Palata Drotningholm

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Drotningholm palata
Drotningholm palata
Opšte informacije
MestoStokholm, Švedska
Vrsta spomenikaDvorac, Kineski paviljon, pozorište, park
Vreme nastanka16. vek
Palata Drotningholm oko 1700.

Palata Drotningholm (šved. Drottningholms slott) je privatna rezidencija švedske kraljevske porodice. Nalazi se u Drotningholmu. Izgrađena je krajem 16. veka na ostrvu Loven, i jedna je od švedskih kraljevskih palata. Veći deo 18. veka služila je kao redovna letnja rezidencija švedskog kraljevskog dvora.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Naziv Drotningholm (što doslovno znači „kraljičino ostrvce“) potiče od originalne renesansne zgrade koju je projektovao Vilijem Boj, kamene palate koju je Juan III Švedski sagradio 1580. godine za svoju kraljicu Katarinu Jagelonsku. Ovoj palati prethodila je kraljevska vila zvana Torvesund.[1]

Regent kraljica udovica Hedviga Eleonora kupila je zamak 1661. godine, godinu dana nakon završetka njene uloge švedske kraljice, ali je izgoreo do temelja 30. decembra iste godine. Hedviga Eleonora angažovala je arhitektu Nikodemusa Tesina Starijeg da dizajnira i obnovi zamak. 1662. godine započeti su radovi na rekonstrukciji zgrade. Sa dvorcem gotovo završenim, Nikodemus je umro 1681. godine. Njegov sin Nikodemus Tesin Mlađi nastavio je posao i dovršio razrađeni dizajn enterijera. Flamanski vajar Nikolas Milih napravio je sjajne skulpture za stepeništa i dvorane devet muza u mermeru, zajedno sa nizom bista gotskih kraljeva.[2] Pored toga, napravio je i biste kralja Karla X Gustava, njegove supruge Hedvige Eleonore i oba njihova sina.

Tokom vladavine kraljeva Karla XI od Švedske i Karla XII od Švedske, kraljevski dvor je često bio prisutan u palati koja je služila za lov.[3] Hedviga Eleonora koristila je palatu kao letnju rezidenciju do svoje smrti 1715. godine.

18. vek[uredi | uredi izvor]

Švedska kraljica Ulrika Eleonora i švedski kralj Frederik I držali su sud u palati leti.[3]

Palatu je 1744. godine kralj Frederik I poklonio tadašnjoj prestolonaslednici, kasnijoj švedskoj kraljici, Lujzi Ulriki Pruskoj kada se udala zaAdolfa Frederika, koji je postao švedski kralj 1751.[3] Tokom njenog vlasništva nad palatom, unutrašnjost je transformisana u sofisticiraniji francuski stil rokokoa. Lujza Ulrika je takođe bila odgovorna za obnovu pozorišta palate u velikom stilu nakon što je skromnija originalna zgrada izgorela 1762. godine. Lujza Ulrika i Adolf Fredrick nastavili su da borave u palati tokom svoje vladavine (1751–1771). Lujza Ulrika je 1777. godine prodala Drotningholm švedskoj državi.

Dok je bila u vlasništvu švedske države, švedski kralj Gustav III, sin Lujze Ulrike, palatu je koristio kao letnju rezidenciju, a u palati je zaživeo svečani ceremonijalni dvorski život, koji se smatra velikim dobom za palatu, tokom kojeg je bila poznata po složenim maskenbalima i velikim pozorišnim svečanostima i turnirima izvedenim u baštama.[3] Tokom vladavine Gustafa IV Adolfa Švedskog (vladavina 1792–1809) i Karla XIII Švedskog (vladavina 1809–1818), palata se koristila povremeno. 1797. godine to je bilo mesto velikih svečanosti kada je po dolasku u Švedsku tamo primljena kraljeva nevesta, Frederika Badenska, tokom koje je u vrtu palate postavljen poslednji turnir. Posle državnog udara 1809. godine, svrgnuti Gustaf IV Adolf bio je ovde pod stražom u kineskoj salonu jedanaest dana.

19. vek[uredi | uredi izvor]

Sjajno stepenište sa skulpturama Nikolasa Milisa

Tokom vladavine Karla XIV Juana Švedskog (vladavina 1818–1844), palata je napuštena. Kralj ga je smatrao simbolom stare dinastije, a Drotningholm je prepušten propadanju.[3] Zgrade su oštećene prirodnim silama, a inventar je ili odnet ili prodat na aukciji.

Prvi put je otvorena za javnost tokom ovog perioda: obilazak se pominje 1819. godine, a javnost je park koristila za piknike.[3] Povremeno, tereni su korišćeni za javne događaje: 1823, nevesta prestolonaslednika, Žozefina iz Lojhtenberga, je primljena ovde po dolasku u Švedsku, a njen imendan nastavljen je da se slavi ovde. U baštama palate primali su strane goste, poput ruskog cara Nikolaja I.

Oskar I Švedski zainteresovao se za palatu i pobrinuo se za očuvanje palate izvršivši prve popravke 1846. godine. Dalje ga je koristio za javne proslave, poput prijema za pan-skandinavijske studente 1856. godine, a 1858. godine u palati je rođen budući Gustav V Švedski. [3] Karl XV Švedski preferirao je palatu Ulriksdal kao svoju letnju rezidenciju i ignorisao je Drotningholm, ali Oskar II Švedski nastavio je popravke.

