Портал:Evropska unija/Izabrani članak
Izabrani članci [uredi izvor]
Januar[uredi izvor]
.svg)
Šlezvig-Holštajn (nem. Schleswig-Holstein, zfriz. Slaswik-Holstiinj, dan. Slesvig-Holsten, nisnem. Sleswig-Holsteen) je najsevernija savezna država Nemačke. Glavni grad od kraja Drugog svetskog rata je Kil (pre toga je bio Šlezvig). Drugi veći gradovi su Libek i Flenzburg. Sa površinom od 15.761,4 km², Šlezvig-Holštajn je jedna od najmanjih saveznih država. Na severu se graniči sa Danskom, na jugu sa nemačkim državama Hamburg, Meklenburg-Zapadna Pomeranija i Donja Saksonija.
Februar[uredi izvor]
Poljska (polj. Polska), zvanično Republika Poljska (polj. Rzeczpospolita Polska), država je u srednjoj Evropi. Geopolitički pripada istočnoj Evropi i graniči se sa ruskom enklavom Kalinjigradskom oblašću) i Litvanijom na severoistoku, Belorusijom i Ukrajinom na istoku, Slovačkom i Češkom na jugu i Nemačkom na zapadu, dok na severu izlazi na Baltičko more. Poljska je članica Evropske unije i NATO pakta. Ukupna površina Poljske je 312.679 km2, što je čini 69. na spisku najvećih država sveta i 9. najvećom u Evropi. U Poljskoj živi više od 38 miliona ljudi, po čemu je 34. u svetu i 8. u Evropi.
Za godinu osnivanja Poljske se uzima 966. godina kada je njen vladar knez Mješko I prihvatio hrišćanstvo. Kraljevina Poljska je 1569. sklapanjem Lublinske unije ušla je u dugotrajni savez sa Velikom kneževinom Litvanijom, čime je osnovana moćna i prostrana Državna zajednica Poljske i Litvanije. Zajednica je nestala 1795, a teritoriju Poljske su podelile Pruska, Ruska Imperija i Austrija. Poljska je svoju samostalnost obnovila 1918. nakon Prvog svetskog rata, da bi je ponovo izgubila u Drugom svetskom ratu. Poljska je u ratu izgubila oko 6 miliona građana, a iz rata je izašla u značajno promenjenim granicama. Posleratna Narodna Republika Poljska bila je u okviru Istočnog bloka, pod jakim sovjetskim uticajem. Za vreme revolucija 1989. komunistička vlast je ukinuta.
Poljska je unitarna država, koju čini 16 vojvodstava.
Mart[uredi izvor]
Kartahena (šp. Cartagena) je španski grad u autonomnoj zajednici Mursija i kao pravni centar pokrajine, sedište je Regionalne skupštine. Kartahena leži u dubokom zalivu Kosta Kalida (u prevodu: topla obala) na Sredozemlju i ima jednu od najvažnijih trgovačkih luka Španije.
Još od 16. veka Kartahena je jedna od najvažnijih luka Španije. Kartahena je bila okružena gradskim zidinama i imala je luku koju je štitila tvrđava. U Kartaheni se nalazi glavna španska vojna luka.
Prema proceni iz 2007. godine u Kartaheni je živelo 211.286 stanovnika.
April[uredi izvor]
Venecija (ital. Venezia; stariji naziv: Mleci) je grad, pristanište i čuveno turističko mesto u severoistočnoj Italiji, na Jadranskom moru, sa oko 270.000 stanovnika (zajedno sa Mestreom). Venecija je upravno središte pokrajine Veneto i istoimenog okruga Venecija.
Venecija je u središnjem dobu srednjeg veka bila najvažniji grad na svetu i najveće trgovište Evrope između njeong Zapada i Istoka. Grad je i poznat kao dugogodišnja prestonica nadasve čuvene Mletačke republike.
Venecija je jedinstven grad na svetu, izgrađena je na 118 malih ostrva u laguni, na ušću reke Brente u Venecijansku lagunu, sa kanalima umesto ulica. Duž kanala nalazi se niz crkava i palata prvorazredne vrednosti, koji tvore jedinstven urbani sklop. Zbog rad Venecija i njeni kanali proglašeni su spomenikom Svetske baštine UNESKOa.
Grad ima brojne nadimke poput: "Serenisima", "Kraljica Jadrana", "Nevesta mora", "Grad mostova", "Grad vode". Sa druge strane, mnogi gradovi građeni na kanalima nose epitete "Severne Venecije" (Sankt Peterburg), "Zapadne Venecije" (Amsterdam), "Američke Venecije" (Nju Orleans).
Maj[uredi izvor]
Versajski dvorac (franc. Château de Versailles, Palais et parc de Versailles) je bila rezidencija francuskih kraljeva Luja XIV, Luja XV i Luja XVI. Smeštena je na 11 hektara kod grada Versaja jugozapadno od Pariza, i okružena sa 815 hektara parkova. Ovaj dvorac-spomenik je čuven u svetu po svojoj lepoti, kao i po značajnim događajima koji su se tu odigrali. Kraljevi su sa svojim dvorjanima bili stanovnici dvorca od 1682. do 1789, sa izuzetkom nekoliko godina u periodu regentstva Filipa, vojvode Orlenskog (1715-1723). Versaj je postao simbol vrhunca francuske monarhije.
