Pavle Gregorić

pavle gregorić
Pavle Gregorić
Lični podaci
Datum rođenja	(1892-10-18)18. oktobar 1892.
Mesto rođenja	Zlatar, Austrougarska
Datum smrti	23. mart 1989.(1989-03-23) (96 god.)
Mesto smrti	Zagreb, SR Hrvatska, SFR Jugoslavija
Profesija	lekar
Delovanje
Član KPJ od	1921.
Učešće u ratovima	Prvi svetski rat Oktobarska revolucija Narodnooslobodilačka borba
Služba	Austrougarska vojska Crvena armija NOV i PO Jugoslavije
Čin	general-major u rezervi
Ministar za Hrvatsku u Privremenoj vladi DFJ
Period	7. mart — 14. april 1945.
Prethodnik	niko
Naslednik	Vladimir Bakarić
Heroj
Narodni heroj od	27. novembra 1953.
Odlikovanja

Pavle Gregorić (Zlatar, 18. oktobar 1892 — Zagreb, 23. mart 1989) bio je lekar, učesnik Oktobarske revolucije i Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 18. oktobra 1892. godine u Zlataru, u Hrvatskom zagorju. Srednju školu je završio u Zagrebu, a studije medicine je počeo u Gracu 1911, ali ih je 1914. morao prekinuti zbog početka Prvog svetskog rata.

Bio je mobilisan, kao sanitetski oficir, u austrougarsku vojsku i poslat na ruski front, gde je, kod Pšemisla, ubrzo zarobljen. Kao ratni zarobljenik, 1916. godine, prijavio se za dobrovoljca u Srpski dobrovoljački korpus, s koji je učestvovao u borbama na Dobrudži. Posle februarske revolucije u Rusiji, 1917. godine, napustio je korpus i stupio u rusku armiju, koju je ubrzo napustio i postao vojnik jugoslovenskog bataljona u Kijevu. Ovaj bataljon je, kasnije, prebačen u Sibir, u Tomsk, i preformisan u puk koji je nosio ime „Matija Gubec“.

Pavle se u Tomsku, 1919. povezao s organizacijom Boljševičke partije. Posle agitacije, koju je sproveo u puku, uspeo je da kompletan puk prebaci na stranu Crvene amrije. U toku leta 1920. postao je član Ruske komunističke partije (boljševika), a iste godine, u zimu, upućen je u Moskvu, gde je pomogao formiranju škole „crvenih komandira“ za Jugoslovene učesnike građanskog rata. U toj školi je držao političku nastavu, i bio sekretar partijske ćelije.

Avgusta 1921. vratio se u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca i odmah se uključio u rad, tada već ilegalne, Komunističke partije Jugoslavije. Nastavio je studije medicine, koje je završio 1924. u Zagrebu. Posle završetka studija, radio je kao lekar, u raznim krajevima zemlje, učestvujući istovremeno u akcijama KPJ. Radio je u Kraljevici, Trogiru, Gospiću, Zagrebu i drugim mestima. U Kraljevici se prvi put upoznao s metalskim radnikom Josipom Brozom. Drugi put se sreo s Brozom kada ga je, po zadatku partijske organizacije Zagreba, posetio u zatvoru u Lepoglavi.

Gregorićeva aktivnost nije izmakla policiji. Više puta je hapšen i proganjan, a Državni sud za zaštitu države osudio ga je, 1923. na dvogodišnju robiju. Zbog učešća u jednom štrajku političkih osuđenika, kazna mu je povećana za još dve godine robije.

Posle izlaska s robije, Pavle je preuzeo najodgovornije zadatke u Partiji. Izvesno vreme je radio na organizovanju ilegalnih punktova za slanje dobrovoljaca u Španiju. Radio je i u partijskoj tehnici i u uređivanju ilegalnog partijskog lista „Vjesnika“. Na Osnivačkom kongresu Komunističke partije Hrvatske, avgusta 1937. godine, izabran je za člana Centralnog komiteta. Ponovo je uhapšen decembra 1939, kada je do maja 1940, s drugim komunistima, bio zatočen u koncentracionom logoru u Bileći.

Pavle Gregorić i dr Milivoj Jambrišak za vreme Drugog zasedanja AVNOJ-a u Jajcu

Marta 1941. ponovo je uhapšen zajedno s Otokarom Keršovanijem i Ognjenom Pricom; ali je, neposredno pred napad Trećeg rajha na Kraljevinu Jugoslaviju, uspeo da se izbavi iz zatvora. Po zadatku Centralnog komiteta KPJ, prvih dana Aprilskog rata išao je kod komandanta grada Zagreba, da traži oružje za radnike da se odupru fašističkim agresorima i brane zemlju, ali je bio odbijen. Posle kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, učestvovao je na Majskom savjetovanju CK KPJ u Zagrebu, na kome su donete značajne odluke o pripremi oružane borbe.

Ubrzo potom, bio je poslat u Moslavinu i Sloveniju, da organizuje ustanak. U jesen 1942. godine prešao je na oslobođenu teritoriju Like i Korduna, gde se nalazio Glavni štab NOV i PO Hrvatske i CK KP Hrvatske. Od prvih ustaničkih dana dao je značajan doprinos organizovanju narodne vlasti na oslobodenoj teritoriji. Vršio je odgovorne funkcije u najvišim organima revolucionarne vlasti - bio je jedan je od osnivača i sekretar ZAVNOH-a (1943—1945), većnik Prvog i Drugog zasedanja AVNOJ-a, kao i član Predsedništva AVNOJ-a.

Posle oslobođenja Jugoslavije, Pavle Gregorić je vršio najodgovornije funkcije u društvenom i političkom životu Hrvatske i Jugoslavije. Bio je član Savezne vlade (1945), predsednik Kontrolne komisije NR Hrvatske (1946—1948), predsednik Saveta za narodno zdravlje i socijalnu politiku FNRJ (1948—1953), ambasador u Italiji (1954—1955), član Saveznog izvršnog veća (1955—1958) i potpredsednik Savezne skupštine (1958—1963). Biran je za poslanika Sabora NR Hrvatske i Savezne skupštine u više saziva.

Biran je za člana Centralnog komiteta SK Hrvatske i člana Centralnog komiteta SK Jugoslavije (na Petom, Šestom i Sedmom kongresu). Bio je član Saveznog odbora SSRN Jugoslavije i dugogodišnji predsednik, a kasnije doživotni počasni predsednik Jugoslovenskog crvenog krsta. Bio je i član Saveta federacije. Penzionisan je 1970. godine.

Umro je 23. marta 1989. u Zagrebu od posledica saobraćajne nesreće. Sahranjen je na groblju Mirogoj.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941 i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden junaka socijalističkog rada, Orden narodnog oslobođenja i dr. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.

Dela

• Moja sjećanja na Osnivački kongres Komunističke partije Hrvatske. Zagreb, 1958.
• Narodnooslobodilački pokret u zapadnoj Slavoniji, Moslavini i bjelovarskom okrugu 1941. godine. Sjećanja. Slavonski Brod, 1969.
• NOB u sjeverostičnoj Hrvatskoj 1942. godine. Zagreb, 1978.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga treća). Beograd 1972. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.