Petko Ilić
Petko Ilić | |
|---|---|
 Petko Ilić | |
| Puno ime | Petko Ilić Nagorički |
| Datum rođenja | 1886. |
| Mesto rođenja | Staro Nagoričane, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 17. mart 1912. (25/26 god.) |
| Mesto smrti | Stracin, Osmansko carstvo |
Petko Ilić „Nagorički“ (1886 — Stracin, 17. mart 1912)[1], nazivan još i kao Musa i Moma Vojvoda, je bio srpski četnički vojvoda u Staroj Srbiji, današnjoj Makedoniji.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Starom Nagoričanu kod Kumanova oko 1886. godine. Petko Ilić je ušao u srpsku četničku organizaciju kao četnik još 1903. godine. U zimu 1904. godine je krenuo ka Poreču pod komandom vojvode Velka Mandarčeva. Mandarčev, budući da je bio iz Skopske Crne Gore, pokušao je da 1902. godine na račun VMRO-a, povede četu u svoj zavičaj međutim, zbog nacionalne otpornosti ovog kraja u tome nije uspeo. Zahvaljujući nepoznavanju prošlosti Mandarčeva, Srpski komitet mu je poverio četu koju je on zajedno sa Bobi Sojičevim vojvodom VMRO-a, razoružao i likvidirao. Petko Ilić je pošteđen kao najmlađi i poslat u Bugarsku na nacionalnu indoktrinaciju.[2]
Iz Bugarske je Ilić uspeo da pobegne i stigne u Vranje, gde se u jesen 1905. godine upisao u četu vojvode Anđela Đorđevića. Ni ova četa nije imala sreće; ubrzo po prelasku granice, četa je opkoljena od strane turske vojske. Četa je davala očajnički otpor dok nisu ostala samo Petko, dva četnika i jedna bomba. Četnička parola Sloboda ili smrt se potvrdila još jednom. Četnici su aktivirali bombu, zagrlivši se nad njome. Turci njihove leševe nisu odnosili, što je spasilo Petka koga je detonacija odbacila, ali ne i znatno ranila.[3]
Godine 1907. Petko postaje vojvoda čete u Skopskoj Crnoj Gori, gde će predstavljati vezu i kurirsku četu dva Gorska štaba. Nakon Mladoturska revolucija Mladoturske revolucije, četnici su se predali u Skoplju. Petko je Turcima predstavljen kao šef gorskog štaba što nikada nije bio, ali je njegova slava odbacivala svaku sumnju.[4] Njegov niski rast i mladost zapanjili su Turke, koji nisu verovali da je taj niski mladić "Kuzun" (jagnje) komita, čuveni vojvoda Petko. Petko je 1910. godine ponovo otpočeo četovanje, budući da su Mladoturci nastavili sa praksom pritiskanja Hrišćana.
Poginuo je s proleća, 4. marta 1912. godine u selu Stracinu (Borba kod Stracina). Tražio je da bude sahranjen u Srbiji, na granici, kako bi mogao da posmatra čete pri prolazu. Sahranjen je u Manastiru Sveti Pantelejmon, u selu Lepčincu.[5]
Godine 1923. prenete su mu kosti u Staro Nagoričane, a tu mu je podignut spomenik 1933. godine a osvećen 1937. godine.[6]
Pominjanje[uredi | uredi izvor]
Godine 1912, Jovan Dovezenski je napisao o njemu:
„Još od početka četničke organizacije, Petko je bio od prvih organizovanih. Tada je imao jedva šesnajest godina. To mu nije smetalo da bude uvek među onima koji su krišom prenosili puške i municiju. Još mali i nedovoljno razvijen, želeo je da ponese onoliko kao i ostali. Dao sam mu jednu pušku i stotinu metaka. Njemu je to bilo malo. Nisam popustio. Posle je, u putu, uzeo od drugih dve stotine metaka za martinku.”[7]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Srpski biografski rečnik, tom 4, Matica srpska, Novi Sad, 2009. godine, Pristupljeno 23. 4. 2013.
- ^ S. Krakov, Plamen četništva, Beograd 1930, 164,
- ^ S. Krakov, Plamen četništva, Beograd 1930, 282-285.
- ^ U. Šešum, Vojvode srpske četničke organizacije 1903-1908, Naša Prošlost br. 11, Kraljevo 2011, 141.
- ^ S.Krakov:Krvave borbe,p. 301-307
- ^ "Pravda", Beograd 1933-1937. godine
- ^ Letopis Matice srpske. U Srpskoj narodnoj zadružnoj štampariji. 1926. str. 278.