Dvorac Versaj je nastao kao lovački dvorac Luja XIII, koji su od 1661. značajno dogradile arhitekte Luja XIV: Luj le Vo, Fransoa Dorbej, Žil Arden-Mansar i Rober de Kot. Unutrašnju dekoraciju je dizajnirao Šarl Lebren, a parkove Andre le Notr. Tako je nastao po mnogima najlepši od svih dvoraca Evrope. Unutar zidina Versaja živelo je oko 6.000 ljudi, a dvorac ukrašavaju mnogobrojne fontane i predivno zelenilo. U dvorcu se nalazi i znameniti stoni astronomski sat. Važna dvorana je Galerija ogledala u kojoj je 1919. godine potpisan Versajski ugovor i tako okončan Prvi svetski rat. Versaj prestaje biti kraljevska rezidencija 1789. godine nakon Francuske revolucije.
Juni[uredi izvor]
Versajski dvorac (franc. Château de Versailles, Palais et parc de Versailles) je bila rezidencija francuskih kraljeva Luja XIV, Luja XV i Luja XVI. Smeštena je na 11 hektara kod grada Versaja jugozapadno od Pariza, i okružena sa 815 hektara parkova. Ovaj dvorac-spomenik je čuven u svetu po svojoj lepoti, kao i po značajnim događajima koji su se tu odigrali. Kraljevi su sa svojim dvorjanima bili stanovnici dvorca od 1682. do 1789, sa izuzetkom nekoliko godina u periodu regentstva Filipa, vojvode Orlenskog (1715-1723). Versaj je postao simbol vrhunca francuske monarhije.
Dvorac Versaj je nastao kao lovački dvorac Luja XIII, koji su od 1661. značajno dogradile arhitekte Luja XIV: Luj le Vo, Fransoa Dorbej, Žil Arden-Mansar i Rober de Kot. Unutrašnju dekoraciju je dizajnirao Šarl Lebren, a parkove Andre le Notr. Tako je nastao po mnogima najlepši od svih dvoraca Evrope. Unutar zidina Versaja živelo je oko 6.000 ljudi, a dvorac ukrašavaju mnogobrojne fontane i predivno zelenilo. U dvorcu se nalazi i znameniti stoni astronomski sat. Važna dvorana je Galerija ogledala u kojoj je 1919. godine potpisan Versajski ugovor i tako okončan Prvi svetski rat. Versaj prestaje biti kraljevska rezidencija 1789. godine nakon Francuske revolucije.
Juli[uredi izvor]
Rumunija je država u jugoistočnoj, delimično u srednjoj Evropi. Na istoku izlazi na Crno more, a graniči se na jugu sa Bugarskom, na jugozapadu sa Srbijom, na severozapadu sa Mađarskom, na severu sa Ukrajinom i na severoistoku sa Moldavijom. Površina Rumunije iznosi 238.391 km². Po površini ona je 78. država u svetu. Po proceni iz 2009. Rumunija je imala 22.215.421 stanovnika. Glavni i najveći grad Rumunije je Bukurešt, a ostali veći gradovi su Brašov, Temišvar, Kluž, Konstanca, Krajova i Jaši.
Moderna Rumunija je nastala kao personalna unija ujedinjenjem kneževina Moldavije i Vlaške za vreme kneza Aleksandra Jon Kuze 1859. Posle Berlinskog kongresa 1878. dobila je nezavisnost od Osmanskog carstva. Posle Prvog svetskog rata Transilvanija, Bukovina i Besarabija su se ujedinile sa Rumunijom. Posle Drugog svetskog rata, delove Rumunije (što grubo odgovaraju današnjoj Republici Moldaviji) je okupirao Sovjetski Savez, a Rumunija je postala socijalistička republika i članica Varšavskog pakta. Posle revolucije 1989. Rumunija je postala parlamentarna republika.
Rumunija je član NATO saveza i Evropske unije.
Avgust[uredi izvor]
Štutgart (njem. Stuttgart) je glavni grad njemačke pokrajine Baden-Virtemberg. Sa oko 593.000 stanovnika, Štutgart je najveći grad te pokrajine i šesti po veličini u Njemačkoj, posle Dortmunda i Esena. Ovaj grad je s pokrajinskim parlamentom, sjedištem vlade Baden-Virtemberga kao i drugim pokrajinskim institucijma, politički centar te pokrajine. Najbliži veći gradovi su Frankfurt (oko 204 km sjeverozapadno) i Minhen (oko 220 km jugoistočno od Štutgarta).
Štutgart je sjedište vlade štutgartskog regiona (sa 2.666.849 stanovnika) kao i pokrajinske virtenberške evangelističke i katoličke biskupije (Biskupija Rotenburg-Štutgart).
U drugim jezicima i dijalektima, ime grada se izgovara drugačije; „Štokarda“ na italijanskom, „Eštugarda“ na portugalskom, „Štutgarto“ na esperantu. Na bavarskom dijalektu se izgovara „Štugart“, na domaćem švapskom dijalektu ime grada se izgovara „Šdurgert“, dok mještani za svoj grad kažu „Šturgert“.
Grad je bio jedan od domaćina svjetskog prvenstva u fudbalu 2006. godine.
Septembar[uredi izvor]
Portal:Evropska unija/Izabrani članak septembar 2010.
Oktobar[uredi izvor]
Portal:Evropska unija/Izabrani članak oktobar 2010.
Novembar[uredi izvor]
Portal:Evropska unija/Izabrani članak novembar 2010.