Most Arpad
| Most Arpad | |
|---|---|
 Most Arpad, Budimpešta | |
| Koordinate | 47° 32′ 15″ N 19° 03′ 15″ E / 47.53750° S; 19.05417° I |
| Mesto | Budimpešta Mađarska |
| Vrsta | auto, tramvajski, biciklistički, pešački saobraćaj |
| Karakteristike | |
| Materijal | beton |
| Dužina | 981 m |
| Širina | 27,6 (91m) |
| Istorija | |
| Otvaranje | 7.11.1950 |
Most Arpad ili Árpád híd je most u Budimpešti, Mađarska, koji povezuje severni Budim (Óbuda) i Peštu preko Dunava.
Do otvaranja mosta Međeri 2008. godine, to je bio najduži most u Mađarskoj, dužine oko 2 km sa delovima koji vode do mosta i 928 m bez njih. Širok je 35.3 m sa pešačkim i biciklističkim stazama i tramvajskom prugom.
Na budimskom kraju je Flórián tér, Szentlélek tér, (blizu glavnog trga u Budimu, i Vazareli i Kasak muzeji).
Ostrvo Margaret povezano je s mostom Arpad preko grananja otprilike na sredini mosta, a prelazi i južni vrh ostrva Obuda (Óbudai-sziget), mada između njih nema puta, pešačke ili bilo koje druge veze.
Na peštanskom kraju, obližnja stanica metroa Linija 3 (sever-jug) do 31. januara 2020. godine zvala se „Arpad most“ (Árpád híd).
Izgradnja i proširenje[uredi | uredi izvor]
Iz istorije[uredi | uredi izvor]
Ranije je postojao most na istom mestu koji su izgradili Rimljani, spajao je tvrđavu i staro rimsko naselje Akuincum. Početkom 19. veka postojao je plan da se napravi novi most pod imenu Arpad, jer je leva obala bila jaka industrijska zona, a desna je bila gusto naseljena. Zakon iz 1908. godine naredio je izgranju mosta, ali je to odloženo zbog Prvog svetskog rata. Tender je raspisan tek 1929. godine a projektovanje je počelo 1930.[1][2]
_h%C3%ADd_avat%C3%A1sakor_k%C3%A9sz%C3%BClt,_a_h%C3%A1tt%C3%A9rben_a_N%C3%A9pf%C3%BCrd%C5%91_utcai_h%C3%A1zak_teteje_l%C3%A1tsz%C3%B3dik._Fortepan_79920.jpg)
Prvobitni most[uredi | uredi izvor]
Izgradnja je započela 1939. po planovima Janoša Kosalke. Planirano je da bude nazvan "Arpad most" po Velikom princu Arpadu, drugom Velikom princu Mađara.
Zbog Drugog svetskog rata, most je dovršen tek nakon rata 1950. godine. Zbog komunističkog režima koji je tada vladao Mađarskom, most je otvoren kao Staljinov most (mađarski: Sztálin híd). Završnim građevinskim radovima upravljali su Karoli Seči i Pal Savoli.
Iako su stubovi izgrađeni u sadašnjim dimenzijama, prvobitni most je sadržavao samo putnu traku 2x1, železničke pruge (za tramvaje, ali do rekonstrukcije Severnog železničkog mosta šine su koristili i teretni vozovi) sa pešačkim stazama. Ovaj most je bio širok 13 m, 11 metara od ovoga su zauzimale put i šine, uz dodatnih po 1 m pešačke staze sa svake strane. Danas su tramvajske pruge tamo gde se nalazio prvobitni most.
Ime most Arpad je vraćeno 1958. godine.
Proširenje[uredi | uredi izvor]
Između 1980. i 1984. godine opsežnim radovima na obnovi i proširenju dodate su još dve trake za automobile, proširene su i pešačke staze, modernizovane su tramvajske šine i izgrađeni nadvožnjaci za raskrsnice i na istočnom (Pešta) i zapadnom (Budim) kraju mosta Arpad. To je najseverniji javni most prestonice i najduži most u Mađarskoj.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Lovely Budapest”. Arhivirano iz originala 29. 08. 2019. g. Pristupljeno 02. 07. 2020.
- ^ „Árpád Bridge”. angelfire.com. Pristupljeno 2. 7. 2020.
- ^ „Árpád bridge”. budapest.com. Pristupljeno 2. 7. 2020.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Page about transportation in Hungary
- Hungarian electronic library's page on Hungarian Bridges
- DBridges - Árpád híd
- Photos of Budapest bridges Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2016)
- Bridges of Budapest - Arpad Bridge
| Normativna kontrola: Geografske |
|---|
