Niko Strugar
| niko strugar | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Niko Strugar | ||||||||||
| Lični podaci | ||||||||||
| Datum rođenja | 15. maj 1901. | |||||||||
| Mesto rođenja | Gornji Ceklin, kod Cetinja, Kraljevina Crna Gora | |||||||||
| Datum smrti | 15. jul 1962. (61 god.) | |||||||||
| Mesto smrti | Beograd, NR Srbija, FNR Jugoslavija | |||||||||
| Profesija | vojno lice | |||||||||
| Delovanje | ||||||||||
| Član KPJ od | 1942. | |||||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | |||||||||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1941 — 1956. | |||||||||
| Čin | pukovnik | |||||||||
| Heroj | ||||||||||
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. | |||||||||
| Odlikovanja |
| |||||||||
Niko Strugar (Gornji Ceklin, kod Cetinja, 15. maj 1901 — Beograd, 15. jul 1962) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, pukovnik JNA i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 15. maja 1901. godine u selu Gornjem Ceklinu, kod Cetinja. Nakon završene osnovne škole u rodnom mestu, upisao je gimnaziju na Cetinju, ali je početkom Prvog svetskog rata 1914. godine prekinuo školovanje. Po završetku rata se zaposlio kao poštanski službenik, a kasnije je radio u Ribarskom zadrugarstvu u Rijeci Crnojevića.[1]
U međuratnom periodu, Niko je bio opoziciono opredeljen i aktivno je učestvovao u političkoj borbi protiv režima Kraljevine Jugoslavije. Iako nije bio komunista, učestvovao je 26. juna 1936. godine u velikim demonstracijama na Belvederu, kod Cetinja, kada je žandarmerija pucala u demonstrante. Tom prilikom je bio među uhapšenim demonstrantima.[1]
Kao vojnik Jugoslovenske vojske učestvovao je u Aprilskom ratu 1941. godine, a nakon kapitulacije je izbegao zarobljavanje i vratio se u rodni kraj. Ovde se povezao sa organizatorima ustanka i radio na njegovoj primpremi. U Trinaestojulskom ustanku je učestvovao u napadu na Italijane na putu između Cetinja i Rijeke Crnojevića. Pošto se u prvim borbama istakao hrabrošću, bio je izabran za starešinu grupe partizana u Gornjem Ceklinu, a kasnije komandir voda je u Ceklinsko-riječkoj četi Lovećenskog bataljona, sa kojim je 1. decembra 1941. godine učestvovao u napadu na Pljevlja.[1]
Posle povratka iz Sandžaka, bio je izabran za komandira Gornjoceklinske partizanske čete u sastavu bataljona „13. jul” Lovćenskog partizanskog odreda. Po naredbi Štaba odreda, početkom februara 1942. godine, poveo je svoju četu prema Bjelopavlićima, ali se kod Danilovgrada sukobio sa italijanskom vojskom i prvom kolaboracionističkom grupom nacionalista. Mesec dana kasnije, postavljen je za komandanta partizanskog Udarnog bataljona, s kojim se u Bratonožićima borio protiv nacionalista i italijanske vojske. Kako se u to vreme smanjilo brojno stanje svih partizanskih jedinica u Crnoj Gori, Niko Stugar je jezgro svog bataljona doveo u Gornje Polje, kod Nikšića gde se tada nalazio Glavni štab partizanskih odreda za Crnu Goru i Boku. Ovde je bio određen za komandira samostalne Lovćenske čete, s kojim je neposredno raspolagao Glavni štab Crne Gore, a tada je bio i primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).[1]
Nakon formiranja Četvrte crnogorske proleterske udarne brigade, 17. juna 1942. godine, bio je postavljen za komandanta njenog Drugog bataljona. Sa ovom brigadom je učestvovao u svim borbama tokom pohoda proleterskih brigada u Bosansku krajinu i kasnijem dejstvu brigade u Bosni i Dalmaciji. Njegov bataljon se 2. marta 1943. godine posebno istakao u borbama na Vilića guvnu, u težištu odbrane celokupne Glavne operativne grupe Vrhovnog štaba NOV i POJ, koja je odolevala napadu nemačke 717. divizije i Pete ustaške brigade iz pravca Bugojna prema Prozoru. Za uspehe postignute u borbama u odbrani doline Prozora, gde su se prikupljali partizanski ranjenici, Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito je za hrabrost i izdržljivost pohvalio borce Četvrte crnogroke proleterske i Treće krajiške brigade. Između ostalog, u ovoj pohvali se pominje i Niko Strugar:[2]
