Posebne jedinice policije
| Posebne jedinice policije | |
|---|---|
| Postojanje | 1972 — jun 2001. (29 god.) |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija SR Jugoslavija Srbija |
| Tip | specijalni tip |
| Jačina | ~3.000[traži se izvor] |
| Deo | Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srbije |
| Štab | Beograd |
| Nadimak | PJP |
| Komandanti | |
| Komandant |
|
Posebne jedinice policije (PJP) bile su posebne jedinice Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije, koje su postojale od 1972. do 2001. godine.
Danas se pod terminom posebne jedinice policije podrazumevaju Žandarmerija, Helikopterska jedinica, Jedinica za zaštitu i Jedinica za obezbeđenje određenih ličnosti i objekata u sastavu Direkcije policije, kao i Policijska brigada i Interventna jedinica 92 u sastavu Policijske uprave za grad Beograd.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Nastanak posebnih jedinica milicije[uredi | uredi izvor]
Formiranje posebnih jedinica milicije bilo je predviđeno još Zakonom o organima unutrašnjih poslova FNRJ iz 1956. godine. Međutim, do toga je došlo tek 1972. godine, nakon sukoba sa neoustaškom Bugojanskom grupom na planini Raduša, koja je pokušala da podigne oružanu pobunu. Tada su formirane operativno-poterne grupe, kako bi se predupredile slabosti opšte milicije u antiterorističkim akcijama. Pod imenom posebne jedinice policije, ove grupe su formirane 1977. godine na nivou svih republika i pokrajina SFRJ i za njihove pripadnike bili su birani miliconeri do 35 godina starosti, odnosno 45 godina kada je u pitanju komandni kadar, za koje se procenilo da ispunjavaju uslove stručnosti, discipline, hrabrosti, izdržljivosti, patriotizma i moralnih kvaliteta.
U suzbijanju nemira 1981. godine na prostoru Socijalističke Autonomne Pokrajine Kosovo bili su angažovani i združeni odredi milicije (ZOM), sastavljeni od posebnih jedinica policije. Sporatično su pripadnici posebnih jedinica milicije obavljali zadatke u obezbeđivanju kontrole državne i republičkih granica. Uoči raspada Jugoslovije, republičke vlasti su povukle svoje pripadnike iz sastava združenih odreda milicije, te je u redovima istih ostalo svega 7 bataljona sa oko 3.000 pripadnika iz redova Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije.[2] Posebne jedinice milicije dobijale su različite zadatke, a ustupane su i na ispomoć ministarstvima unutrašnjih poslova Republike Srpske i Republike Srpske Krajine.
Angažovanje u raspadu Jugoslavije[uredi | uredi izvor]
Prvog dana avgusta 1993. godine formirano je 8 odreda A formacije aktivnog sastava i 7 odreda rezervnog sastava posebnih jedinica milicije. U martu 1997. godine, posebne jedinice milicije menjaju ime u posebne jedinice policije. Obuku pripadnika PJP preuzela je Jedinica za specijalne operacije, tada u sastavu Resora državne bezbednosti.
Pre sukobe sa OVK teroristima na Kosovu i Metohiji 1998. godine, oformljeno je još 6 odreda B formacije aktivnog sastava PJP, kao i Mehanizovana brigada u Prištini. Naredne godine formirana je 122. interventna brigada PJP u Beogradu, spajanjem 21. i 22. odreda, te 124. interventna brigada PJP u Prištini, združivanjem 24. odreda i Mehanizovane brigade.
Posebne jedinice policije napustile su Kosovo i Metohiju u junu 1999. godine po odredbama Kumanovskog sporazuma, a svoje delovanje nastavile su u Kopnenoj zoni bezbednosti.
Posebne jedinice policije rasformirane su u junu 2001. godine i njih je zamenila Žandarmerija, kao posebna jedinica u stalnom sastavu. Njen starešinski kadar u početku su činile upravo starešine posebnih jedinica policije. Tako je i za prvog komandanta Žandarmerije imenovan policijski pukovnik Goran Radosavljević Guri, dotadašnji komandant posebnih jedinica policije.
Struktura i oprema[uredi | uredi izvor]
Sastav PJP[uredi | uredi izvor]
Posebne jedinice milicije svoju unutrašnju strukturu dobijaju 1. avgusta 1993. godine sa reorganizovanjem u 8 odreda A formacije aktivnog i 7 odreda rezervnog sastava.[3] Marta 1997. godine PJM su preimenovane u posebne jedinice policije (PJP), a naredne 1998. godine formirana je Mehanizovana brigada u Prištini, zajedno sa još 6 odreda B formacije aktivnog sastava. Vreme za pokret A formacije bilo je 6 sati, B formacije 24 sata, dok je rezervni sastav imao 48 sati na raspolaganju.[3]
Postojale su čete opšte namene, mešovitog sastava, čete za podršku, a u okviru njih mogli su postojati izviđačko-mehanizovani, minobacački, inžinjerijski, protivoklopni i protivavinski vodovi. Vodovi opšte namene imali su tri odeljenja od po 8 pripadnika, među kojima su bili komandir odeljenja, snajper (poluautomatska snajperska puška Zastava M76 sa optičkim nišanom), mitraljezac (puškomitraljez Zastava M84) i 4 strelca, što znači da su vodovi imali ukupno 24 pripadnika i komandira voda. Svaki pripadnik PJP imao je zaduženo kao lično naoružanje automatsku pušku Zastava M70A i pištolj Zastava CZ99.
Pripadnici PJP zaduživali su ručne bombe M75, tromblonske mine i ručne protivoklopne raketne bacače M-80. Vodovi za podršku imali su minobacače od 66 mm, 82 mm i 120 mm, protiavionske topove, bestrzajne topove kalibra 82 mm.
Komandna struktura[uredi | uredi izvor]
| Fotografija | Ime i prezime | Čin | Period |
|---|---|---|---|
| Obrad Stevanović | general policije | - februar 2001. | |
 |
Goran Radosavljević | pukovnik policije | februar - jun 2001. |
| Odred | Ime i prezime | Čin | Period |
|---|---|---|---|
| 35. odred | Branko Prljević | pukovnik policije |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Član 22, stav 2 Zakona o policiji”.
- ^ „1990. godina – Kriza u redovima ZOM-a”. Udruženje veterana Posebnih jedinica policije.
- ^ a b „Vodič kroz istoriju”. Udruženje veterana Posebnih jedinica policije.