Pređi na sadržaj

Orden Karađorđeve zvezde (monarhija)

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ne poistovećivati sa Orden Karađorđeve zvezde (republika).
Orden Karađorđeve zvezde
Orden Karađorđeve zvezde
Dodeljuje Kraljevina Srbija Kraljevina Jugoslavija
Kraljevina Srbija
Kraljevina Jugoslavija
Kraljevski dom Karađorđevića
TipTrakica civilnog ordena

Trakica vojnog ordena
Dodeljuje se zaPosebne zasluge prema Kralju, državi i naciji u civilnoj ili vojnoj službi.
Ustanovljen1. januara 1904.
Prvo odlikovanje1904.
Važnosni red odlikovanja
Sledeće (više)Orden Svetog kneza Lazara (dodeljivan samo monarhu, do 1945 g.)
JednakOrden Miloša Velikog (ukinut 1903 g.)
Sledeće (niže)Orden belog orla (od 1904 do 1945 g.)

Orden Karađorđeve zvezde bio je orden koji je dodeljivan u Kraljevini Srbiji, Kraljevini Jugoslaviji a danas ga dodeljuje starešina kraljevskog doma Karađorđevića.

Orden Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije[uredi | uredi izvor]

Orden Karađorđeve zvezde Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije je orden kojim su odlikovana lica za zasluge prema kralju i otadžbini, u miru i ratu. Ustanovljen je 4. januara 1904. godine (po starom kalendaru) kao uspomena na stogodišnjicu Prvog srpskog ustanka pod Karađorđevim vođstvom.[1] Orden je sa mačevima ili bez mačeva.

Vojnički orden Karađorđeve zvezde ustanovljen je uredbom 28. maja 1915. godine. Dobijali su ga samo vojnici i borci podoficiri. Vojničkom varijantom Karađorđeve zvezde s mačevima odlikovano je 3417 lica.[2] Karađorđevom zvezdom sa mačevima je odlikovan i grad Beograd, na Spasovdan, 18. maja 1939.[3]

Udruženje nosilaca Karađorđeve zvezde je osnovano 23. decembra 1934, osnivačka skupština je bila 24. maja 1935,[4] slava mu je bila je 17. decembra, na rođendan Kralja Aleksandra.[5] U oktobru 1937. usvojen je Zakon o povlasticama nosilaca Karađorđeve zvezde.[6]

Ovaj vid odlikovanja uživao je naročita prava u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji;[7] ali se nije dodeljivao nakon 1945. godine, dok se u inostranim odnosima računao se kao 36. odlikovanje SFRJ po redosledu važnosti.[8][9]

Izgled ordena 1904−1945[uredi | uredi izvor]

Specijalni Orden Karađorđeve zvezde koji je pripadao Kraljici Mariji.

Karađorđeva zvezda je imala oblik belog emajliranog krsta, čiji su kraci završeni lučno, a isto se tako kraci u luku sužavaju ka mestu ukrštanja. Između krakova krsta pričvršćeni su zlatni zraci. Na mestu ukrštanja, na plavo emajliranoj tablici pričvršćeno je crveno ognjilo sa amblemom „Samo sloga Srbina spašava“. Oko ovoga na vencu od belog emajla, napisano je „Za veru i slobodu – 1804". Na drugoj strani u crvenoj emajliranoj podlozi u zlatu izrađen dvoglavi beli orao, a oko njega na plavom emajlu natpis „Petar I – 1904". Ceo orden je pričvršćen na zlatnu krunu. Ako je sa mačevima, onda su između krakova krsta ukrštena dva mača.

Vojnički orden Karađorđeve zvezde je po obliku isti kao i oficirski orden.

Specijalni orden Karađorđeve zvezde je izrađen od zlata, dijamanata i rubina u Francuskoj samo za kraljicu Mariju, i ona ga je nosila dvadesetih godina prošloga veka. Taj orden je čuvan u vreme SFRJ u sefu 555, Narodne Banke Jugoslavije.[10]

Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima, zlato, emajl, 6,5×4,2 cm. Eksponat iz istorijske zbirke Muzeja rudničko-takovskog kraja iz Gornjeg Milanovca

Vrste ordena 1904−1945.[uredi | uredi izvor]

Karađorđeva zvezda je imala 4 reda.

  • Prvi red je imao crvenu lentu, koja se nosila preko desnog ramena na levom boku. Zvezda se nosila na levoj strani grudi.
  • Drugi red se nosio oko vrata, sa zvezdom na levoj strani grudi.
  • Treći red se nosio o vratu.
  • Četvrti red se nosio o rupici drugog dugmeta.

Oficiri koji su imali četvrti red Karađorđeve zvezde sa mačevima nosili su je svakoga dana na levoj strani prsiju. Oni koji su imali više redove nosili su svakoga dana treći red o vratu.

