Nebeski hram

Nebeski hram
天壇
Nebeski hram; 天壇
Svetska baština Uneska
Zvanično ime	Temple of Heaven: an Imperial Sacrificial Altar in Beijing ;
Mesto	Peking, Kina
Koordinate	39° 52′ 56″ S; 116° 24′ 24″ I / 39.8822° S; 116.4066° I
Površina	215, 315.575 ha (23.100.000, 3,39682×1010 sq ft)
Kriterijumi	I, II, III
Referenca	881
Veb-sajt	www.tiantanpark.com/cn/

Nebeski hram ili Hram neba (kin. 天壇, pin. Tiāntán) je kompleks verskih građevina u jugoistočnom delu centralnog Pekinga. Kompleks su godišnje posećivali vladari Ming i Ćing dinastije, kada bi se molili bogu neba za dobru žetvu. Smatra se taoističkim hramom, iako je kinesko verovanje u boga neba starije od taoizma.^[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Kompleks je građen od 1406. do 1420. godine, u vreme vladara Junglea iz dinastije Ming. Proširen je i obnovljen u 16. veku, za vreme vladara Đađing iz dinastije Ming. Đađing je izgradio i 3 druga hrama u Pekingu: Hram sunca (日壇) na istoku, Hram zemlje (地壇) na severu i Hram meseca (月壇) na zapadu. Hram neba ponovo je obnovljen u 18. veku, u vreme vladara Kianlona. Do tada je državni budžet bio nedovoljan, pa je ovo bila poslednja velika obnova kompleksa u imperijalnim vremenima.

Hram su zauzele anglo-francuske snage u Drugom opijumskom ratu. Za vreme Bokserskog ustanka 1900. godine, Savez osam naroda okupirao je kompleks i pretvorio ga u privremeno sedište komande, koje je trajalo jednu godinu. Ova okupacija je značajno oskrnavila hram i rezultirala značajnom štetom na građevinama u kompleksu kao i u vrtovima. Prijavljene su i krađe artefakata iz hrama. Sa padom dinastije Ćing, hram je ostao bez uprave. Zapostavljanje hrama dovelo je do urušavanja nekoliko dvorana.

Predsednik Republike Kine, Joan Šikai, 1914. godine izveo je molitvu dinastije Ming u hramu, kako bi se proglasio vladarem Kine. Godine 1918. hram je pretvoren u park i po prvi put otvoren za javnost.

Hram je uvršten u Uneskovu svetsku baštinu 1998. godine i opisano je kao "remek-delo arhitekture i pejzažnog dizajna koji jednostavno i grafički ilustruje kosmogoniju velike važnosti za evoluciju jedne od najvećih svetskih civilizacija.." jer su "simbolički izgled i dizajn Hrama neba imali veliki uticaj na arhitekturu i projektovanje na Dalekom istoku tokom mnogo vekova".^[2]

Arhitektura[uredi | uredi izvor]

Zgrade i izgled[uredi | uredi izvor]

Panoramski pogled na Nebeski hram sa južne strane

Hram pokriva 2,73 km² od ukupne površine parka i sastoji se od tri glavne grupe građevina, izgrađenih po strogim filozofskim zahtevima:

Dvorana namenjena molitvi za dobru žetvu (祈年殿) je veličanstvena kružna građevina prečnika 36 m i visoka 38 m, izgrađena na tri nivoa mermerne podloge, gde se vladar molio za dobru žetvu. Zgrada je u potpunosti napravljena od drveta, bez ijednog eksera. Originalna građevina je izgorela u požaru izazvanim udarom groma 1889. godine.^[3] Trenutna građevina je ponovo izgrađena nekoliko godina nakon nesreće.
Imperijalni nebeski svod (皇穹宇) je kružna građevina, napravljena na jednom nivou mermerne podloge. Nalazi se južno od Dvorane namenjene molitvi za dobru žetvu i liči na nju, ali je manja. Okružena je glatkim kružnim zidom, Zidom odjeka, koji može da prenosi zvukove na velike razdaljine. Imperijalni svod je povezan sa Dvoranom za molitvu preko Most cinobernih koraka, 360 m dug dignuti hodnik koji polako izlazi iz Svoda do Dvorane za molitvu. Kupola ove zgrade nema prečke koje je podržavaju.^[4]
Kružni oltar humka (圜丘坛) je pravi oltar i nalazi se južno od Imperijalnog nebeskog svoda. To je prazna kružna platforma na tri nivoa mermera, gde je svaki ukrašen bogato izrezbarenim zmajevima. Broj različitih elemenata oltara, uključujući njegove balustere i korake, je ili sveti broj devet ili je deljiv sa devet. Centar oltara je okruglo mesto nazvano Srce neba (天心石) ili Vrhovni jang (太阳石), gde se car molio za dobro vreme. Zahvaljujući dizajnu oltara, zvuk molitve bi se reflektovao od ogradu, stvarajući značajnu rezonancu, koja treba da pomogne molitivi da komunicira sa nebom. Oltar je izgrađen 1530. godine od strane vladara Đađinga, a ponovo je izgrađen 1740. godine.^[3]

