Pređi na sadržaj

Opera Garnije

Koordinate: 48° 52′ 19″ N 2° 19′ 54″ E / 48.87194° S; 2.33167° I / 48.87194; 2.33167
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Opera Garnije

Opera Garnije u Parizu
LokacijaPlace de l'Opéra,
Pariz,
 Francuska
Maks. broj gledalaca1.979
Konstrukcija
Otvoreno5. januara 1875.[1]
ArhitektaŠarl Garnije
ZakupacPariska nacionalna opera
Veb-sajt
www.operadeparis.fr

Opera Garnije ili Pariska opera ili Palata Garnije (fr. Opéra Garnier, Opéra de Paris, Palais Garnier) je operski teatar sa 1979 sedišta u Parizu u Francuskoj.[2] Ovu građevinu u neo-baroknom stilu konstruisao je Šarl Garnije. Opera Garnije se smatra remek-delom arhitekture druge polovine 19. veka.[3]

Ova građevina je izgrađena u sklopu velike rekonstrukcije Pariza iz vremena cara Napoleona III, koji je ovlastio barona Osmana da nadgleda izgradnju.[4][5] Šarl Garnije je pobedio na konkursu za projekat nove zgrade opere i baleta 1861. Izgradnja je trajala sa prekidima do 1874.[6][7]

Opera Garnije je otvorena 15. januara 1875. pod imenom Académie Nationale de Musique - Théâtre de l'Opéra. Godine 1978. ime je promenjeno u Théâtre National de l'Opéra de Paris (Nacionalni teatar Pariske opere).[8] Kada je operska trupa izabrala Operu Bastilja kao svoju glavnu scenu, po izgradnji 1989, stari teatar je dobio ime Palata Garnije.[9][10]

Površina zgrade je 11.237 m². Centalni luster teži više od 6 tona. Tavanicu opere je 1964. ponovo oslikao Mark Šagal. Pozorište predstavlja istorijski spomenik Francuske od 1923. godine. Opera Garnije jedan je od simbola Pariza zajedno sa Notr Damom, Luvrom i bazilikom Sakre ker.[11] Ovaj objekat mesto je snimanja velikog broja filmova, a u njemu su se odigrali mnogi popularni mjuzikli. Izgrađena je tokom Drugog francuskog carstva i opisana je kao „jedna od najskupljih zgrada i remek delo gradnje”.[12][13]

Arhitektura i stil[uredi | uredi izvor]

Skulpturna grupa Apolo, Poezija i Muzika, rad vajara Eme Mijea.

Opera Garnije visine je 56 metara od tla do vrha scene, a ima još 32 metara fasade.[14][15] Zgrada je dugačka 154,9 m, široka 101,2 m na istočnom i zapadnom paviljonu. Konstrukcijski sistem je izgrađen od zidova gvozdenih podova, svodova i krovova.[16]

Opera je konstruisana prema onako kako je Šarl Garnije (1825–1898) hteo i rekao 16. vojkotkinji Tebe, poslednjoj francuskoj carici Evgeniji od Francuske, ženi Napoleona III.[17] Gradnja u vreme Napoleona III uključivao je elemente pozajmljene iz mnogih perioda kao što su barok i klasicizam. Oni su kombinovani s aksijalnom simetrijom i modernim tehnikama i materijalima, uključujući upotrebu železnog okvira koji je bio pionir u drugim zgradama Napoleona III.[18][19][20] Fasada i unutrašnjoj Opere Garnije su izgrađeni po stilu Napoleona III ne ostavljajući prostora bez ukrasa. Garnije je za pozorišni efekat koristio polikromiju ili razne boje, postigao različite vrste mermera i kamena, porfira i pozlaćene bronce. Fasada Opere koristila je sedamnaest različitih vrsta materijala i u njoj se nalaze stubovi i skulture, neke od njih predstavljaju božanstva grčke mitologije.[19]

