Pređi na sadržaj

Penčo Slavejkov

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Penčo Slavejkov
Datum rođenja(1866-04-27)27. april 1866.
Mesto rođenjaTrjavna
Datum smrti28. maj 1912.(1912-05-28) (46 god.)
Mesto smrtiBrunate
RoditeljiPetko Slavejkov

Penčo Petkov Slavejkov (bug. Пенчо Петков Славейков; Trjavna, 27. april 1866 — 10. jun 1912) bio je bugarski pesnik i jedan od članova književnog kruga „Misao”. Bio je najmlađi sin pisca i političara Petka Slavejkova.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je u gradu Trjavna u Bugarskoj, u porodici Irine i Petka Slavejkova, koji imaju još šestoro dece - Hristo, Ivan, Račo, Rajko, Donka i Penka. Njegovom ocu je bilo teško da ga školuje, ali je nabavio novac da pošalje sina u školu. Školuje se u Staroj Zagori, gde mu je otac 1876. postao učitelj. Svedok je požara grada za vreme Rusko-turskog rata, i te uspomene mu služe pri nastanku "Krvave pesme". Porodica Slavejkov se jedva oporavila od požara i preselila se u Trnovo.

Nakon završetka rata seli se u Sliven, a 1879. ponovo u Trnovo, gde izdaje novine "Osten" i "Celokupna Bugarska" i učestvuje u njihovom širenju. Krajem 1879. cela porodica se naseljava u Sofiji, gde se Slavejkov školuje do 1881. Nakon uvođenja režima akreditacije, njegov otac, jedan od vođa Liberalne partije, je uhapšen, nakon čega on odlazi u Istočnu Rumeliju.

Penčo Slavejkov nastavlja svoje obrazovanje u Plovdivu. 1883. godine postaje jedan od vođa učeničkog meteža u Plovdivskoj realnoj gimnaziji protiv loših predavanja. U tom periodu je pod uticajem ne samo svog oca, nego i njegovog prijatelja Petka Karavelova. U tom periodu se rađa ljubav prema narodnom stvaralaštvu. Otac i deca zapisuju narodne priče, pesme, legende, stara predanja. Slavejkov često u to uključuje i putopise, folklorna, etnografska i jezička proučavanja.

U januaru 1884. godine je zaspao na zaleđenoj reci Marici i teško oboleo. Uprkos produženom lečenju u Plovdivu, Sofiji, Lajpcigu, Berlinu i Parizu, ostale su mu posledice za ceo život - otežano kretanje, govori i piše sa poteškoćama. Nakon tromesečne borbe sa smrću, Slavejkov se odaje mračnim mislima, melanholiji, i traži lek u knjigama i stvaranju. Da bi izašao iz teške krize pomogle su mu knjige Ivana Turgeneva i V.G. Korolenka "Žive mošti" i "Slepi muzičar". U borbi sa nevoljama on počinje da gleda na stradanje kao veliki učitelj.

Petko i Penčo Slavejkov, Sofija, Bugarska

Početak književne delatnosti[uredi | uredi izvor]

Sredinom 1884. godine porodica Penča Slavejkova se vraća u Sofiju. 1885. se zbližava sa Alekom Konstantinovim.Njih dvojica sarađuju u prevodu ruskih pesnika u novinama "Biblioteka Sveti Kliment". Ovo objašnjava njegov kritički odnos ka stambolovizmu i uopšteno ka društveno-političkoj delatnosti. Sa ovim kritičkim odnosom su došle i njegove pesme sa kraja 1880. godine i prve polovine 1890. godine ( "Očev kraj", "Dim do Boga", "Car David"). U isto vreme Slavejkov piše i intimnu liriku. Sakuplja je u prvoj knjizi "Momine suze", nastala pod uticajem Hajne. Brzo je shvatio nezrelost knjige i godinu dana nakon izdanja uzima neprodate primerke i pali ih.

Penčo Slavejkov

1892. godine odlazi u Lajpcig da studira filozofiju. Tamo redovno sarađuje u nastanku novina "Misao" i "Bugarska zbirka", piše pesme "Ralica", "Bojko" i "Nerazdvojni" i prve glave epopeje "Krvava pesma".Dosta korisno za njegovo stvaralaštvo je pokazuje njegovo poznanstvo sa Marom Belčevom, sa kojom ima slične interese kao pesnik i ostaju dobri prijatelji ceo život.

Kao student, Slavejkov postavlja sebi cilj da raširi životne, filozofske, etničke poglede, da uči od velikih stvaraoca. Njegov interes ka sklupturi ga vodi ka Lajpciškom društvu ljubitelja umetnosti. Posećuje mnogo pozorišnih premijera, prevodi dosta nemačkih dela, upoznaje se sa skandinavskom literaturom. Još na prvoj godini studija izabran je za predsednika bugarske sekcije pod nazivom "Slovensko akademsko društvo". Diplomirao je 1896. godine.

Krug "Misao"[uredi | uredi izvor]

Slavejkov se vraća u Bugarsku početkom 1898. godine i iste godine postaje aktivan član Bugarskog književnog društva, koje se danas naziva Bugarska akademija nauka. Postao je učitelj u Sofijskoj muškoj gimnaziji,a kasnije prebačen u Narodnu biblioteku[1] u Sofiji. Postaje blizak pomoćnik Krsta Krsteva u redakciji časopisa "Misao" i u centru je književnog kruga.

Mnogo važan aspekt njegovog života je njegova ljubav sa pesnikinjom Marom Belčevom, udovicom. Pored zajedničkog života sa njom, oni zajedno prevode dela i rade na izdavanju njegove pesme "Krvava pesma".

Penčo Slavejkov je poddirektor (1901.-1909) i direktor (1909.-1911) Narodne biblioteke, direktor Narodnog pozorišta (1908.-1909).

Početkom marta 1911. godine je poslat u Carigrad, Atinu, Neopolj, Sorento i Rim da se upozna sa bibliotečkim zgradama i razvitkom bibliotečkih dela.

Dana 10. jula 1911. godine ministar prosvete Stefan Bobčev ga smenjuje sa pozicije direktora Narodne biblioteke i stavlja ga za urednika učeničkog muzeja Ministarstva narodnog prosvetiteljstva. On ne prihvata ovu ponudu i odlazi u inostranstvo. Krajem vgusta se seli u Cirih. Živi u raznim mestima - Lucern, Lugano.Jak duševni bol mu narušava zdravlje. Pravi herojske podvige da bi nastavio da radi. Krajem novembra odlazi u Italiju. Najduže se zadržava u Rimu, 3 meseca. U maju 1912. godine ponovo putuje - Firenca, planine, tražeći duševni i telesni mir. Krajem meseca stiže u mali gradić Brunate, koje se nalazi između jezera Lago di Komo i grada Komo, gde 10. juna umire. U Bugarskoj, koja će tek za 4 godine primiti Gregorijanski kalendar, je i dalje 28. maj. Sahranjen je na seoskom groblju, a 1921. godine njegove kosti su prenete u Bugarsku.

Godine 2007. je postavljen njegov spomenik u biblioteci u Brunatu. U Rimu, u ulici u kojoj je živeo, je postavljena ploča sa njegovim imenom.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Narodna biblioteka "Sveti Ćirilo i Metodije"”. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Penčo Slavejkov na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Пенчо_Славејков&oldid=27504462”