Nikaragva (jezero)
| Nikaragva | |
|---|---|
 Vulkansko ostrvce u jezeru Nikaragva | |
 | |
| Koordinate | 11° 36′ 32″ S; 85° 21′ 03″ Z / 11.608889° S; 85.350833° Z |
| Tip | prirodno, tektonsko |
| Zemlje basena |  Nikaragva |
| Maks. dužina | 148 km |
| Maks. širina | 55 km |
| Površina | 8.157 km2 |
| Maks. dubina | 26 m |
| Nad. visina | 32 m |
  Nikaragva | |
| Vodena površina na Vikimedijinoj ostavi | |
Jezero Nikaragva (šp. lago de Nicaragua, lago Cocibolca, Mar Dulce) je sa 8.157 km² najveće jezero Srednje Amerike.[1] Nalazi se na jugozapadu Nikaragve. Povezano je sa jezerom Managva na severu. Najveće ostrvo u jezeru je Ometepe sa dva vulkana, drugo je Zapatera na severu, dok je na jugu grupa ostrva Solentiname. Pored njih, tu je i oko 400 ostrvaca.
Reka San Huan ističe iz jezera i uliva se u Karipsko more. Na taj način manji brodovi iz Atlantika mogu da plove do luka na njegovoj obali. Istorijski zapisi govore da su karipski gusari tri puta napadali grad Granada na obali jezera Nikaragva. Na jezeru Nikaragva vlada živ saobraćaj koji povezuje njegove obale. Već duže od veka postojali su planovi da se jezero Nikaragva i reka San Huan iskoriste za izgradnju kanala između Atlantika i Pacifika (takozvani Nikaragvanski kanal). Mnoge morske vrste riba mogu da doplivaju i opstanu u slatkovodnom jezeru Nikaragva, poput sabljarki i ajkula. Jezero je danas prilično zagađeno.
Jezero se uliva u Karipsko more preko reke San Huan, što istorijski čini grad na jezeru Granadu atlantskom lukom, iako je Granada (kao i celo jezero) geografski bliža Tihom okeanu. Pacifik je dovoljno blizu da se vidi sa planina Ometepe (ostrva u jezeru). Jezero ima istoriju karipskih pirata koji su napali Granadu u tri navrata.[2] Pre izgradnje Panamskog kanala, linija diližansa u vlasništvu kompanije Kornelius Vanderbiltove Accessory Transit Company povezivala je jezero sa Pacifikom preko niskih brda uske Rivasove prevlake. Napravljeni su planovi da se iskoristi prednost ove rute za izgradnju međuokeanskog kanala, Nikaragvanskog kanala, ali je umesto toga izgrađen Panamski kanal. Da bi ugušile konkurenciju sa Panamskim kanalom, SAD su obezbedile sva prava na kanal duž ove rute Ugovorom Brajan–Čamoro iz 1916. Međutim, pošto su ovaj sporazum međusobno poništile Sjedinjene Države i Nikaragva 1970. godine, ideja o još jednom kanalu u Nikaragvi se i dalje povremeno pojavljuje, kao što je predlog Ekokanala. Vlada Nikaragve je 2014. godine ponudila 50-godišnju koncesiju kompaniji Hongkong Nikaragva Kanal Development Investment (HKND) za izgradnju kanala preko Nikaragve po ceni od 40 milijardi američkih dolara, pri čemu bi izgradnja počela u decembru 2014. i bila okončana 2019.[3] Protesti protiv ekoloških i društvenih efekata kanala, kao i pitanja o finansiranju, doveli su do obustave projekta.[4]
Ekologija jezera[uredi | uredi izvor]
Jezero Nikaragva, uprkos tome što je slatkovodno jezero, ima ribe pile, tarpone i ajkule.[1] U početku su naučnici mislili da su ajkule u jezeru endemska vrsta, ajkula jezera Nikaragva (Carcharhinus nicaraguensis). Godine 1961, nakon poređenja primeraka, ona je sinonimizovana sa široko rasprostranjenom ajkulom bikom (C. leucas),[5] vrstom poznatom po tome što je ulazi u slatku vodu u drugim delovima sveta.[6] Pretpostavljalo se da su ajkule zarobljene u jezeru, ali se pokazalo da je to netačno kasnih 1960-ih, kada je otkriveno da su u stanju da skaču uz brzake reke San Huan — koja povezuje jezero Nikaragva sa Karipskim morem — skoro kao losos.[7] Kao dokaz ovih kretanja, bik ajkule označene unutar jezera su kasnije uhvaćene u otvorenom okeanu (i obrnuto), a nekima je trebalo samo 7-11 dana da završe putovanje.