Kraljevska rezidencija[uredi | uredi izvor]

Švedska kraljevska porodica koristi zapadno krilo Drotningholm palate kao svoju primarnu rezidenciju od 1981. godine. Od tada, Palatu čuva švedska vojska na isti način kao i Stokholmsku palatu. Ostali delovi Palate su otvoreni za javnost.

Palata[uredi | uredi izvor]

Palata i njeno tlo su tokom proteklih 400 godina videli mnogo obnova, promena i dogradnji. Najveća obnova, u kojoj su ili postavljeni ili obnovljeni vodovi za struju, grejanje, kanalizaciju, vodu i zamenjen krov zamka, dogodila se između 1907. i 1913. godine. Tokom dvadesetogodišnjeg perioda koji je započeo oko 1977. godine, nekoliko glavnih područja palate je obnovljeno. Biblioteka i nacionalna sala dobili su veliku pažnju, a zaštita od požara postavljena je širom palate. 1997. godine započeli su radovi na čišćenju i obnovi spoljnih zidova. Ovo je završeno 2002.

Dvorska crkva[uredi | uredi izvor]

Crkvu je projektovao i podigao Nikodemus Tesin Stariji. Završio ga je njegov sin u maju 1746.

Još uvek je koriste ljudi lovenske parohije, poslednje nedelje u mesecu. Unutar crkve zamka još se koriste kahmanske orgulje iz 1730. godine. Vredna pažnje je tradicionalna crkvena tapiserija koju je izradio Gustaf V Švedski.

Pozorište palate[uredi | uredi izvor]

Pozorište Drotningholm Palate

Pozorište Drotningholm palate je opera koja se nalazi kod palate. Još uvek je u upotrebi, a letnji operski festivali su prilično popularni. Ponekad gostuje i Kraljevska švedska opera.

Kineski paviljon[uredi | uredi izvor]

Kineski paviljon, smešten na teritoriji parka, kraljevski je paviljon inspirisan kineskom tradicijom, izgrađen 1763–1770.

Vrtovi[uredi | uredi izvor]

Pogled na barokni vrt, viđen iz palate

Vrtovi i parkovi oko zamka i njegovih zgrada jedna su od glavnih atrakcija za turiste koji svake godine posete palatu. Vrtovi su uspostavljeni u fazama otkako je zamak izgrađen, što je rezultiralo različitim stilovima parkova i vrtova.

Barokni vrt[uredi | uredi izvor]

Najstariji deo vrtova nastao je krajem 17. veka pod upravom Hedvige Eleonore. Otac i sin Tesin vodili su projekat koji je stvorio barokni vrt odmah ispred glavne palate,[4] uz bočnu aveniju drveća. Mnogo statua rasutih po ovom području stvorio je umetnik Adrian de Vrijes; švedska vojska ih je uzela kao ratni plen iz palate Valenštajn u Pragu, dok su dva mermerna lava na glavnoj kapiji palate prevezena iz zamka Ujazdov u Varšavi.[5] Barokni vrt je tokom 19. veka bio zapušten zajedno sa ostatkom terena, ali je obnovljen pedesetih i šezdesetih godina prošlog veka na inicijativu Gustafa Adolfa VI Švedskog.[6]

Engleski vrt[uredi | uredi izvor]

Kip Dajane.

Gustaf III Švedski preuzeo je inicijativu za engleski pejzažni vrt Drotningholma. On je severno od baroknog vrta i sastoji se od dva ribnjaka sa kanalima, mostovima, velikim otvorenim travnjacima i drvećem u grupama ili avenijama. Šetališta su postavljena širom ovog velikog dela parka.

Većinu antičkih statua od mermera u baštama kupio je Gustaf III iz Italije.

UNESKO - Svetska baština[uredi | uredi izvor]

Palata je svetska baština, organizacije UNESKO pre svega zbog Drotningholm pozorišta i kineskog paviljona. Na spisak je dodata 1991. godine.

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Dvorac Drotningholm, pozadi
    Dvorac Drotningholm, pozadi
  • Istočna fasada
    Istočna fasada
  • Avenija ispred palate
    Avenija ispred palate
  • Stroge linije baroknog vrta
    Stroge linije baroknog vrta
  • Engleski vrt
    Engleski vrt
  • Kineski paviljon
    Kineski paviljon
  • Fontana
    Fontana

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Page 61 of the Swedish Etymological Dictionary of Svenskt ortnamnslexikon, published 2003 by the institute of Språk- och folkminnesinstitutet, Uppsala. The latter part "sund" means sound, and "torve" has to do with fishing (a prehistoric Swedish word).
  2. ^ G. Upmark, Ein Besuch in Holland 1687 aus den Reiseschilderungen des schwedischen Architekten Nicodemus Tessin, pt. 2, OudHolland 18 (1900), p. 151
  3. ^ a b v g d đ e Mårtenson, Jan (1985). Drottningholm: slottet vid vattnet [Drottningholm: Castle by the Water] (na jeziku: Swedish). Stockholm: Wahlström & Widstrand. ISBN 978-9146146599. 
  4. ^ Berman, Martha (1995). Fielding's Scandinavia (na jeziku: engleski). Fielding Worldwide. str. 393. ISBN 9781569520499. 
  5. ^ Marcin Latka. „Marble lions from the Ujazdów Castle”. Arhivirano iz originala 26. 6. 2019. g. Pristupljeno 9. 9. 2018. 
  6. ^ Setterwall, Åke; Fogelmarck, Stig; Gyllensvärd, Bo (1974). The Chinese Pavilion at Drottningholm (na jeziku: engleski). Allhem. str. 234. ISBN 9789170040245. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Палата_Дротнингхолм&oldid=27822723”