Petar Kalanja

petar kalanja
Petar Kalanja
Lični podaci
Datum rođenja	(1915-03-15)15. mart 1915.
Mesto rođenja	Zakopa, kod Dvora na Uni, Austrougarska
Datum smrti	30. maj 1995.(1995-05-30) (80 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija, SR Jugoslavija
Profesija	vojno lice, društveno-politički radnik
Porodica
Supružnik	Ljubica Kalanja
Delovanje
Član KPJ od	15. marta 1942.
Učešće u ratovima	Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1956.
Čin	potpukovnik
Heroj
Narodni heroj od	23. jula 1952.
Odlikovanja

Petar Kalanja (Zakopa, kod Dvora na Uni, 15. mart 1915 — Beograd, 30. maj 1995), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, potpukovnik JNA, društveno-politički radnik SR Hrvatske i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 15. marta 1915. godine u selu Zakopa, kod Dvora na Uni, kao jedno od petnaestoro dece u siromašnoj seljačkoj porodici. Osnovnu školu završio je u Dvoru na Uni. Već kao petnaestogodišnji dečak otišao je od svojih roditelja na teške sezonske fizičke radove. Radio je u šumi kao drvoseča, kao radnik na izgradnji mostova, u kamenolomima, na izgradnji industrijske pruge.

Vojni rok služio je 1936. i 1937. godine u Kosovskoj Mitrovici. Vrativši se iz vojske, ponovo je radio na industrijskoj pruzi kao fizički radnik do aprila 1941. godine. Tada je pozvan u rezervu, koju je služio u Banjoj Luci, sve do kapitulacije Jugoslovenske kraljevske vojske, koja ga je zatekla u Kalinoviku. Kalanja je uspeo da izbegne zarobljeništvo. Pored svih poteškoća, uspeo je da s karabinom i u novom vojničkom odelu dođe do svog rodnog sela. I u ovom delu Banije već prvih dana uspostave Nezavisne Države Hrvatske (NDH), ustaše ispoljavaju svoju vlast na najsuroviji način. U maju, odveli su Kalanju na prisilan rad. On i njegovi suseljani bili su svedoci ustaških zločina, jer su pored rada na cesti bili prisiljeni da iz reke Une vade ljudske leševe i zakopavaju ih.

Narodnooslobodilačka borba

U junu 1941. godine, Kalanja je bio zatočen u kotarskom zatvoru u Dvoru na Uni, iz kojeg je uspeo da pobegne nakon dvadeset dana. Neko vreme se skrivao u šumi, ali se već 14. septembra 1941. sastao s Milošem Čavićem i drugim organizatorima ustanka u ovom kraju. Zajedno s njima radio je na okupljanju ljudi i pripremama za ustanak. Kalanja je od oktobra bio desetar u Partizanskom odredu „Čerkezovac“. Istakao se već u prvim borbenim akcijama, poput borbe s ustašama 14. novembra na Čerkezovcu, zatim u borbi s ustašama u Gvozdanskom, a u januaru 1942. godine bio je bombaš u žestokoj bici s ustašama u Zrinu.

U novembru 1941, postao je kandidat za člana Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), a za člana je primljen 15. marta 1942. godine. Tada je bio vodnik voda, a u toku NOR-a komandir čete, zamenik i komandant bataljona, ađutant brigade i načelnik Štaba Banijskog partizanskog odreda. U napadu na 20. i 27. ustašku satniju u selu Trtnik, kod Gline, Kalanja je uzeo ručne bombe iz svog voda i likvidirao prvi ustaški bunker. Kako mu je ponestalo bombi za drugi, hvatao je zapaljene ustaške bombe u vazduhu i bacao ih na neprijateljske položaje. Tako je njihovim bombama uništio i drugi bunker, te na taj način osigurao uspeh svoje jedinice.

U toku NOR-a, bio je ranjavan 13 puta. Posebno teško je bio ranjen 22. januara 1943. kod Klasnića, kada je pod unakrsnom neprijateljskom vatrom iznosio ranjenog borca. Bio je u Sedmoj banijskoj diviziji 215 dana i učestvovao u bitkama od Banije, preko Bosanske Krajine, Glamoča, Oglavka, Neretve, Sandžaka, Pive, Tare, Sutjeske, Zelengore i drugih poprišta teških borbi u toku Četvrte i Pete neprijateljske ofanzive.

Po povratku na Baniju, učestvovao je u nizu bitaka, poput borbi za Glinu, Cazin, Bihać, Generalski Stol, u Ripačkom klancu i mnogima drugima. Rukovodio je uspešnim borbama u uništenju četnickih jedinica avgusta 1944. u selu Lađevčanima kraj Sunje i u Četvrtkovcu. Kalanja je u napadu sa svojim borcima naneo neprijatelju velike gubitke (70 mrtvih četnika), a da pri tom nije poginuo ni jedan partizan.

Posleratni period

Posle oslobođenja Jugoslavije, Kalanja je rukovodio borbama protiv zaostalih ustaško-žandarmerijskih i četničkih grupacija. Zatim je bio zamenik komandanta brigade Korpusa narodne odbrane Jugoslavije (KNOJ) i načelnik Vojnog odseka Karlovca, do 31. avgusta 1956. godine, kada je penzionisan u činu potpukovnika JNA.

Iako je bio ratni vojni invalid, bio je aktivan društveno-politički radnik u Karlovcu. Bio je predsednik Saveza boraca kotara Karlovac, predsednik Saveza rezervnih vojnih starešina, predsednik Saveza ratnih vojnih invalida, predsednik Saveza izviđača opštine Karlovac, član Republičkog odreda SUBNOR-a Hrvatske, te član Saveza rezervnih vojnih starešina i Saveza ratnih vojnih invalida Hrvatske.

Umro je 30. maja 1995. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden partizanske zvezde drugog reda, Orden zasluga za narod drugog reda, Orden bratstva i jedinstva drugog reda, dva Ordena za hrabrost i Orden za vojne zasluge drugog reda. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 23. jula 1952. godine.

Literatura

• Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana — Beograd — Titograd: Partizanska knjiga — Narodna knjiga — Pobjeda. 1982.