Glavna fasada je na južnoj strani zgrade, i završava perspektivu duž avenije de l'Opera. U stvaranju njene ornamentike učestvovalo je četrnaest slikara, mozaičara i sedamdeset i tri kipara.[21] Dve pozlaćene figuralne grupe, Harmonija, Čarlsa Gumerija i Poezija, okružuju vrhove levog i desnog avang-trupa glavne fasade.[22] Napravljene su od pozlaćenog bakra. Osnove dva avang-trupa ukrašene su (s leva na desno) sa četiri glavne multi-figurne grupe koje je izradio Fransis Džufroj, Klaud Eugen, Žan Baptist i Žan Jozef. Fasada takođe uključuje i druge radove Gumerija i drugih.[23]

Pozlaćeni bronzanoplastični deo zida delo je mnogih velikih kompozitora, a dela su smeštena između stubova prednje fasade teatra i prikazuju, s leva na desno Đoakino Rosinija, Danijela Fransou Espri Obera, Ludviga van Betovena, Volfgang Amadeus Mocarta, Gaspara Spontinija, Đakomo Mejerbera, Fromentala Halvija i druge.[23]

Skulpturalna grupa Apolon, Poezija i Muzika, smeštena je na vrhu južnog zazora scenskog leta, delo je Ame Mileta, a dve manje bronzane Pegazove figure na oba kraja južnog zazora su delo Eugena Luisa.[24] Paviljon l'Emperor smešten je na zapadnoj strani zgrade. Paviljon des'Abones nalazi se na istočnoj strani zgrade. Unutrašnjost opere sastoji se od hodnika, nekoliko prostorija, što omogućava kretanje velikog broja ljudi i prostor za druženje tokom pauze pozorišnih predstava. Unutrašnjost objekta karakteristična je za barok. Zgrada ima veliko svečano stepenište od belog mermera sa balustradom od crvenog i zelenog mermera, koje se deli na dva različita stepeništa koja vode do Grand foajea. Njegov dizajn je inspirisan velikim stepeništem Viktora Lusia za Teatar Borduk.[25]

Postolja stepeništa ukrašena su bakljama koje je dizajnirao Albert Ernest. Tavanicu iznad stepeništa oslikao je Isidor Pils kako bi prikazao trijumf Apolona. Kada su slike prvi put fiksirane na mestu dva meseca pre otvaranja zgrade, Garnijeu je bilo očigledno da su previše tamne za prostor. Uz pomoć dvojice svojih učenika, Pils je morao da preradi platna dok su im bila na tavanici i u 61. godini se razboleo. Njegovi studenti su završili posao dan pre otvaranja zgrade.[26]

Grand fojer dvorana u okviru objekta visoka je 18, a široka 54 m. Obnovljena je 2004. godine, tavanicu je radio Pol Džejks i na njemu su predstavljeni različiti trenutci u istoriji muzike. Predsoblje izlazi na spoljašnju lođu i okružuju ga dva osmerokutna salona sa plafonima koje su naslikali Džuls Elis u istočnom delu i Felik Jozef u zapadnom salonu.[27] Auditorijum ima tradicionalni italijanski oblik potkovice i može primiti 1.979. ljudi. Pozorište je najveće u Evropi i može da primi čak 450 umetnika. Plafon objekta okružuje luster koji je prvobitno oslikao Džuls Eugen. Godine 1964. novi plafon oslikao je Mark Čagal. Na njemu su prikazane scene iz opera 14 kompozitora, kao što su Mocart, Rihard Vagner, Ektor Berlioz, Žan Filip Ramo, Klod Debisi, Moris Ravel, Igor Stravinski, Petar Čajkovski, Modest Musorgski, Adolf Adam, Žorž Bize, Đuzepe Verdi, Ludvig van Betoven i Kristof Vilibald Gluk.[28]

Luster koji se nalazi u građevini je od bronze i težak je sedam tona, a dizajnirao ga je Garnier.[29] Džuls Korboz je projektovao luster, a on je koštao 30.000 zlatnih franaka. Upotreba centralnog lustera izazvala je kontroverzu i kritikovana je zbog ometanja pogleda na pozornicu sa četvrtog nivoa opere, kao i pogled na plafon koji je oslikao Eugen Lenepju.[29] Dana 20. maja 1896. godine jedna od protuteža lustera probila je plafon u auditorijumu ubivši vratara. Ovaj incident bio je inspiracije za roman Fantom iz opere.[29] Velike orgulje koje se nalaze u operi Garnije napravio je Aristid Kol, a one su bile nekoliko decenija bez funkcije.[30] Garnije je prvobitno imao u planu da u okviru objekta napravi restoran, međutim zbog manjeg budžeta ona nije završen u originalnom dizajnu. Restoran je otvoren 2011. godine, dizajnirao ga je francuski arhitekta Odil Dek, a on ima tri različita prostora uključujući terasu.[31][32]