Park[uredi | uredi izvor]

Park koji okružuje hram je veoma širok i zajedno sa hramom pokriva površinu od 267 hektara. Deo te površine je iskorišteno za igrališta, prostore za vežbu i igru. Ove objekte veoma koriste odrasli, roditelji koji dovode decu da se igraju. Pojedine otvorene površine i sporedne zgrade koriste se, posebno ujutru, za horske priredbe, etničke plesove i ostale nastupe.

Simbolizam[uredi | uredi izvor]

Zemlja je predstavljena kvadratom, a nebo krugom; nekoliko svojstava hrama simbolizuju vezu neba i zemlje, odnosno kruga i kvadrata. Čitav kompleks okružen je sa dva kordona zidova; spoljni zid je viši, polukružni severni kraj i predstavlja nebo, dok je unutrašnji niži, pravougaon južni kraj i predstavlja zemlju. Dvorana namenjena molitvi za dobru žetvu i Kružni oltar su okrugli, stoje na kvadratnom polju i takođe predstavljaju nebo i zemlju. Broj devet predstavlja vladara i evidentno je u dizajnu Kružnog oltara: jedna kružna mermerna ploča okružena je prstenom devet ploča, zatim prstenom 18 ploča i tako do devet prstena koji okružuju, a najudaljeniji prsten ima 9h9 ploča.

Dvorana namenjena molitvi za dobru žetvu ima četiri unutrašnja, dvanaest srednjih i dvanaest spoljašnjih stubova koji predstavljaju četiri godišnja doba, dvanaest meseci i dvanaest tradicionalnih kineskih časova respektivno. U kombinaciji, dvanaest srednjih i dvanaest spoljašnjih stubova predstavljaju tradicionalne solarne pojmove. Sve zgrade u sklopu hrama imaju posebne tamnoplave krovne crepove, koji predstavljaju nebo.

Kamena grupa sedam zvezdi, istočno od Dvorane namenjene molitvi za dobru žetvu, predstavljaju sedam vrhova planine Tajšan, mesto gde se služi nebu u klasičnoj Kini.

Četiri glavna, potporna, zmajska stuba predstavljaju godišnja doba. Struktura, koju drže ovi stubovi, imitiraju stil drevne kineske kraljevske palate. Dvanaest unutrašnjih stubova simbolizuju lunarne mesece i veruje se da dvanaest spoljašnjih stubova predstavlja dvanaest dvočasovnih perioda u danu.

Ceremonije[uredi | uredi izvor]

Panorama sa suprotne strane od Imperijalnog nebeskog svoda

U drevnoj Kini, vladar Kine se smatrao Sinom neba, koji se bavio zemaljskim stvarima u ime nebeskih autoriteta i predstavljao iste na zemlji. Kako bi se pokazalo poštovanje prema izvoru njegovog autoriteta, prinošenje žrtava nebu bilo je od izuzetne važnosti. Hram je napravljen upravo za ovakve ceremonije, uglavnom obuhvatajući molitve za dobru žetvu.

Dva puta godišnje, vladar i njegova pratnja dolazili su iz Zabranjenog grada preko Pekinga kako bi se smestili unutar kompleksa, nosili su posebnu odeću i nisu jeli meso. Nijedan Kinez iz naroda nije smeo da vidi proces ceremonije. U hramu se vladar lično molio nebu za dobru žetvu. Vrhunac ceremonije u vreme zimske kratkodnevnice bilo je vladarevo izvođenje na Zemaljskoj planini. Ceremonija je morala da bude savršeno izvedena, naširoko se smatralo da bi i najmanja greška imala za posledicu lošu sreću za sav narod u narednoj godini.