Nikola Šubić Zrinski
 | Ovom članku potrebni su dodatni izvori zbog proverljivosti. |
| Nikola Zrinski | |
|---|---|
 Slika Nikole Zrinskog koju je naslikao Mikloš Baraban | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1508. |
| Mesto rođenja | Zrin, Osmansko carstvo (danas Hrvatska) |
| Datum smrti | 7. septembar 1566. (57/58 god.) |
| Mesto smrti | Siget, Ugarska |
| Porodica | |
| Potomstvo | Juraj IV Zrinski, Ivan Zrinski |
| Roditelji | Nikola III Zrinski Jelena Karlović |
| Prethodnik | Petar Keglević |
| Naslednik | Petar Erdedi |
Nikola Zrinski (hrv. Nikola Zrinski; mađ. Zrínyi Miklós) bio je hrvatski plemić i general u službi Habzburga, član plemićke porodice Zrinski i ban kraljevina Hrvatske i Slavonije u periodu od 1546. do 1556. godine. U Evropi je postao poznat učešćem u bici kod Sigeta, i danas je jedan od najvećih i najslavnijih heroja kod Mađara i Hrvata.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Nikola Zrinski je rođen kao sin Nikole III Zrinskog i Jelene Karlović. Istakao se u opsadi Beča (1529). Kralj Ferdinand ga je 1526. postavio za hrvatskog bana.
Godine 1543. oženio se Katarinom Frankopan, sestrom grofa Stjepana Frankopana Ozaljskog. Ona mu je rodila mnogo dece, među kojima je bio njegov naslednik Juraj IV Zrinski. Tokom svoje vladavine spasio je hrvatsko kraljevstvo od sigurne propasti. Uspešno je ratovao i dobio veliki broj bitaka. Za vojne zasluge, kralj Ferdinand mu je dao Međimurje sa utvrđenim gradom Čakovcem, koji se od 1546. nalazi u posedu porodice Zrinski, sve do njihovog izumiranja (krajem 17. i početkom 18. veka). Godine 1556. Zrinski se odrekao mesta bana. Na njegovo mesto postavljen je Petar Erdedi.
Odbrana Sigeta[uredi | uredi izvor]
Sultan Sulejman I kreće sa više od 100.000 vojnika i 200 topova na vojni pohod s ciljem da osvoji grad koji se nalazio u srcu Evrope, Beč, a zatim i celu Evropu. Na tom putu se, kao prepreka, našlo utvrđenje Sigetvar. U maloj utvrdi Siget, Zrinski se užurbano priprema za odbranu. Njegova vojska, sastavljena od hrvatskih, mađarskih i nemačkih vojnika, koja broji oko 2.500 vojnika, potpuno mu je odana. Svi su čvrsto odlučili braniti utvrđenje do poslednjeg vojnika. Opsada je počela 5. avgusta 1556. godine i trajala je punih mesec dana. Kako se sigetska vojska junački branila i nanosila velike gubitke turskoj vojsci, veliki vezir Mehmed-paša Sokolović šalje pismo u kojem obećava Zrinskom da će mu darovati celu Hrvatsku ako mu preda Siget. Nikola Zrinski ne razmišljajući odbija tu ponudu. Malo kasnije, Sulejman šalje dokaz Zrinskome da su mu zarobili najstarijeg sina Jurja u Međimurju, i traži da mu preda Siget ako ga želi živog. Zrinski i to odbija. Potom je Sulejman poslao još nekoliko pisama na hrvatskom, mađarskom i nemačkom jeziku u kojima poziva vojnike da se predaju, da ne gube uzalud glave, pa će ih sultan još i nagraditi. Iako su znali da ne postoje nikakve mogućnosti da im stigne pomoć, vojnici su nastavili sa borbom.
Tako su od jutra do mraka odbijali mnogobrojne juriše i nanosili teške gubitke turskoj vojsci. Sultan Sulejman I, 4. septembra, iznenada umire u svom šatoru, a veliki vezir Mehmed-paša Sokolović je vešto sakrio njegovu smrt, da iscrpljenoj vojsci ne bi opao moral. Nakon što su 7. septembra vatrenim strelama zapalili grad, Turci su očekivali predaju. Ali Zrinski i preživeli vojnici kreću u juriš na tursku vojsku i junački gube živote.