  • Grand fojer
    Grand fojer

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Godine 1821. Opera Pariz preselila se u privremenu zgradu poznatu kao Pletjer. Godine 1846. Čarls Fleuri postavljen je za službenog arhitektu opere i on je započeo potrebne studije. Do 1847. godine odabrana je lokacija, međutim tokom revolucije 1848. u Francuskoj interesovanje za izgradnjz nove operske kuće je opalo. Mesto je kasnije korišćeno za hotel. Upostavljanjem Drugog francuskog carstva, u junu 1853. godine oživelo je interesovanje za novu opersku kuću. Dana 29. septembra 1860. godine carski dekret odradio je lokaciju za novu operu. Do novembra 1860. godine završen je dizajn za zgradu opere.[33]

Auditorijum Garnije opere na poštanskoj marki iz 1909. godine.

Tokom Drugog francuskog carstva za vreme Napoleona III, 30. decembra 1860. godine zvanično je ponovo objavljen konkurs za arhitektonski dizajn nove operske kuće. Konkurs je trajao mesec dana. Projekat Šarla Garnijea bio je jedan od 170 prijavljenih u prvoj fazi. Svaki od učesnika morao je da podnese moto koji je sumirao njihov dizajn. Garnijeov je bio citat „Bramo assai, poco spero” („Nadam se puno, očekujem malo”).[34] Druga faza nalagala je takmičarima da revidiraju svoje originalne projekte i bili su rigorozniji, sa programom od 58 stranica, koji je napisao direktor Opere, Alfons Rojer, a koji su takmičari dobili 18. aprila.[35] Nove prijave poslane su žiriju sredinom maja, a 29. maja 1861. Garnijeov projekat izabran je zbog svojih „retkih i superiornih kvaliteta u lepoj distribuciji planova, monumentalnom i karakterističnom aspektu fasada i preseka“. Kasnije je Garnijeova supruga Luis napisala da je francuski arhitekta Alfons de Gisros, koji je bio u žiriju, prokomentarisao da je Garnijeov projekat „izvanredan po svojoj jednostavnosti, jasnoći, logičnosti, veličini i zbog spoljnih dispozicija koje razlikuju plan u tri različita dela - javni prostori, auditorijum i pozornica.” Garnije predstavlja mešavinu racionalizma, bujnog eklekticizma i zapanjujućeg bogatstva.[36] Garnijeova opera objedinila je različite tendencije i političke i društvene ambicije svog doba.[2]

OpNakon što su 2. jula 1861. godine izglasana početna sredstva za započinjanje gradnje, Garnije je na gradilištu osnovao agenciju Opera, a angažovao je tim arhitekata i crtača. Kao svog drugog čovka izabrao je Luisa Viktora Louveta, a zatim i Džin Žordena i Edmonda le Desaulta. Tada je napravljena opera Agens.[37]

Na mestu današnje opere Garnije, kopan je teren između 27. avgusta i 21. decembra 1861. godine. Naredne godine 13. januara izliveni su prvi betonski temelji, počevši od prednjeg dela i krećući se uzastopno prema zadnjem delu.[38] Operi je bila potrebna mnogo dublja podrumska zona u podstanici od ostalih tipova zgrada, ali nivo podzemnih voda bio je neočekivano visok.[39] Osam pumpi je na prostoru građevine postavljeno u martu 1862. godine, ali uprkos tome što su radile ceo dan, lokacije nije presušila.[40]

