Mića Marković

Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Milivoje Mića Marković.

mića marković
Lični podaci
Mesto rođenja	Sokobanja, Kraljevina Srbija
Datum smrti	24. oktobar 1967.(1967-10-24) (79/80 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	učitelj
Delovanje
Član KPJ od	1919.
Učešće u ratovima	Balkanski ratovi Prvi svetski rat Aprilski rat
Odlikovanja

Milorad Mića Marković (Sokobanja, 1887 — Beograd, 24. oktobar 1967), učitelj, učesnik Balkanskih i Prvog svetskog rata.

Biografija

Rođen je 1887. godine u Sokobanji. Učiteljsku školu je završio u Aleksincu.

Još kao učenik prihvatio je socijalističke ideje. Godine 1905. učlanio se u Srpsku socijaldemokratsku stranku Dimitrija Tucovića, a 1907. godine je bio jedan od dvadeset osam učitelja i učiteljica koji su bili osnivači Kluba učitelja socijaldemokrata, koji je bio prva učiteljska politička organizaciji u Srbiji. Cilj ove organizacije je bio preobražaj osnovne školske nastave u smislu načela srpske socijaldemokratije.

Godine 1910. bio je premešten sa službom u selo Popović, na Kosmaju, gde je kasnije osnovao porodicu i živeo dugi niz godina. Od 1912. do 1918. godine učestvovao je u Prvom i Drugom balkanskom i Prvom svetskom ratu. Ratovanje je započeo kao komandir baterije, a završio kao artiljerijski kapetan prve klase. Posebno se istakao u borbama na Solunskom frontu, gde je 1916. godine bio odlikovan Karađorđevom zvezdom.

Posle Prvog svetskog rata vratio se u Popović i nastavio sa svojim učiteljskim poslom. Godine 1919. je postao član tada osnovane Socijalističke radničke partije Jugoslavije (SRPJ(k)), a iduće 1920. je bio delegat na Drugom kongresu KPJ u Vukovaru. Bio je veoma politički aktivan u Kosmajskom srezu. Stvorio je veoma jaku partijsku organizaciju, koja je na opštinskim izborima avgusta 1920. godine uspela da pobedi i osvoji vlast u tadašnjoj opštini Mali Popović.

Posle donošenja „Obznane“ decembra 1920. godine i početka progona Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) i njenih članova, Mića je nastavio politički da deluje preko učiteljskih udruženja i drugih srodnih organizacija. Bio je jedan od najistaknutijih opozicionara i boraca protiv režima na Kosmaju, koga nisu zaplašila ni policijska šikaniranja. Imao je veliki ugled kod velikog broja stanovnika Kosmaja. Nekoliko puta je dobijao rešenje o premeštanju njegove učiteljske službe iz sela Popovića, ali su svaki put lokalni seljaci odlazili u Sopot i bunili se, pa je tako svaki put to rešenje povlačeno i on je do početka Drugog svetskog rata ostao tu sa službom.

Bio je među prvih četrdeset članova učiteljske kulturno-izdavačke zadruge „Vuk Karadžić“ u Beogradu, koja je bila osnovana na inicijativu KPJ i koja je okupljala učitelje-komuniste, kao i druge napredne učitelje. Godine 1938. je veoma aktivno učestvovao u predizbornoj kampanji za parlamentarne izbore, na kojima je u kosmajskom srezu pobedu odneo kandidat opozicione Demokratske stranke, inače simpatizer KPJ.

Aprila 1941. godine je bio mobilisan i učestvovao je u Aprilskom ratu, gde je bio zarobljen i posle kapitulacije Jugoslovenske vojske odveden u zarobljeništvo. U teškim uslovima logorskog života nastavio je da među zarobljenim jugoslovenskim oficirima i vojnicima širi optimizam. Krajem 1941. godine u logoru je među zarobljenicima vodio veoma aktivnu kampanju protiv „Nirmberške deklaracije“ kojom su Nemci hteli da zarobljenici osude ustaničke akcije u Jugoslaviji. Kasnije je, među patriotski raspoloženim oficirima, počeo da vrši propagandu za Narodnooslobodilački pokret (NOP). Zbog svoje aktivnosti u logoru, bio je više puta kažnjavan i maltretiran, a kraj rata je dočekao u veoma teškim uslovima u kažnjeničkom logoru.

Posle oslobođenja Jugoslavije, živeo je u Beogradu, gde je obavljao dužnost načelnika za prosvetu Beogradskog okruga. Veoma požrtvovano je radio na obnavljanju i organizovanju škola. Posle ukidanja Beogradskog okruga, 1947. godine, počeo je da radi kao inspektor u Savetu za prosvetu Narodne Republike Srbije.

Umro je 24. oktobra 1967. godine u Beogradu.

Nosilac je Albanske spomenice i drugih odlikovanja, među kojima je i Karađorđeva zvezda.

Porodica

U braku sa suprugom Ankom, rođenom Kaćanski, imao je četvoro dece - sinove Momčila-Momu, Dragoslava-Dražu i Branka-Branu, kao i ćerku Desanku-Desu. Pod njegovim uticajem, svo četvoro dece su postali levičari i članovi tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Takođe čitava njegova porodica je učestvovala u Narodnooslobodilačkom ratu.

Sinovi Moma i Draža, bili su organizatori ustanka u Srbiji 1941. godine. Moma je u toku NOR-a najpre bio instruktor Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, a kasnije politički komesar Glavnog štaba NOV i PO Srbije. Posle oslobođenja je bio partijski i državni funkcioner, a odlikovan je i Ordenom narodnog heroja. Draža je tokom čitavog rata bio na Kosmaju u Kosmajskom odredu, a posle rata je bio jedan od najistaknutijih partijskih i državnih funkcionera.

Ćerka Desa i najmlađi sin Branko su stradali u toku rata. Desa, koja je pre rata bila aktivna u studentskim udruženjima, se neposredno razbolela i zbog bolesti nije mogla da ode u partizane. Posle okupacije je zajedno sa majkom otišla u Sokobanju, kod Mićine familije, gde je, usled nemogućnosti da se adekvatno leči, umrla 1942. godine. Iste godine je Branko, koji je bio partizanski borac, bio zarobljen i potom streljan u Jajincima.

Ćerka njegovog sina Mome, odnosno njegova unuka je bila Mira Marković, supruga bivšeg predsednika Srbije i Jugoslavije Slobodana Miloševića.

Literatura

• Dragoslav Dimitrijević Beli „Kosmaj u NOB“. NIP „Četvrti juli“, Beograd 1972. godina.