Nemačka istočna Afrika
Deutsch-Ostafrika Nemačka istočna Afrika | |||
|---|---|---|---|
 Mapa Nemačke istočne Afrike 1892. godine | |||
| Geografija | |||
| Prestonica | Bagamojo (1885-1890) Dar es Salam (1890-1918) | ||
| Istorija | |||
| Događaji | |||
| — osnivanje kolonije | 27. februar 1885. | ||
| — ukidanje | 28. jun 1919. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Valuta | Nemačka zlatna marka | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
.svg){kind=small}
|
.svg){kind=small}
| ||
.svg){kind=small}
| |||
| |||
| |||
Nemačka istočna Afrika (nem. Deutsch-Ostafrika) je bila nemačka kolonija u istočnoj Africi, koja je uključivala Burundi, Ruandu i Tanganjiku (kopneni deo današnje Tanzanije). Njezina površina je bila 994.996 km², gotovo tri puta veća od današnje Nemačke.
Kolonija je nastala tokom 1880-ih, a završila porazom Carske Nemačke u Prvom svetskom ratu. Teritorija je bila podeljena između Velike Britanije i Belgije, a kasnije je pretvorena u teritoriju pod upravom Lige naroda.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Koreni kolonije počinju kada je pustolov Karl Piters, osnovao Društvo za nemačke kolonizacije i potpisao ugovore s nekoliko plemenskih poglavica na kopnu nasuprot Zanzibara. Dana 3. marta 1885, nemačka vlada je objavila da je dobila carsku povelju potpisanu od strane Bizmarka 27. februara s namerom uspostavljanja protektorata u istočnoj Africi. Piters je regrutovao stručnjake koji su počeli da istražuju južno do Rufiji reke i severno prema Vitu te u blizu grada Lamua na obali.
Sultan Zanzibara je zbog toga protestovao, tvrdeći da je vladar na kopnu, na što je nemački kancelar Oto fon Bizmark poslao pet ratnih brodova, koji su stigli 7. avgusta. Britanci i Nemci složili su se da podele kopno između sebe, a sultan nije imao izbora.
Abuširi pobuna 1888. godine, ugušena je sledeće godine uz britansku pomoć. Godine 1890, London i Berlin potpisali su Sporazum Helgoland-Zanzibar, čime je vraćen Helgoland (zaplenjeno tokom Napoleonovih ratova) Nemačkoj i odlučeno o granicama Nemačke istočne Afrike (tačna granica ostala neizmenjena do 1910. godine).
Između 1891. i 1894. godine, pleme Hehe, na čelu s poglavarom Mkvavaeom, opiralo se nemačkoj ekspanziji. Međutim pleme Hehe porazila su suparnička plemena koja su podupirala Nemce. Nakon godina gerilskog ratovanja, Mkvava je bio proteran te je počinio samoubistvo 1898. godine.
Nova pobuna dogodila se 1905. koju je ugušio guverner, grof Gustav Adolf fon Gecen. No, skandali koji su uskoro usledili, s pričama o korupciji i brutalnosti, doveli su do toga da je 1907. kancelar Bernhard fon Bilov imenovao Bernharda Dernburga za reformatora kolonijalne uprave. Postao je uzor kolonijalne efikasnosti i izvanredno zapovedao nad lojalnim domorocima tokom Prvog svetskog rata.
Nemačka kolonijalna vlast uveliko se oslanjala na izvorne načelnike za održavanje reda i prikupljanje poreza. Do 1. januara 1914, osim lokalne policije, vojne posade iz Šuctrupena (zaštitne jedinice) u Dar es Sala mu, Moši, Iringi i Mahengu sastojale su se od 110 nemačkih policajaca (uključujući i 42 medicinska delatnika), 126 dooficira i 2472 autohtonih vojnika (Askara).[1]).[2] Paul fon Letov-Forbek bio je važan general u Nemačkoj istočnoj Africi tokom Prvog svetskog rata.
Privredni razvoj[uredi | uredi izvor]
Trgovina i privredni rast počeli su da se ozbiljno razvijaju pod nemačkom upravom. Uprava je rano shvatila da će ekonomski razvoj zavisiti od pouzdanog prevoza. Više od 100.000 hektara, bili su pod sisalom. Posađeno je dva miliona stabala kafe a stabla kaučuka rasla su na 200.000 hektara, zajedno s velikim plantažama pamuka. Da bi se ove poljoprivredne proizvode izbacilo na tržište izgrađene su železničke pruge. Najduža linija bila je duga 1247 km. Osim železnice izgrađene su i luke s električnim dizalicama, sa železničkim pristupom i magacinima. Do 1914. Dar es Salam i okolne pokrajine imale su populaciju od 166.000 stanovnika.[3]
Rudnici zlata u Tanganjiki u modernim vremenima potiču iz nemačkog kolonijalnog razdoblja, počevši sa otkrićima zlata u blizini jezera Viktorija 1894. godine. Prvi rudnik zlata u koloniji, Sekenke, otvoren je 1909. godine nakon što je zlato pronađeno 1907. godine[4]. Uprkos svim tim naporima, Nemačka istočna Afrika nikada nije ostvarila profit za Nemačko carstvo i trebalo ja da se subvencionira iz Berlina.