Da bi se izborio sa tim problemom, Garnije je dizajnirao dvostruki temelj za zaštitu nadgradnje od vlage.[41] Uključio je vodotok i ogromnu betonsku cisternu koja bi ublažila pritisak spoljne podzemne vode na zidovima podruma i poslužila kao rezervoar u slučaju požara. Ugovor za njegovu izgradnju potpisan je 20. juna. Ubrzo se pojavila uporna legenda da je operna kuća sagrađena nad podzemnim jezerom, nadahnuvši Gastona Lerouka da tu ideju uklopi u svoj roman Fantom iz opere. Dana 21. jula postavljen je kamen temeljac pod jugoistočnim uglom fasade zgrade. U oktobru su pumpe uklonjene, svod cigle od opeke je završen do 8. novembra, a potkonstrukcija je u osnovi završena do kraja godine.[42][43]

Promena imena[uredi | uredi izvor]

Skele koje su skrivale fasadu uklonjene su 15. avgusta 1867. godine, u vreme pariške izložbe.[44] Zvanični naziv pariške opere vidno je prikazan na atablaturu divovskog korintskog reda spojenih stubova ispred lože glavnog priloga: „ACADEMIE IMPERIALE DE MUSIQUE”. Kada je car svrgnut 4. septembra 1870. godine kao rezultat francuskog-pruskog rata, vlast je zamenjena Trećom republikom, a ubrzo nakon toga, 17. septembra 1870. godine Opera je preimenovana u Nacionalni teatar, a ime je zadržano do 1939. godine.[45] Uprkos tome, kada je došlo vreme za promenu imena u novoj operskoj kući, zamenjeno je samo prvih šest slova reči IMPERIALE, postala je poznata kao ACADEMIE NATIONALE DE MUSIQUE, a naslov je korišćen samo tokom dve godine Drugog francuskog carstva.[42][46]

1870—1873[uredi | uredi izvor]

Opera Garnije oko 1890. godine.

Svi radovi na zgradi zaustavljeni su tokom francusko-pruskog rata zbog opsade Pariza (septembar 1870. — januar 1871). Izgradnja je toliko napredovala da su delovi zgrade mogli da se koriste kao skladište hrane i bolnica. Nakon poraza od Francuske, Garnije se ozbiljno razboleo od i napustio Pariz od marta do juna da se oporavi na obali Italije, dok je njegov pomoćnik Lusi Lovet ostao za vreme nemira Pariske komune koji su usledili.[47]

Luvet je napisao nekoliko pisama Garnijeu u kojima su dokumentovani događaji u vezi sa zgradom. Zbog blizine pozorišta ratnoj zoni, trupe Nacionalne garde tamo su delovale i bile zadužene za njegovu odbranu i distribuciju hrane vojnicima i civilima. Vlasti Komuna planirale su da zamene Garnijea drugim arhitektom, ali ovaj neimenovani čovek se još nije pojavio kada su republikanske trupe 23. maja zbacile Nacionalnu gardu i stekle kontrolu nad zgradom.[48] Krajem meseca Komuna je teško poražena.[49] Treća republika je postala dovoljno dobro uspostavljena do jeseni, da su 30. septembra započeti građevinski radovi, a krajem oktobra novi parlament je izglasao mali iznos sredstava za dalju izgradnju.[50][51]

Politički lideri nove vlade su držali snažno negodovanje prema svim stvarima povezanim sa Drugim carstvom.[52] Garnije je bio primoran da suzbije završetak delova zgrade, posebno Paviljon de l'Empereur (koji je kasnije postao dom Muzeja opere).[53] Međutim, 28. i 29. oktobra nadmoćni podsticaj za dovršavanje novog pozorišta došao je kada je Sal Le Peletijer uništen vatrom koji. Garnijeu je odmah naloženo da zgradu dovrši što je pre moguće.[54]

Završetak izgradnje[uredi | uredi izvor]

Troškovi dogradnje nove kuće tokom 1874. godine iznosili su više od 7,5 miliona franaka, što je uvelike premašilo iznose utrošene u bilo kojoj od prethodnih trinaest godina. Vlada Treće republike bez novca je pribegavala pozajmljivanju 4,9 miliona zlatnih franaka po kamatnoj stopi od šest odsto od Fransis Blanka, bogatog finansijera koji je upravljao kazinom Monte Karlo. Nakon toga (od 1876. do 1879) Garnije bi nadgledao dizajn i izgradnju koncertne dvorane kazino Monte Karlo, opere Garnije, koja je kasnije postala dom Opera Monte Karlo.

