Poljska brigada JVuO
| Poljska brigada | |
|---|---|
.svg) Pukovska zastava Jugoslovenske vojske | |
| Postojanje | leto 1943 - kraj 1943. |
| Zemlja | Vojna uprava u Srbiji |
| Jačina | 300 |
| Deo |  Mlavski korpus - Gorski štab 69 Jugoslovenske vojske u Otadžbini |
Poljska brigada je bila brigada Mlavskog korpusa Jugoslovenske vojske u Otadžbini, sastavljena od ratnih zarobljenika poljske nacionalnosti koji su pobegli sa prisilnog rada Borskom rudniku. Postojala je tokom 1943. godine i imala oko 300 pripadnika.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Za vreme Drugog svetskog rata, nemačke snage su koristile ratne zarobljenike za prisilne radove u pogonima i industrijama koje su pomagale njihove ratne napore. Tako je u prvoj polovini 1942. godine, na teritoriju nemačke vojne uprave u Srbiji dovedeno nekoliko stotina zarobljenih Poljaka (vojnika, ali i civila-taoca). Najpre su smešteni u logor kod Žagubice, gde su radili na izgradnji i održavanju pruge. Vremenom im je omogućeno ograničeno slobodno kretanje po mestu, tako da su postepeno uspeli da u lokalnoj žagubačkoj kafani Poslednji groš dođu u kontakt sa pripadnicima Jugoslovenske vojske u Otadžbini.
Brzo je organizovano bekstvo oko 300 Poljaka iz Borskog rudnika, koji su raspoređeni u sastav Homoljske brigade Mlavskog korpusa Jugoslovenske vojske u Otadžbini.[1] Negde početkom leta 1943. godine, radi lakšeg komandovanja i veće efikasnosti, od njih je formirana zasebna Poljske brigada.
Oficiri Mlavskog korpusa su putem radio veze o ovome obavestili poljsku vladu u Londonu, koja je na Homolje uputila nekoliko poljskih oficira sa zadatkom da preuzmu komandu nad Poljskom brigadom.[2]
Krajem 1943. godine, Poljska brigada je rasformirana zbog nedostatka hrane. Njeni pripadnici su raspoređeni po drugim korpusima. Jedan od njih bio je i Marijan Blažejčik, koji je sa još 11 Poljaka premešten u Ravaničku brigadu Ivankovačkog korpusa. Međutim, po zadatku poljske vlade u Londonu, kapetan Mihail Jakubovski Levandovski došao je u štab Krajinskog korpusa JVuO, radi ponovnog formiranja Poljske brigade. Poginuo je 11. decembra 1943. godine u borbi sa nemačkom poterom, tako da do ovoga nije došlo.[1]
Po ulasku Crvene armije u Srbiju, oktobra 1944. godine, počelo je zarobljavanje pripadnika Jugoslovenske vojske u Otadžbini, uprkos bratskom dočeku. Poljaci koji su zarobljeni u raznim brigadama JVuO, na proleće naredne godine su vraćeni u Poljsku. Tamo su im priznate ratne zasluge na strani Saveznika, a neki među njima su i odlikovani.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Jevtić, Branko (15. septembar 2013). „Nacionalni sastav Jugoslovenske vojske u otadžbini”. Nova srpska politička misao.
- ^ „Intervju: dr Marjan Blažejčik”. Pogledi. 264. decembar 2004.