Mrtvom Nikoli Zrinskom, janjičarski zapovednik je odsekao glavu. Mehmed-paša Sokolović glavu hrvatskog bana šalje budimskom paši. Nikolinu glavu je 18. septembra preuzeo njegov sin Juraj IV Zrinski. Doneo ju je u grad Čakovec. Glava je pokopana u porodičnoj grobnici Zrinskih, u lokalitetu nedaleko od Čakovca, uz grob Nikoline prve supruge Katarine Frankopan.
Svetska slava[uredi | uredi izvor]
Junačko delo Nikole Zrinskog izazvalo je divljenje čitave tadašnje Evrope. Znameniti francuski kardinal Rišelje (Richelieu), ministar na dvoru kralja Luja XIII, napisao je ovo: „Čudo je trebalo da Habzburško carstvo preživi,. I to čudo dogodilo se u Sigetu." Četvorica preživelih sigetskih vojnika su kasnije otkupljeni, a među njima je bio nećak Nikole Zrinskog, Gašpar Alapić, koji je kasnije na hrvatskom, nemačkom i latinskom jeziku verno opisao sigetsku katastrofu. Kako su iscrpljeni Turci izgubili oko 30.000 vojske, nije im bilo druge nego da odustanu od invazije na Beč i Evropu.
Nikola Zrinski mlađi (1620—1664), praunuk Nikole Zrinskog opisao je u svom epskom delu „Opsada Sigeta“ herojsku smrt svog pradede 1566. godine. Spomenuta poema pisana je na mađarskom jeziku.
Nikola Zrinski, danas se slavi kao najveći hrvatski vojni junak, a danas ga osim Hrvata, i Mađari smatraju svojim nacionalnim junakom. Među brojnim delima koja su posvećena Zrinskom, posebno se izdvaja opera "Nikola Šubić Zrinski". U narodnim pesmama je opevan kao Ban Zrinjanin.[1]
Povodom 500. godina od rođenja ovog, kako su ga nazvali, „hrvatskog Leonide", u Čakovcu je podignut spomenik. Bronzani kip, visok oko 3 metra, postavljen je u parku uz velelepni dvorac Zrinskih. Dana 6. decembra 2008. godine, u prisustvu mnogih visokih zvanica, spomenik je svečano otkrio predsednik Hrvatskog sabora Luka Bebić.
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
Nikola Zrinski je cenjen i poštovan i u dalekom Japanu, pre svega zbog svoje časne i samurajske smrti. U čast tom činu, japanski muški zborovi često izvode ariju iz opere "Nikola Šubić Zrinski" koju su naučili 1919. godine, nakon što su se hrvatski mornari (tada služeći Austrougarskoj mornarici) povlačili iz Sibira prema domovini, ali im se brod nasukao pokraj Šimonosekija, jugozapadno od Honšua u Japanu. Tokom popravke broda, mornari su bili nastanjeni u Kobeu, nedaleko od Osake, otprilike dva meseca, gde su lokalno stanovništvo naučili pesmu „U boj, u boj!"
- 26. februara 2006. godine u dvorani Kokugian u Tokiju, japanski muški zbor od 1000 ljudi, vođen maestrom Katsuaki Kozaijem, pevao je „U boj!", što je bio rekord takve vrste zborovskog pevanja. Ovaj koncert posetilo je 10.000 ljudi, a pokrovitelj koncerta, između ostalih, bila je i hrvatska ambasada u Japanu.
- Nikola Šubić Zrinski se u svom životu služio i glagoljicom.
- Tokom rata u BiH, brigada HVO-a iz Busovače je nosila ime Brigada „Nikola Šubić Zrinski“
Porodično stablo[uredi | uredi izvor]
| 2. Nikola III Zrinski | ||||||||||||||||
| 1. Nikola Šubić Zrinski | ||||||||||||||||
| 3. Jelena Karlović | ||||||||||||||||
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