Tokom 1874. godine Garnije i njegov građevinski tim grozničavo su radili na dovršenju nove pariške operske kuće, a do 17. oktobra orkestar je bio u stanju da izvrši akustički test novog auditorijuma, nakon čega je 2. decembra usledio drugi, kojem su prisustvovali zvaničnici, gosti i članovi štampe. Pariški operski balet otvorenje 12. decembra, a šest dana kasnije čuveni luster je upaljen prvi put.[45]

Pozorište je svečano otvoreno 5. januara 1875. godine raskošnom gala predstavom u kojoj su učestvovali maršal MekMahon, lord gradonačelnik Londona i španski kralj Alfonso XII.[55] Godine 1881. postavljeno je električno osvetljenje u pozorštu. Pedesetih godina 20. veka postavljeni su novi liftovi kako bi se olakšalo kretanje zaposlenih u administrativnoj zgradi i pomeranje scenografije. Pozorište je 1969. godine dobilo nove električne objekte, a tokom 1978. godine, deo originalnog Fojer de la Dans, arhitekta Žan Loup Robert je pretvorio u novi prostor za baletnu kompaniju. Tokom 1994. godine započeli su restauratorski radovi pozorišta. To se sastojalo od modernizacije scenskih mašina i električnih postrojenja, uz vraćanje i očuvanje bogatog dekora, kao i jačanje strukture i temelja zgrade. Obnova je završena 2007. godine.[56]

Štampa i uticaj[uredi | uredi izvor]

Francuska pošta izdala je dve poštanske marke gde se našla zgrada Garnije. Prva je izdata u septembru 1998. godine na stogodišnjicu smrti Šarla Garnijea. Markicu je napravio Klaud Anderoto grupisajući elemente umetničkih aktivnosni opere odnosno profil plesača, violine i crvene zavese. Druga poštansaka marka, koju je nacrtao Martin Mork izdata je u junu 2006. godine i na njoj se nalazi glavna fasada.[43]

Opera Garnije inspirisala je izgradnju mnogih zgrada širom sveta kao što su:

  • Pozorište Amazon u Manausu (Brazil) građena je od 1884. do 1896. godine. Dizajn je vrlo sličan, iako je dekoracija jednostavnija.[57]
  • Zgrada Tomasa Džefersona koja je građena od 1890. do 1897. godine modelirana je pi uzoru na Garnije operu, ponajviše fasada i Velika doorana.[58]
  • Opera Komik koja je otvorena 1898. godine adaptacija je Garijeovog dizajna u manjem obimu, odnosno opere Garnije.[59]
  • Nekoliko zgrada u Poljskoj zansovane su na dizajnu Garnije opere, uključujući operu u Krakovu izgrađenu 1893. godine, kao i građevinu Varšavke filharmonije u Varšavi sagrađenu 1901. godine.[60][61]
  • Opera u Hanoju u Vijetnamu sagrađena je 1901–1911. godine, tokom kolonijalnog perioda Francuske Indokine, a zasnovana je na Garnije operi. Smatra se reprezentativnim francuskim kolonijalnim arhitektonskim spomenikom u Indokini.[62]
  • Pozorište Rio de Žaneiro (1905—1905) izgrađeno je po modelu Garnije opere, odnosno njena Velika hala i stepenice.[63]
  • Hotel Čenaj u Indiji je tokom gradnje inspirisan Garnije operom, posebnom statuama i fasadom.[64]
  • Fasada pozorišta Rialto, bivša filmska palata sagrađena u periodu 1923—1924. Nalazi se u Montrealu, Kvebeku u Kanadi, projektovana je po uzoru na Garnije operu.[65]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Opera Garnije 1867. godine
    Opera Garnije 1867. godine
  • Luster i plafon u Garnije operi
    Luster i plafon u Garnije operi

