Pojas Gaze

Pojas Gaze (Palestina)
Zastava
Glavni grad	Gaza
Službeni jezik	arapski
Vladavina
— Predsednik	Aziz Duvaik
— Premijer	Ismail Hanija
Istorija
‍
Geografija
Površina	‍
— ukupno	360 km2 (—)
Stanovništvo	‍
— procena 2014.	1.816.379 (—)
— gustina	5.045,5 st./km2
Ekonomija
Valuta	egipatska funta, novi izraelski šekel
Ostale informacije
Vremenska zona	UTC

Mapa pojasa Gaze

Pojas Gaze (arap. قطاع غزة‎ [Qiṭāʿ Ġazzah]) je uski priobalni pojas na istočnom Mediteranu u oblasti Bliskog istoka. Ovo je manji i teritorijalno izdvojeni deo delimično priznate palestinske države, jer njen veći deo čini Zapadna obala, a ne postoji kopneni ni vodeni put koji povezuje ova dva dela Palestine. Deo je teritorije koju je Izrael okupirao 1967. godine, tokom šestodnevnog rata, a politički status regije je predmet pregovora, nesporazuma i sukoba. Trenutnu vlast nad ovim područjem u potpunosti vrši Država Palestina. U prethodnom periodu, upravu je vršila palestinska autonomna vlast (1994—2007) i Hamasova vlada u Pojasu Gaze (2007—2014 i 2016—), koja je bila suprotstavljena palestinskoj vladi na Zapadnoj Obali. U oblasti živi oko 1,4 miliona ljudi, a površina je oko 360 km². Glavni grad je Gaza, po kojem i cela oblast nosi ime. Ostali veći gradovi su Rafa i Kan Junis. Većinu stanovništva čine palestinske izbeglice proterane za vreme ratova sa Izraelom.

Istorija

Od 1948. godine i Arapsko-izraelskog rata prestaje uprava Ujedinjenog Kraljevstva nad Palestinom, a Gaza je pripala arapskoj državi Egipat. Egipatska vojska tada ulazi u Gazu i vlada do Šestodnevnog rata 1967. godine, kada Izrael okupira ovu teritoriju. Ovakvo stanje je trajalo do 1994. godine kada se u Oslu postiže dogovor, a izraelska vojska se povlači i dozvoljava stvaranje palestinske autonomne vlasti. Potpuno povlačenje izraelske vojske, uključujući i raseljavanje i napuštanje jevrejskih naselja se dešava 2005. godine. Iako je ova teritorija nezavisna od Izraela, ipak nije potpuno suverena. Izrael još uvek kontroliše vazdušni prostor i obalu. Pod kontrolom Izraela je bio i uzan pojas granice između Gaze i Egipta, a Izrael je kontrolisao useljavanje i iseljavanje iz ove oblasti kao i protok roba (ovaj režim granične blokade prema Egiptu je kasnije promenjen).

Od 2006. godine je palestinska uprava u Gazi u rukama radikalnog političkog pokreta Hamas koji je veoma ratoborno raspoložen prema Izraelu. Ovo je tokom 2007. godine izazvalo građanski rat između Palestinaca koji su podržavali Fatah i Hamas. Hamas je potpuno preuzeo kontrolu nad Gazom, nakon čega je usledilo zatvaranje granica od strane Izraela, dok je Hamas svoju vlast učvršćivao diskriminišući Fatah, ali i druge verske manjine. Tada počinje raketiranje izraelskih gradova sa teritorije Gaze koje se tokom 2008. godine zaoštrava tokom nekoliko sukoba od kojih je najobimniji onaj koji je počeo 27. decembra i u kome je usled izraelske akcije poginulo na stotine Palestinaca.

Kao posledica Izraelsko-palestinskog sukoba (2023) milion i po ljudi u Pojasu Gaze je bilo interno raseljeno.

Vidi još

• Zapadna obala