Oživljavanje egipatske arhitekture
Oživljavanje egipatske arhitekture je arhitektonski stil koji koristi motive i likove starog Egipta. Početak oživljavanja počinje upoznavanjem javnosti sa staroegipatskim spomenicima u periodu Napoleonove invazije na Egipat koja je počela 1798. godine. Napoleon je u pohodu vodio i naučnu ekspediciju. Objavljivanje radova ekspedicije, pod nazivom Opis Egipta, počelo je 1809. i objavljivano je u serijama do 1826. godine. Međutim, umetnička dela i arhitektonska (kao što su pogrebni spomenici) u egipatskom stilu su povremeno pravljena i izgrađivana na evropskom kontinentu i britanskim ostrvima od vremena renesanse.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Egipatski uticaj pre Napoleona[uredi | uredi izvor]
Najznačajniji primer je verovatno Berninijev obelisk na Pjaci Navona u Rimu. Uticaj se vidi i na obelisku koji je izgrađen kao porodični nadgrobni spomenik, od strane Sir Edvarda Pirsa, za porodicu Alen iz Stilorgana u Irskoj 1717. godine. On je jedan od nekoliko egipatskih obeliska podignutih u Irskoj početkom 18. veka. Ostali se nalaze u Belanu, okrug Kilder; i Danganu, okrug Mid.
Egipatski objekti su takođe građeni kao baštenski kaprici. Najsloženiji je verovatno onaj koji je izgradio Fridrih I od Virtemberga u baštama dvorca Monbelijar. Obuhvatao je egipatski most preko kojeg se dolazilo do kupatila izgrađenog pod egipatskim uticajem. Dizajnirana od strane generala i arhitekte Žana Batista Klebera, zgrada je sadržala sobu za bilijar i bordel.
Post-Napoleonova era[uredi | uredi izvor]
Ubrzo nakon napoleonske invazije usledilo je iznenadno povećanje primene egipatskog stila u arhitekturi. U Francuskoj i Britaniji ovo je bilo delimično inspirisano uspešnim ratnim kampanjama koje su obe zemlje pokretale u Egiptu.
Prema Dejvidu Braunliju, Sinagoga u Karlsrueu iz 1798. god., na kojoj je radio uticajni arhitekta Fridrih Vajnbrener bila je prva velika zgrada izgrađena u egipatskom stilu od starog veka.[1] Prema Dijani Muir to je bila prva javna zgrada (to jest, ne kapric, scenski set, ili nadgrobni spomenik) u oživljenom egipatskom stilu.[2]
Ulica ili prolaz pod imenom Trg Kairo izgrađen je u Parizu 1798. godine, na mestu nekadašnjeg ženskog manastira. Zgrada na broju 2 na Trgu Kairo sa egipatskim detaljima uključujući velike Hatorove glave je delo skluptora Dž. G. Garajdvesa.[3] Među najranijim spomenicima u oživljenom egipatskom stilu u Parizu je Felaova fontana, izgrađena 1806. god. Nju je dizajnirao Fransoa Žan Braj. Dobro dokumentovani primer, uništen nakon Napoleonovog pada, bio je spomenik generalu Luju Dezeu izgrađen 1810. godine. Spomenik se sastojao od statue generala i obeliska postavljenih na osnovu izgrađenu u oživljenom egipatskom stilu.[4]
Jedna od prvih britanskih zgrada koja je izgrađena u oživljenom egipatskom stilu bila je novinska kuća Courier na Strendu u Londonu. Izgrađena je 1804. godine sa krovnim vencem po egipatskom uticaju i kolonama sa palmiformnim kapitelima.[5] U druge rane primere u Britaniji spadaju i Egipatski Hol u Londonu, završen 1812. god., i Egipatska galerija, kao i privatna soba u domu kolekcionara Tomasa Houpa gde su izloženi njegovi egipatski antikviteti..
Od drugih primera egipatskog oživljenog stila treba pomenuti i Egipatsku kapiju u Carskom selu u Rusiji, izgrađenu 1829. godine.
Kasnija oživljavanja[uredi | uredi izvor]
Oživljena egipatska arhitektura uživala je značajnu popularnost i u drugim zemljama. Prva zgrada u oživljenom egipatskom stilu, u Sjedinjenim Američkim Državama izgrađena je 1824. godine. Bila je to sinagoga u Filadelfiji, Pensilvanija[6] Zatim je počela serija izgradnje javnih zgrada u egipatskom stilu u prvoj polovini 19. veka. Neke od njih su: Državni zatvor u Filadelfiji iz 1835. god., Četvrta policijska stanica u Nju Orleansu iz 1838. god., zatvor u Njujorku iz 1838. god., prva prezviterijanska crkva iz 1844. god. u Sag Harboru, Prva baptistička crkva u Eseksu iz 1846. god., Medicinski koledž u Ričmondu iz 1848. god. i Carinska kuća u Nju Orleansu. Najpoznatija građevina u egipatskom stilu u Sjedinjenim Državama je Vašingtonski spomenik, obelisk započet sa izgradnjom 1848. godine.
Južnoafrički koledž u tadašnjoj britanskoj koloniji Rt dobre nade karakteriše egipatska zgrada izgrađena 1841. godine; a zgrada Hebrejske kongregacije u Kejptaunu u egipatskom oživljenom stilu još uvek postoji.
Velika sinagoga u Sidneju bila je prva zgrada u egipatskom oživljenom stilu u Australiji, zatim su izgrađene sinagoga u Hobartu, sinagoga u Lonsestonu i zgrada Hebrejske kongregacije u Adelejdu, sve oko 1850. godine. Jedan od prvih obeliska u Australiji izgrađen je u Sidneju 1818. godine.[7]
Arheološka istraživanja koja su sprovedena 1922. godine dovela su do otkrića Tutankamonove grobnice od strane arheologa Hauarda Kartera dovela su do novog oživljavanja egipatske arhitekture u 20. veku. Oživljavanje tokom 1920-ih godina ponekad se smatra da je deo art deko umetničkog stila. U ovoj fazi je nastao egipatski teatarski pravac, uglavnom ograničen na Sjedinjene Američke Države.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dejvid Braunli, Fridrih Vajnbrener, arhitekta iz Karlsruea. . University of Pennsylvania Press. 1986. pp. 92.
- ^ Dijana Muir, "Jewish Identity and Egyptian Revival Architecture", Journal of Jewish Identities, 2012 (5(2) pp. 7.)
- ^ Curl 2005, str. 267.
- ^ Curl, James Stevens (2005). The Egyptian Revival. Psychology Press. str. 276. ISBN 978-0-415-36119-4.
- ^ Egyptomania; Egypt in Western Art; 1730-1930, Jean-Marcel Humbert, Michael Pantazzi and Christiane Ziegler, 1994. pp. 172–3
- ^ Dijana Muir, "Jewish Identity and Egyptian Revival Architecture", Journal of Jewish Identities, 2012 (5(2)
- ^ Humbert, Jean-Marcel and Price, Clifford, eds., Imhotep Today: Egyptianizing Architecture, UCL Prewss, 2003. pp. 167 ff.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
sestrinskim projektima:
 | ||
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
