Nikodije Stojanović Tatko
| nikodije stojanović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | novembar 1912. |
| Mesto rođenja | Stara Božurna, kod Žitorađe, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 18. septembar 1942. (29 god.) |
| Mesto smrti | Jastrebac, Srbija |
| Profesija | učitelj |
| Delovanje | |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 14. decembra 1949. |
Nikodije Stojanović Tatko (Stara Božurna, kod Žitorađe, novembar 1912 — Jastrebac, 1942) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1912. godine u selu Stara Božurna, danas u opštini Žitorađa, od oca Stevana i majke Petrije kao najmlađi od tri sina.
Kao najmlađi sin, biva poslat na školovanje, i završava učiteljsku školu u Skoplju.
Kao učitelj radio je sa puno ljubavi, šireći među ljudima na selu napredna shvatanja, službuje u mestima u okolini Prokuplja. Naročito se zalagao za stvaranje i jačanje zemljoradničkih zadruga. Pred Drugi svetski rat biva nekoliko puta hapšen.
U prvim danima okupacija Tatko u topličkim selima organizuje rasturanje napredne štampe i prikupljanje oružja. Kada je Nemačka napala na Sovjetski Savez, Tatko je uhapšen i sproveden u zatvor, ali je njegov brat Vojislav potplatio žandarme i Tatko je uspeo da pobegne. Posle zatvora radi na pripremama naroda Toplice za ustanak. Jula meseca dolazi na planinu Jastrebac i okuplja prve borce za Toplički partizanski odred. U septembru je postao komesar Topličkog odreda. Bio je primer borcima po čvrstini i hrabrosti. Istakao se u mnogim borbama, a naročito u oslobođenju Prokuplja u borbama na Šiljegovcu, Svarči, Čuburi itd. Bio je veoma vešt govornik. Narod ga je rado slušao kada objašnjava borbu protiv okupatora. Mnogi se i danas sećaju kako je govrio vatreno: „Palite i rušite sve ono što može služiti okupatoru! Prilazite partizanima, vašim osvetnicima, koji će vam doneti oslobođenje i nov život!
Osamnaestog avgusta 1942, kada njihova zemunica na Jastrepcu biva otkrivena od strane pripadnika Srpske državne straže, da ne bi pali živi neprijatelju u ruke, on sa desetak saboraca, izvršava samoubistvo. U nameri da zastraše narod Toplice, okupatori naređuju izlaganje njihovih unakaženih tela u centru Prokuplja. Tatkovi posmtrni ostaci se nalaze u spomen kosturnici u Prokuplju. u blizini crkve svetog Prokopija.
U spomen na njega je Jastrebački odred je nazvan Jastrebački NOP odred „Nikodije Stojanović Tatko".
Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.[1] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 14. decembra 1949. proglašen je za narodnog heroja.[2]
U njegovu čast, jedna osnovna škola u Prokuplju nosi njegovo ime.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974.
- ^ Narodni heroji 2 1982.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Zbornik narodnih heroja Jugoslavije. Beograd: Omladina. 1957. COBISS.SR 50964999
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
Narodni heroji iz Topličkog, Niškog i Pirotskog okruga | ||
|---|---|---|
Narodni heroji Jugoslavije rođeni na teritoriji Topličkog, Niškog i Pirotskog okruga, kao i oni koji su politički ili vojno delovali na ovom području: | ||
| Toplički okrug |  | |
| Nišavski okrug | ||
| Pirotski okrug | ||
Prosvetni radnici u NOB | ||
|---|---|---|
Istaknuti učesnici Narodnooslobodilačkog rata i narodni heroji Jugoslavije koji su po profesiji bili prosvetni radnici | ||
| Profesori |  | |
| Učitelji |
| |