[5] Brojne druge vrste riba žive u jezeru, uključujući najmanje 16 ciklida koji su endemični za opšti region. Nijedan od njih nije striktno endemičan za jezero Nikaragva, iako je Amphilophus labiatus autohton samo u jezeru Nikaragva i jezeru Managva.[8][9] Neautohtoni ciklid, tilapija, se široko koristi u akvakulturi unutar jezera. Zbog velike količine otpada koji proizvode, i rizika od unošenja bolesti na koje autohtone vrste riba nemaju otpor, one potencijalno predstavljaju ozbiljnu pretnju ekosistemu jezera.[10]
Kao najveći izvor pitke vode u državi, Nikaragvanci ovo jezero zovu Lago Cocibolca ili Mar Dulce (doslovno „Slatko more“; na španskom „slatka voda“ je agua dulce). Jezero ima značajne talase koje pokreću istočni vetrovi koji duvaju na zapad do Tihog okeana. U jezeru se nalaze ostrva Ometepe i Zapatera, koja su vulkanska ostrva, kao i arhipelag ostrva Solentinam. Jezero ima reputaciju po periodičnim jakim olujama.
U proteklih 37 godina izražena je značajna zabrinutost zbog ekološkog stanja jezera Nikaragva. Ministarstvo životne sredine i prirodnih resursa (MARENA) je 1981. godine sprovelo studiju o proceni životne sredine i otkrilo da je polovina uzorkovanih izvora vode ozbiljno zagađena kanalizacijom. Utvrđeno je da se u jezero Nikaragva dnevno ispušta 32 tone (70.000 funti) sirove kanalizacije. Industrija koja se nalazila duž obale jezera ispuštala je otpadne vode tokom dužeg vremenskog perioda. Ustanovljeno je da je Penvalt Hemikal korporacija najveći zagađivač. Ekonomska situacija Nikaragve ometala je izgradnju objekata za tretman širom zemlje.[11][12]
Najgora suša u zemlji u poslednje 32 godine uzela je danak na jezeru 2014. godine; vlada Nikaragve preporučila je građanima da uzgajaju i jedu iguane umesto pilića kako bi smanjili potrošnju vode.[13] Takođe, planovi za Nikaragvanski kanal kojim bi se obuhvatilo ovo jezero mogli bi dovesti uliva slane vode i druge kontaminacije tokom izgradnje i rada kanala.[14][15]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Cocibolca (Nicaragua)”. LakeNet. Pristupljeno 2009-01-14.
- ^ „History of Granada: The oldest city in Central America”. Granada Nicaragua. Arhivirano iz originala 2019-03-29. g. Pristupljeno 2009-01-14.
- ^ Oakland Ross, "Nicaragua-Chinese partnership announces planned route for proposed inter-oceanic canal" Arhivirano 2014-09-03 na sajtu Wayback Machine, The World Daily Blog (thestar.com), Jul 14 2014. Accessed Oct 27, 2014.
- ^ W. Alejandro Sanchez, "Protests against Nicaragua’s ambitious canal", voxxi.com, Oct 26, 2014.
- ^ a b Fresh Waters: Unexpected Haunts. elasmo-research.org. Accessed 2008-04-06.
- ^ Compagno, L., M. Dando; S. Fowler. (2004). Field Guide to the Sharks of the World. ISBN 0-00-713610-2.
- ^ Crist, R. 2002. Carcharhinus leucas. Animal Diversity Web. Accessed 2008-04-06
- ^ Homziak, Jurij. CAFTA Interim Environmental Review – Lake Nicaragua Arhivirano 2017-11-13 na sajtu Wayback Machine. lasuerte.org. Accessed 2008-04-06
- ^ Colodney, D: The Cichlids of Lake Nicaragua – Part I. Arhivirano 2014-12-26 na sajtu Wayback Machine Badman's Tropical Fish. Retrieved 26 December 2014.
- ^ Lake Nicaragua. vianica.com. Accessed 2008-04-06
- ^ Joint Monitoring Programme for Water Supply and Sanitation (JMP) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. februar 2008), Access Estimates for 2010.
- ^ Romano, Sarah T. (2012). „From Protest to Proposal: The Contentious Politics of the Nicaraguan Anti-Water Privatisation Social Movement”. Bulletin of Latin American Research (na jeziku: engleski). 31 (4): 499—514. ISSN 1470-9856. doi:10.1111/j.1470-9856.2012.00700.x.
