOMES MARKET GARDENER, 1953" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. septembar 2011), British Pathe, as retrieved on 17 October 2009
  9. ^ „Expelling Former King, Romanians Cite 'Stunt', New York Times, 27 decembrie 1990”. Nytimes.com. 27. 12. 1990. Pristupljeno 3. 11. 2012. 
  10. ^ Kings Without Crowns Michael of Romania, Danish Norsk Television
  11. ^ Romanians Have the Highest Confidence in King Mihai I Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. februar 2015). Pristupljeno 2012-07-31.
  12. ^ Bucharest square to be named after Romania's King Michael on his 91st birthday Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. oktobar 2012). Pristupljeno 2012-10-25.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • McClure, Tammy Lee (2006). Friends & Enemies, Presidents & Kings. Accendo Publishing. ISBN 978-1933867441. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mihaj Rumunski na Vikimedijinoj ostavi.


Kralj Rumunije
1927 — 1930.
Kralj Rumunije
1940 — 1947.
-
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Михај_Румунски&oldid=26671122”