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Mead 1991, p. 197. According to this source, more work was done after this date, and some parts of the building were never completed. The figure does not include the costs of acquiring and clearing the land, which was the responsibility of Haussmann's Service d'Architecture and probably exceeded 15 million francs (Mead 1991, pp. 140, 146).
  2. ^ a b Beauvert 1996, str. 102
  3. ^ Mead 1991, p. 146. Haussmann reported on 14 August 1871 that the site had been cleared and surveyed. A temporary building for the Opéra Agence was erected in August, and excavation was begun on the 27th.
  4. ^ Beauvert 1996, str. 108
  5. ^ Hanser 2006, 72/173.
  6. ^ Watkin 1996, str. 391–392
  7. ^ "Bibliothèque-Musée de l'Opéra" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. avgust 2011) (in French) at the BnF website. Retrieved 3 August 2011.
  8. ^ Quoted and translated in Woolf 1988, pp. 220, 233. From Le Corbusier, Almanach d'Architecture Moderne, Collection de 'L'Esprit Nouveau, Charles Eliot Norton Lectures 1938–9 (Paris, 1955), p. 120 ("art de mensonge", "événement Garnier est un décor d'enterrement").
  9. ^ Ayers 2004, str. 188
  10. ^ "Courrier de Paris", Le Monde illustré 22 January 1876, p. 50.
  11. ^ Hanser 2006, str. 172–179
  12. ^ Simeone 2000, str. 177
  13. ^ "Palais Garnier" Arhivirano 2011-10-18 na sajtu Wayback Machine at the Paris Opera website. Retrieved 3 August 2011.
  14. ^ Nuitter 1875, pp. 249–250. The length is measured from the south side of the principal facade to the north side of the avant-corps of the administration; the widths, between the exteriors of the two lateral galleries, and the east and west pavilions; basement depth, from the ground level of the Place de l'Opéra to the bottom of the cistern under the stage house.
  15. ^ Nuitter 1875, p. 250. Heights are measured from the ground level of the Place de l'Opéra. The sculpture at the apex of the stage flytower roof is not included, but would add an additional 7.50 metres.
  16. ^ Mead 1991, str. 156
  17. ^ Sarmant, Thierry, Histoire de Paris: Politique, Urbanisme, civilization, (2012), pg. 191
  18. ^ Ducher, Robert, Caractéristique des Styles (1988), page 190
  19. ^ a b Texier, Simon, Paris- Panorama de l'archirecture (2012) page 95
  20. ^ Mead 1991, pp. 4–5; Sveiven, Megan. „AD Classics: Paris Opera / Charles Garnier”. ArchDaily. Pristupljeno 19. 3. 2015. .
  21. ^ Flannery, Rosemary (2012). Angels of Paris: An Architectural Tour Through the History of Paris. New York: The Little Bookroom. str. 173. ISBN 978-1-936941-01-8. 
  22. ^ Jouffroy's group is titled l'Harmonie in Nuitter 1878, p. 11, and in Garnier 1875–81, vol. 1, p. 424, vol. 2, p. 273, but is identified as La Poésie in the "Table des planches" of the 1875 atlas folio Statues décoratives (View at Wikimedia Commons), and according to Fontaine 2000, p. 82, is also sometimes referred to as Lyric Poetry.
  23. ^ a b Fontaine 2000
  24. ^ Gjertson, Stephen (28. 6. 2010). „The Paris Opéra: Charles Garnier's Opulent Architectural Masterpiece”. Stephen Gjertson Galleries. „Charles-Alphonse-Achille Gumery, Harmony, 1869. Gilded galvanoplastic bronze, height: 24' 7 1/4, west facade attic group.” 
  25. ^ Fontaine 2000, str. 91–92
  26. ^ Kirkland 2013, pp. 283—284.
  27. ^ Fontaine 2004, str. 152
  28. ^ Hanser 2006, str. 177
  29. ^ a b v Fontaine 2004, str. 94–95
  30. ^ Garnier 1871, p. 205; quoted and translated by Charles Penwarden in Fontaine 2004, p. 94.
  31. ^ „Paris Opera Restaurant Press Release” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 02. 11. 2017. g. Pristupljeno 11. 06. 2020. 
  32. ^ „Guillaume Tison-Malthé, aux fourneaux de L'Opéra Restaurant”. cuisine.journaldesfemmes.com. Pristupljeno 21. 11. 2015. 