| „ | Izražavam svoje priznanje i zahvalnost, takođe, komandantu Drugog bataljona Četvrte crnogorske proleterske brigade, drugu Niku Strugaru, koji je u ovoj teškoj i krvavoj borbi, kao i svim dosadašnjim bojevima, pokazao veliku hrabrost, hladnokrvnost i junaštvo.[2] | ” |
Posle prelaska Glavne operativne grupe preko Neretve i Drine, Niko Strugar je, kao zamenik komandanta Četvrte proleterske brigade, komandovao grupom bataljona koja se 1. i 2. maja 1943. godine, uspešno borila protiv jake italijanske posade na Javorku, kada je otvoren put partizanskom prodoru prema Nikšiću i Podgorici. Grupa bataljona, pod njegovom komandom je u borbi kod Bioča, kod Podgorice, 15—17. maja 1943. uništila ceo italijanski 383. puk. Kao zamenik komandanta Četvrte crnogorske proleterske brigade, istakao se borbama tokom bitke na Sutjesci, zatim u borbama na Ozrenu u istočnoj Bosni, a po povratku brigade u Crnu Goru, pri oslobođenju i odbrani Kolašina, od 27. septembra do 5. oktobra 1943. godine, kao i prinuđivanju italijanske divizije „Venecija” da pređe na stranu NOV i POJ.[2]
Maja 1943. godine, kada su uvedeni prvi oficirski činovi u NOVJ dobio je čin majora, a novembra iste godine je bio unapređen u čin potpukovnika. U novembru i decembru 1943. godine, Niko je komandovao grupom bataljona koja je prodrla u staru Crnu Goru i vrlo uspešno napadala nemačke jedinice i četnike između Cetinja i Podgorice, i dublje preko Crmnice prema Crnogorskom primorju. Za komandanta Sedme crnogorske omladinske brigade postavljen je 30. decembra 1943. godine. Pod njegovom komandom, brigada je 1944. godine postigla zapažene uspehe, od kojih su se naročito ističu oslobođenje Berana, 5. maja, i razbijanje jezgra četničkih snaga na Krnovu, severno od Nikšića, 25. avgusta.[2]
Početkom 1945. godine, poslat je na školovanje u Sovjetski Savez, a posle završetka jednogodišnje Oficirske škole u Moskvi, postavljen je za komandanta Šeste crnogorske divizije Korpusa narodne odbrane Jugoslavije (KNOJ), sa sedištem Štaba u Beranama. Premešten je, zatim, za komandanta Četvrte beogradke divizije Korpusa narodne odbrane, sa sedištem Štaba u Novom Sadu. S ove dužnosti je bio premešten u Tuzlu, za komandanta Šeste kordunaške divizije. Od 1950. do 1952. je pohađao Višu vojnu akademiju JNA, a nakon njenog završetka je bio postavljen na dužnost načelnika Odeljenja predvojničke obuke u Prvoj armijskoj oblasti. Penzionisan je 1956. godine u činu pukovnika.[2]
Nakon penzionisanja bio je aktivan u društvenom i političkom radu. Umro je 15. jula 1962. godine u Beogradu.[2]
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden partizanske zvezde prvog reda, Orden bratstva i jedinstva prvog reda, Orden partizanske zvezde drugog reda i Orden za hrabrost. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 20. decembra 1951. godine.[2][3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Narodni heroji 1982, str. 230.
- ^ a b v g d đ e Narodni heroji 1982, str. 231.
- ^ Ko je ko 1957, str. 677.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Ko je ko u Jugoslaviji. Beograd. 1957.
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
Narodni heroji iz Cetinja i okoline | ||
|---|---|---|
Narodni heroji Jugoslavije rođeni u Cetinju i okolini, kao i oni koji su politički ili vojno delovali na ovom području: | ||
| Cetinje |  | |
| Bajice | ||
| Velestovo | ||
| Gornji Ceklin | ||
| Ljubotinj | ||
| Rijeka Crnojevića | ||
| ostala mesta | ||