Vojnički orden Karađorđeve zvezde je imao dva reda, srebrni i zlatni, sa mačevima ili bez njih.

Orden Karađorđeve zvezde
1. red 2. red 3. red 4. red
Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima
1. red 2. red 3. red 4. red
Vojnički orden Karađorđeve zvezde
1. red drugo lice 2. red drugo lice

Spisak odlikovanih[uredi | uredi izvor]

Neki od odlikovanih Kraljevskim ordenom Karađorđeve zvezde, poslednjih godina:

Ime i prezime Stepen Godina Opis zasluge Napomena
Patrijarh srpski Pavle[11] Prvi 2007. Za njegove velike zasluge na čelu Pravoslavne crkve, za delovanje, dobrobit i spas naroda Patrijarh
Patrijarh srpski Irinej[12] Prvi 2013. Za zasluge učinjene prema Kraljevskom domu, za narodno i opšte dobro Patrijarh
Nikola Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Princ, sin princa Tomislava Karađorđevića
Đorđe Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Princ, sin princa Tomislava Karađorđevića
Mihailo T. Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Princ, sin princa Tomislava Karađorđevića
Vladimir Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Princ, sin princa Andreja Karađorđevića
Dimitrije Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Princ, sin princa Andreja Karađorđevića
Dimitrije A. Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Knez, sin kneza Aleksandra Karađorđevića
Sergej A. Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Knez, sin kneza Aleksandra Karađorđevića
Mihajlo A. Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Knez, sin kneza Aleksandra Karađorđevića
Dušan A. Karađorđević[13] Prvi 2016. Povodom godišnjice smrti Njegovog Veličanstva Kralja Petra I Knez, sin kneza Aleksandra Karađorđevića
Dragomir Acović[14] Drugi 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta heraldičar, arhitekta
mr Dušan Babac[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta direktor Fondacije Kraljevski dvor, istoriograf
dr Dušan Bataković[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta direktor Balkanološkog instituta SANU
Matija Bećković[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta pesnik i akademik
Miroslav Gašić[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta akademik
dr Dragoljub Kavran[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta penzionisani profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu
Dušan Kovačević[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta akademik i književnik
Predrag Marković[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta književnik
dr Nikola Moravčević[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta univerzitetski profesor i književnik
dr Pavle Nikolić[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta penzionirani profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu
dr Milan Parivodić[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta advokat
dr Slobodan Perović[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta akademik, penzionirani profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu
Branko Terzić[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta inženjer, počasni doktor energetike i ađutant Aleksandra Karađorđevića
dr Bogoljub Šijaković[14] Treći 2017. Povodom 25 godina postojanja Krunskog saveta profesor Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, bivši ministar vera
Stefan Karađorđević[13] Prvi 2018. Povodom krštenja Princ, sin princa Filipa Karađorđevića

Galerija[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/srpske_novine/1904/01/04#page/0/mode/1up, Srpske novine, 4. januar 1904. godine
  2. ^ Milovanović, Mihailo (ur.) ; Stanojević, Svetolik (ur.) Statistički godišnjak Jugoslavije 1983, Godina XXX, Savezni zavod za statistiku i Beogradski izdavačko-grafički zavod, Beograd, avgust 1983, tabela 103-20., pp. 111.
  3. ^ "Vreme", 19. maj 1939, str. 1 i 5. digitalna.nb.rs
  4. ^ "Politika", 25. maj 1935
  5. ^ Vreme, 18. dec. 1937, str. 5. digitalna.nb.rs
  6. ^ "Vreme", 20. okt. 1937
  7. ^ Zakon o osnovnim pravima lica odlikovanih Ordenom Karađorđeve zvezde s mačevima, Ordenom Belog orla s mačevima i Zlatnom medaljom Obilića ("Službeni list SFRJ“, br. 67/72, 22/73, 33/76, 39/77 – prečišćeni tekst, 53/82, 75/85, 87/89)
  8. ^ [1][mrtva veza]
  9. ^ Grbovi, zastave, odlikovanja i drugi zvanični znaci Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije – Armoiries, drapeaux, distinctions honorifiques et autres signes officiels de la République Socialiste Federative de Yougoslavie, Uprava za patente – Office des brevets, Beograd, 1966, 36.
  10. ^ Prenos posmrtnih ostataka kraljice Marije
  11. ^ Proslavljena slava Karađorđevića Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. avgust 2014), Pristupljeno 14. 12. 2007.
  12. ^ „Karađorđeva zvezda Patrijarhu srpskom g. Irineju”. Arhivirano iz originala 07. 12. 2020. g. 
  13. ^ a b v g d đ e ž z i Prestolonaslednik odlikuje članove Kraljevske porodice Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. jun 2019), Pristupljeno 22. 08. 2016.
  14. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj „Obeleženo 25 godina postojanja Krunskog saveta”. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Орден_Карађорђеве_звезде_(монархија)&oldid=27780089”