  33. ^ Kirkland 2014, str. 188–189
  34. ^ Mead 1991, p. 60 ("170 projects"); Kirkland 2013, p. 192 ("171 designs").
  35. ^ Mead 1991, str. 53–56
  36. ^ Mead 1991, str. 137
  37. ^ Mead 1991, p. 58; Kirkland. Page 190.
  38. ^ Kirkland 2013, str. 192
  39. ^ Mead 1991, pp. 60–62. Only five projects were awarded prizes, but two were the result of collaborations.
  40. ^ Kirkland 2013, str. 191
  41. ^ Translated and quoted by Ayers 2004, pp. 172–174. The architectural styles mentioned by the empress were those which prevailed during the reigns of Louis XIV, XV, and XVI. For more information, see the sections on Baroque, Rococo, and Neoclassicism in French architecture.
  42. ^ a b Quoted and translated in Mead 1991, pp. 76, 290.
  43. ^ a b Mead 1991, str. 149–151
  44. ^ Mead 1991, str. 303
  45. ^ a b Levin, Alicia. "A documentary overview of musical theaters in Paris, 1830–1900" in Fauser (2009), p. 382.
  46. ^ Mead 1991, str. 185
  47. ^ Ayers 2004, str. 172–174
  48. ^ Mead 1991, str. 53
  49. ^ Mead 1991, p. 147; Hanser 2006, p. 174; Ayers 2004, p. 174.
  50. ^ Mead 1991, pp. 145–146; Folli & Merello 2004, p. 116.
  51. ^ Mead 1991, str. 146–147
  52. ^ Kirkland 2013, str. 185–186
  53. ^ Simeone 2000, str. 177–180
  54. ^ Huebner 2003, p. 303.
  55. ^ Mead 1991, pp. 143–145. 170–172.
  56. ^ Mead 1991, pp. 142–143, 168–170.
  57. ^ Ramm, Benjamin (16. 3. 2017). „The beautiful theatre in the heart of the Amazon rainforest” (na jeziku: engleski). BBC News. Pristupljeno 2. 1. 2019. 
  58. ^ Scott & Lee 1993, pp. 142–145.
  59. ^ Mead 1996.
  60. ^ „The Juliusz Słowacki Theatre”. Karnet (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2. 1. 2019. 
  61. ^ „Filharmonia Narodowa”. Fryderyk Chopin Institute. Arhivirano iz originala 03. 01. 2019. g. Pristupljeno 2. 1. 2019. 
  62. ^ Sterling, Richard (1. 12. 2011). DK Eyewitness Travel Guide: Vietnam and Angkor Wat. Penguin. ISBN 9780756687403. 
  63. ^ „História”. Theatro Municipal do Rio de Janeiro (na jeziku: portugalski). Arhivirano iz originala 02. 01. 2019. g. Pristupljeno 2. 1. 2019. 
  64. ^ „The Legends Chennai” (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 17. 01. 2019. g. Pristupljeno 2. 1. 2019. 
  65. ^ „Rialto Theatre National Historic Site of Canada, Parks Canada”. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Allison, John, editor (2003). Great Opera Houses of the World, supplement to Opera Magazine, London.
  • Ayers, Andrew (2004). The Architecture of Paris. Stuttgart; London: Edition Axel Menges. ISBN 978-3-930698-96-7.
  • Beauvert, Thierry (1996). Opera Houses of the World. New York: The Vendome Press. ISBN 978-0-86565-977-3.
  • Ducher, Robert (1988), Caractéristique des Styles, Paris: Flammarion, ISBN 2-08-011539-1 
  • Fauser, Annegret, editor; Everist, Mark, editor (2009). Music, Theater, and Cultural Transfer. Paris, 1830–1914. Chicago: The University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-23926-2.
  • Folli, Andrea; Merello, Gisella (2004). "The Splendour of the Garnier Rooms at the Monte Carlo Casino", pp. 112–137, in Bonillo, Jean-Lucien, et al., Charles Garnier and Gustave Eiffel on the French and Italian Rivieras: The Dream of Reason (in English and French). Marseilles: Editions Imbernon. ISBN 9782951639614.
  • Fontaine, Gérard (2000). Charles Garnier's Opéra: Architecture and Exterior Decor, translated by Ellie Rea and Barbara Shapiro-Comte. Paris: Éditions du Patrimoine. ISBN 978-2-85822-581-1.
  • Fontaine, Gérard (2004). Charles Garnier's Opéra: Architecture and Interior Decor, translated by Charles Penwarden. Paris: Éditions du Patrimoine. ISBN 978-2-85822-801-0.
