Papa Hadrijan I

Hadrijan I
Hadrijan I
Lični podaci
Datum rođenja	700.
Mesto rođenja	Rim,
Datum smrti	25. decembar 795.
Mesto smrti	Rim,
Papa
Redosled	95.
Pontifikat	1. februar 772 — 25. decembar 795.
Prethodnik	Stefan III
Naslednik	Lav III

Papa Hadrijan I (lat. Hadrianus; 700. - 25. decembar 795.) je bio 95. papa od 1. februara 772. do 25. decembra 795.

Pozvao je Karla Velikog kao svog saveznika protiv Langobarda. Pošto je Karlo Veliki 774. pobedio landgobarsku vlast, potvrdio je papi Pipinovu darovnicu iz 754., na posede u Italiji (Patrimonimum Sancti Petri).

Za vreme Hadrijana I u Rimu, a po njegovom nalogu izgrađene su brojne građevine.

Odbrana Sedmog vaseljenskog sabora

Za vreme ovog rimskog pape, u vizantijskom gradu Nikeji održan je Sedmi vaseljenski sabor (787), na kome su učestvovali i papini legati, a nakon njihovog povratka u Rim, saborske odluke je potvrdio i sam papa.

Takav stav nije naišao na opšte prihvatanje među zapadnim hrišćanima, prvenstveno u Franačkoj državi. Prvo sporno pitanje ticalo se odnosa prema svetim ikonama. Iako je Sedmi vaseljenski sabor afirmisao pravilno poštovanje ikona, saborski oci su u isto vreme osudili i dve suprotne krajnosti: ikonoklazam (osporavanje ikona) i ikonolatriju (obožavanje ikona). Usled pogrešnog razumevanja saborskih odluka, franački prvaci su zauzeli negativan stav prema saboru, što je navelo papu Hadrijana da se putem direktnog obraćanja franačkom kralju Karlu Velikom založi za razjašnjenje tog pitanja, uz nagalašavanje neophodnosti ispravnog rzumevanja i prihvatanja saborskih odluka.

Drugo sporno pitanje zadiralo je u oblast hrišćanske pneumatologije. Tokom druge polovine 8. veka, u franačkim crkvenim krugovima učvrstilo se filiokvističko učenje o dvostrukom ishođenju Svetog Duha, od Oca i Sina. Usled nedovoljne obaveštenosti, među franačkim prvacima se upravo u to vreme proširila i zabluda da je umetak Filioque bio sastavni deo izvornog Nikejsko-carigradskog simbola vere. Sva ta pitanja bila su dodatno razmatrana i na Frankfurtskom saboru, koji je održan 794. godine. Iako je papa Hadrijan pokušao da franačke prvake uveri u ispravnost raznih odluka koje su tim povodom donošene na pojedinim vaseljenskim saborima, njegovi napori nisu urodili plodom, tako da se filiokvizam učvrstio u Franačkoj državi, što je imalo znatne posledice za dalji razvoj zapadnog hrišćanstva.

Vidi još

• Filiokve
• Karolinška renesansa

Literatura

• Matić, Zlatko, ur. (2012). Filioque: Istorijski i teološki aspekti jednog problema. Požarevac: Eparhija braničevska. 
• Meyendorff, John (1996). The Orthodox Church: Its Past and Its Role in the World Today (Revised 4th izd.). Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press. 
• Nichols, Aidan (2010) [2010]. Rome and the Eastern Churches: A Study in Schism (2. izd.). San Francisco: Ignatius Press. 
• Popović, Radomir V. (2007). „Neke od najvećih hrišćanskih jeresi prvog milenijuma: arijanstvo, monofizitstvo, filiokve (filioque)”. Crkva Hristova i svet religije: Antologija pravoslavnih viđenja (2. dopunjeno izd.). Beograd: Dosije. str. 331—336. 
• Popović, Radomir V. (2011). Vaseljenski sabori: Peti, Šesti i Sedmi: Odabrana dokumenta. 2. Beograd: Akademija Srpske pravoslavne crkve za umetnosti i konservaciju. 
• Siecienski, Anthony Edward (2009). The Filioque: History of a Doctrinal Controversy. Oxford-New York: Oxford University Press. 
• Čairović, Ivica (2016). „Ahen - novi Rim, novi Konstantinopolj?”. Zbornik Matice srpske za društvene nauke. 157-158: 533—543.