Nikola Buća

Grb porodice Buća

Nikola Buća (umro 1354) je bio protovestijar srpskog cara Dušana (1331−1355).

Biografija

Godina rođenja Nikole Buće nije poznata. U izvorima se javlja kao: Nicholaus, Nicolaus, Nycola de Bucha, Bucchia, Buchia, Boukija, Bukik. Rođen je u Kotoru. Otac mu je bio kotorski plemić Petar. U izvorima se po prvi put spominje 1323. godine. Između 1323. i 1349. godine pominje se kao zakupnik srpskih carina. Predvodio je kotorske oklopnike koji su sa vojskom Stefana Dečanskog učestvovali u bici kod Velbužda 1330. godine protiv bugarskog cara Mihaila Šišmana. Takođe je učestvovao u pregovorima sa Dubrovnikom koji su završeni uspešno (1333) Dušanovim ustupanjem Stona i Stonskog rata. Povelju o prodaji Stona izdao je januara 1333. godine u Pologu. Milten Draživojević je prešao na stranu srpskog kralja nakon prodaje Stona. Dubrovčani su pored isplate dohotka (8000 perpera i 500 perpera godišnje) morali prihvatiti određene obaveze koje se tiču zaštite pravoslavaca na njihovoj teritoriji. Do tada se Dubrovnik trudio da suzbije pravoslavlje verskom propagandom i agrarnom reformom kojom je srpskom plemstvu oduzimano zemljište. Nikolu Buću su Dubrovčani nagradili posedom u Dubrovniku i Stonu. Uskoro je Nikola, zajedno sa bratom Mihailom, primljen u redove dubrovačkih građana (1336).

Nikola Buća se ističe na dvoru Dušana. Nosio je titulu protovestijara, što je ostao do kraja života. Godine 1350. pratio je srpskog cara u Dubrovnik. Mavro Orbin je u svom "Kraljevstvu Slovena" ostavio podatke o Bućinom delovanju u Francuskoj u ime srpskog cara. Ove vesti nemaju potvrde u drugim izvorima te nisu prihvaćene u istorijskoj nauci. Orbin je ostavio i pogrešan podatak o godini Bućine smrti. Nikola Buća je bio uspešan trgovac. Bio je zakupnik bakra iz Brskova (oko 1333. godine). Trgovao je i srebrom, solju i drugim robama. Poslovao je sa Dubrovčanima i Mlečanima. U ispravi od 12. oktobra 1344. godine sebe naziva "comes camerarius excellentissimi regis Raxiae". Njome je odredio da se na njegovom zemljištu (područje Dobrote) podigne crkva Svetog Nikole i dominikanski manastir koji je porušen u prvoj polovini 16. veka kako Turcima ne bi poslužio kao uporište. Drži se da se na Nikolu Buću odnosi poslovica: "Car daje, a Buća ne daje". Humanistički pesnik Didak Pir uporedio ga je sa Aleksandrom Velikim.

Izvori

• V. Ćorović, Istorija Srba, Dom i škola, Beograd (2006)
• Hrvatski biografski leksikon, pdf