Narodna Republika Mozambik
| Narodna Republika Mozambik República Popular de Moçambique | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Geografija | |||
| Prestonica | Maputo | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | portugalski | ||
| Politika | |||
| Oblik države | narodna republika, socijalistička država | ||
| Vladari | |||
| — Predsednik | Samora Mašel (1975-1986) Žoakim Čisano (1986-1990) | ||
| Istorija | |||
| Događaji | |||
| — Osnivanje | 25. jun 1975. | ||
| — Ukinuta | 1. decembar 1990. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Površina | |||
| — ukupno | 801.590 km² | ||
| Valuta | Metikal | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Mozambika | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| ||
.svg)
.svg)
Narodna Republika Mozambik (port. República Popular de Moçambique) bila je socijalistička država, koja je postojala od 25. juna 1975. do 1. decembra 1990. godine.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Usled dugogdišnje borbe za nezavisnost Fronta za oslobođenje Mozambika (FRELIMO) i političkih promena u Portugaliji aprila 1974. godine, pokrenuti su pregovori za sticanje nezavisnosti Mozambika. Juna 1975, Mozambik je stekao nezavisnost od Portugalije, a njegov prvi predsednik postao je vođa FRELIMO-a i revolucionar, Samora Mašel. Na izborima u julu, vladajuća stranka postao je FRELIMO, a Mozambik proglašen Narodnom republikom. Nova vlada pokrenula je mnoge reforme, uključujući veća prava žena, kolektivizaciju poljoprivrede i plansku ekonomiju. Proglašen je i novi ustav, koji se temeljio na ideologiji marksizma-lenjinizma.
Vlada NR Mozambika uspostavila je bliske veze sa NR Angolom[2] i Sovjetskim Savezom.[3] Godine 1977, Mozambik i Sovjetski Savez potpisali su sporazum o prijteljstvu i saradnji. Mozambik je imao status posmatrača u Savetu za uzajamnu ekonomsku pomoć, ekonomskoj organizaciji koja je okupljala većinu socijalističkih zemalja u svetu.[4]
Pošto je vlada Samore Mašela podupirala i uvežbavala oslobodilačke pokrete koji su se borili protiv rasističkih režima u Rodeziji i Južnoafričkoj Republici, ove dve države su kao protivudar, 1977. godine, organizovale antimarksistički Narodni otpor Mozambika (RENAMO).[5] Borci RENAMO-a su od 1980. godine napadali i uništavali vladine zgrade, hidroelektrane, industriju i škole. To je označilo početak građanskog rata u Mozambiku.
Do 1984. godine, Mozambik se zbog građanskog rata našao u ekonomskim problemima. Kako bi obuzdao aktivnost RENAMO-a, Mašel je potpisao tzv. Nkomatski sporazum sa Južnoafričkom Republikom u kojem se obvezao da više neće podupirati antirasistički Afrički nacionalni kongres. Zauzvrat je JAR prestala da podupire RENAMO. Uprkos sporazumu, građanski rat se nastavio.
Godine 1986, Samora Mašel je poginuo u helikopterskoj nesreći. Nasledio ga je dotadašnji ministar inostranih poslova, Žoakim Čisano. Usled političko-ekonomskih promena u Istočnom bloku, vlada Mozambika napustila je marksizam-lenjinizam krajem 1989. i početkom 1990. godine. Dana 1. decembra 1990. godine, ukinuta je narodna republika i proglašena Republika Mozambik.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ MOZAMBIQUE AND ANGOLA - THE COMMUNIST EPISODE Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. avgust 2009), Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ The New Communist Third World By Peter John de la Fosse Wiles
- ^ Soviet Union-Mozambique, Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ THE COUNCIL FOR MUTUAL ECONOMIC ASSISTANCE, Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ D4 Mozambique Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. oktobar 2009), Pristupljeno 15. 4. 2013.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