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Nemačka je osmislila program za Afrikance koji su uključeni u osnovne i srednje škole. Godine 1924, deset godina nakon početka Prvog svetskog rata, a šest godina od britanske vlasti, američka komisija je izvestila da su Nemci ostvarili čudo u obrazovanju i da će proći dosta vremena dok se dostignu ti standardi („Predavač, obrasci, udžbenici, nastavni materijali, svi ispunjeni standardi neuporedivi s bilo gde u tropskoj Africi“).
Jedan od uticaja tog nemačkog razvoja obrazovanja u njihovoj koloniji je reč shule (iz Schule u nemačkom, srpski: škola). Budući da su Nemci bili prvi kolonijalisti koji su uspostavili solidan obrazovni program u istočnoj Africi, reč shule se koristi u svahili jeziku i francuskom jeziku istočne Afrike.
Prvi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Priča o Nemačkoj istočnoj Africi u Prvom svetskom ratu je u biti istorijat vojnog zapovednika generala Paula fon Letova-Forbeka. Letov-Forbek je proveo rat u borbi protiv Britanskog carstva, imao je oko 3.500 Evropljana i 12.000 domaćih vojnika, a Britanci su imali oko 40.000 vojnika. Jedna od velikih bitki bila je kod Tanga od 3. do 5. novembra 1914. gde je Letov-Forbek pobedio britanske snage osam puta veće od nemačkih.
Nemački uspesi u ratovanju naterali su Britaniju da izdvoji znatna sredstva za ratovanje. Na kraju zbog većeg broja vojnika, pogotovo nakon dolaska snaga sa zapada iz Belgijskog Konga Letov-Forbek bio je prisiljen da napusti koloniju. Povukao se u Mozambik, a zatim u Severnu Rodeziju gde je dogovoreno primirje tri dana nakon završetka rata.
Letov-Forbek bio cenjen nakon rata, kao jedan od nemačkih junaka, a njegove Šuctrupe bile su slavljene kao jedina nemačka kolonijalna sila u Prvom svetskom ratu koja nije poražena u otvorenoj borbi. Borci Askari koji su se borili u Nemačkoj istočnoj Africi kasnije su dobili penzije od Vajmarske Republike i Savezne Republike Nemačke (Zapadna Nemačka).
Nemačka krstarica SMS Kenigsberg takođe se borila na obalama istočne Afrike. Versajskim ugovorom ukinuta je kolonija, severozapadno područje pripalo je Belgiji (Ruanda-Urundi), mali Konga trougao južno od reke Rovume Portugaliji (Mozambik), a ostatak Velikoj Britaniji (Tanganjika).
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Izvorno arapska reč za vojnik donesena iz osmanskog, tj. osmansko-turskog jezika, a zatim primenjena na autohtone afričke vojnike u evropskim kolonijama.
- ^ Haupt 1984, str. 32.
- ^ Haupt 1984, str. 155.
- ^ Tanzania Mining History Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. август 2010) tanzaniagold.com, приступљено 13. 2. 2013.
Литература[uredi | uredi izvor]
- Šne, Dr. Hajnrih (Zamenik guvernera Nemačke Samoe i poslednji guverner Nemačke istočne Afrike), nemačka kolonizacija, prošlost i budućnost — Istina o nemačkim kolonijama, George Allen & Unwin, London, 1926.
- Bulok, A.L.C., Nemački kolonijalni zahtev, Oxford University Press, 1939.
- Miler, Čarls (1974). Prvi svetski rat u istočnoj Africi. New York: MacMillan Publishing Co., Inc. ISBN 978-0-02-584930-3.
- Haupt, Werner (1984). Deutschlands Schutzgebiete in Übersee 1884–1918. Friedberg: Podzun-Pallas Verlag. ISBN 978-3-7909-0204-4.
- Hahn, Sievers. Afrika. 2nd Edition. Leipzig: Bibliographisches Institut. 1903.
Спољашње везе[uredi | uredi izvor]
- Kovanice i novčanice Njemačke Istočne Afrike
- Wikified članak o Nemačka Istočna Afrika, izdanje Encyclopædija Britannica iz 1911.
- East, John William. "Nemačka uprava u istočnoj Africi: Nemačka kolonijalna uprava u Tanganjiki, Ruandi i Burundiju 1884—1918.
- Farwell, Byron (1989). Veliki rat u Africi, 1914.–1918. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-30564-7.
| Међународне | |
|---|---|
| Државне | |
| Остале | |