  • Garnier, Charles (1871). Le Théâtre. Paris: Hachette. View at Google Books.
  • Garnier, Charles (1875–81). Le nouvel Opéra de Paris, two volumes text and six atlas folios (two with architectural plates and four with plates of photographs by Louis-Emile Durandelle of sculptures and paintings). Paris: Ducher. List of entries at WorldCat.
  • Hanser, David A. (2006). Architecture of France. Westport, Connecticut: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-31902-0.
  • Huebner, Steven (2003). "After 1850 at the Paris Opéra: institution and repertory", pp. 291–317 in The Cambridge Companion to Grand Opera, edited by David Charlton. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-64118-0. ISBN 978-0-521-64683-3 (paperback).
  • Guest, Ivor Forbes (1974). Ballet of the Second Empire. London: Wesleyan University Press. ISBN 978-0-273-00496-7.
  • Guest, Ivor Forbes (2006). The Paris Opera Ballet. London: Wesleyan University Press. ISBN 978-1-85273-109-0.
  • Kirkland, Stephane (2013). Paris Reborn: Napoléon III, Baron Haussmann, and the Quest to Build a Modern City. New York: St Martin's Press. ISBN 978-0-312-62689-1.
  • Kleiner, Fred S. (2006). Gardner's Art Through The Ages. Belmont, California: Thomsom Wadsworth. ISBN 978-0-534-63640-1.
  • Mead, Christopher Curtis (1991). Charles Garnier's Paris Opéra: Architectural Empathy and the Renaissance of French Classicism. New York: The Architectural History Foundation. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. ISBN 978-0-262-13275-6.
  • Mead, Christopher Curtis (1996). "Bernier, Stanislas-Louis", vol. 3, pp. 826–827, in The Dictionary of Art, edited by Jane Turner. London: Macmillan. ISBN 9781884446009. Also at „Oxford Art Online”. doi:10.1093/gao/9781884446054.001.0001/oao-9781884446054-e-7000008283.  (subscription required).
  • Nuitter, Charles (1875). Le nouvel Opéra (with 59 engravings). Paris: Hachette. Copies 1, 2, and 3 at Google Books.
  • Nuitter, Charles (1878). Histoire et description du nouvel Opéra. Paris: Plon. View at Gallica. (Title page undated; signed by Nuitter and dated 28 November 1878 on p. 42; Gallica gives the date of publication as 1883)
  • Savorra, Massimiliano (2010). "Una lezione da Parigi al mondo. Il teatro di Charles Garnier", in "Architettura dell’Eclettismo. Il teatro dell’Ottocento e del primo Novecento. Architettura, tecniche teatrali e pubblico",edited by L. Mozzoni, S. Santini. Napoli: Liguori, pp. 61–133 ISBN 978-88-207-4984-2.
  • Scott, Pamela; Lee, Antoinette J. (1993). Buildings of the District of Columbia. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-506146-8.
  • Simeone, Nigel (2000). Paris: A Musical Gazetteer. New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-08053-7.
  • Sterling, Richard (2011). Vietnam & Angor Wat (DK Eyewitness Travel Guide). London: DK Publishing. ISBN 9780756687403.
  • Texier, Simon (2012). Paris- Panorama de l'architecture. Parigramme. ISBN 978-2-84096-667-8. 
  • Watkin, David (1996). A History of Western Architecture, 2nd edition. New York: Barnes & Noble Books. ISBN 978-0-7607-0252-9.
  • Woolf, Penelope (1988). "Symbol of the Second Empire: cultural politics and the Paris Opera House", pp. 214–235, in ''The Iconography of Landscape, edited by Denis Cosgrove and Stephen Daniels. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521389150.
  • Zeitz, Karyl Lynn (1991). Opera: the Guide to Western Europe's Great Houses. Santa Fe, New Mexico: John Muir Publications. ISBN 978-0-945465-81-2.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Opera Garnije na Vikimedijinoj ostavi.
48° 52′ 19″ N 2° 19′ 54″ E / 48.87194° S; 2.33167° I / 48.87194; 2.33167
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Опера_Гарније&oldid=27805178”