- ^ „Gobierno de Nicaragua recomienda criar iguanas para enfrentar sequía - DiarioLibre.com”. www.diariolibre.com. Arhivirano iz originala 11. 8. 2014. g. Pristupljeno 15. 1. 2022.
- ^ „Incertidumbres financieras desvanecen sueño de canal en Nicaragua”. El Financiero (na jeziku: Spanish). AFP. 21. 2. 2018.
- ^ „Le projet de canal du Nicaragua prend l'eau”. Le Figaro (na jeziku: French). 21. 2. 2018.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Salvador Montenegro-Guillén (2003). „Lake Cocibolca/Nicaragua” (PDF). Lake Basin Management Initiative: Experience and Lessons Learned Brief. LBMI Regional Workshop for Europe, Central Asia and the Americas. Saint Michael's College, Colchester, Vermont. str. 1—29. Pristupljeno 2014-01-01.
- Passary, Sumit (5. 3. 2015). „Scientists wary about environmental effects of canal-building project in Nicaragua”. Tech Times. Pristupljeno 11. 3. 2015.
- McDonald, Michael D. (17. 3. 2016). „China slowdown not holding back Nicaragua canal, contractor says”. BloombergBusiness. Pristupljeno 21. 3. 2016.
- „Nicaragua canal plan not a joke - Chinese businessman”. BBC News. 2013-06-26. Pristupljeno 2013-06-26.
- Rogers, Tim (11. 9. 2012). „Nicaragua taps China for canal project”. Nicaragua dispatch. Arhivirano iz originala 14. 9. 2012. g.
- „Nicaragua signs memorandum with Chinese company to build a canal between two oceans”. Inside Costa rica. 2012-09-10.
- Watts, Jonathan (6. 6. 2013). „Nicaragua fast-tracks Chinese plan to build canal to rival Panama”. The Guardian. London. Pristupljeno 12. 6. 2013.
- Watts, Jonathan; Richards, Gareth (6. 6. 2013). „Nicaragua gives Chinese firm contract to build alternative to Panama Canal”. The Guardian. London. Pristupljeno 2013-06-12.
- „Nicaragua Congress approves ocean-to-ocean canal plan”. BBC News. 2013-06-13. Pristupljeno 14. 6. 2013.
- De Cordoba, Jose (2013-06-13). „Nicaragua revives its canal dream”. The Wall Street Journal (Online izd.). Pristupljeno 2014-03-09.
- „Doubts deepen over Chinese-backed Nicaragua canal as work starts”. Reuters. 26. 12. 2014.</ref><ref>„Doubts raised over Nicaraguan canal project as trade patterns shift”. South China Morning Post. 18. 1. 2015.
- Rogers, Tim (30. 1. 2015). „Watch Nicaraguan student challenge Sandinista canal rep in Spain”. Nicaragua Dispatch. Pristupljeno 31. 12. 2015.
- „Nicaragua Grand Canal a road to ruin”. PanAm Post. 26. 1. 2015. Arhivirano iz originala 30. 6. 2015. g. Pristupljeno 31. 1. 2015.
- Cropsey, Seth (2018-04-09). „China sets its sights on South America”. The American Interest. „China has abandoned its attempts to construct a Nicaraguan Canal to compete with its Panamanian counterpart.”
- Goldberg, Beverly (27. 8. 2018). „Is the Nicaraguan mega-canal failure good news for indigenous communities?”. Open Democracy. Arhivirano iz originala 28. 08. 2018. g. Pristupljeno 19. 03. 2023.
- „Nicaragua pension changes ignite fiery protests”. Tampa Bay Times. AP Explains. The Associated Press. 2018-04-23. Arhivirano iz originala 2018-04-23. g. Pristupljeno 2018-04-23.
- Bank, European Investment (2023-02-23). „The Clean Oceans Initiative” (na jeziku: engleski).
- Honduras, BCIE. „CABEI finances drinking water and sanitation works around Lake Managua to benefit over 1.4 million inhabitants”. www.bcie.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-02-23.
- „Water Supply and Sanitation Systems in Nicaragua”. García & Bodán (na jeziku: engleski). 2020-10-02. Pristupljeno 2023-02-23.
- Bank, European Investment (2023-02-23). „The Clean Oceans Initiative” (na jeziku: engleski).
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
