Prva vlada Ivana Šubašića
| Datum osnivanja | 1. jun 1944. |
|---|---|
| Prethodne administracije | |
| Rasformirano | 29. januar 1945. |
| Zamenjena sa administracijom | |
| Predsednik Ministarskog saveta |
Prva vlada Ivana Šubašića je bila vlada Kraljevine Jugoslavije u egzilu od 1. juna 1944. do 29. januara 1945.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Ivan Šubašić je postavljen 1. juna 1944. godine, za Predsednika Vlade i ministra svih resora. Po povratku sa Malte 12. juna, predsednik vlade Šubašić je svratio u štab generala Vilsona koji se nalazio u Kazerti kod Napulja i tu se susreo sa kraljem Petrom II. Narednog dana u društvu s ambasadora Ralfa Stivensona, otplovio je britanskim razaračem za ostrvo Vis, gde se susreo sa Josipom Brozom Titom i ostalim komunističkim liderima. Razgovori su trajali tri dana. Postignuti sporazum potpisan je 16. juna, a Šubašić se potom vratio u Kazertu, gde se ponovo 20. juna sastao s kraljem i izvestio ga je o rezultatu svoje misije.
Šubašić je popunio Vladu 7. jula i u nju je pored Juraja Šuteja, Save Kosanovića i Izidora Cankara, uveo Draga Marušića i Sretena Vukosavljevića, koje je Tito poslao iz zemlje, iako ih nije priznavao kao svoje zvanične predstavnike u Vladi.[2]
11. septembra postavljen je divizijski general Borisav Ristić za Ministra vojnog, da bi jedan vojnik podneo formalnu odgovornost za poznati Kraljev govor od sutradan.
Sa sastanka Čerčil-Staljin u Moskvi 9-18. oktobra 1944, upućen je poziv Titu i Šubašiću da se dalje dogovore u vezi sa problemima o uređenju zemlje. Tako je došlo do drugog sporazuma Tito-Šubašić od 1. novembra, dopunjenog sa dva podatka od 7. decembra.
Kralj Petar učinio je 11. januara 1945. dva prigovora Sporazumu od 1. novembra i dodacima od 7. decembra. Jedan se odnosio na Namesništvo, a drugi na Avnoj. Kralj se protivio da Avnoj „vrši neograničenu zakonitu vlast“ i tražio je „obrazovanje jedne svestranačke vlade, koja bi obuhvatila sve političke pokrete," nalazeći u tome „jedino stvarno jemstvo za novu bolju budućnost zemlje“.
Kralj je Šubašiću javno odrekao poverenje 22. januara. Taj pokušaj smene nije uspeo. Kralj je 29. januara Vladi obnovio poverenje i izdao Svečanu dekleraciju o prenosu kraljevske vlasti na Namesništvo.[3]
Članovi vlade[uredi | uredi izvor]
| Funkcija | Slika | Ime i prezime | Detalji |
|---|---|---|---|
| Predsednik Ministarskog saveta, Ministar inostranih poslova, Ministar unutrašnjih poslova, Ministar vojske, vazduhoplovstva i mornarice, Ministar prosvete, Ministar saobraćaja, Ministar finansija, Ministar trgovine i industrije, Ministar socijalne politike i narodnog zdravlja, Ministar pravde, Ministar poljoprivrede, Ministar snabdevanja i ishrane, Ministar pošta, telegrafa i telefona, Ministar šuma i rudnika i Ministar građevina | 
|
Ivan Šubašić | Ministar svih ministarstva do 7. jula |
| Funkcija | Slika | Ime i prezime | Detalji |
|---|---|---|---|
| Predsednik Ministarskog saveta, Ministar inostranih poslova |
|
Ivan Šubašić | |
| Ministar unutrašnjih poslova, Ministar socijalne politike i narodnog zdravlja i Ministar građevina | 
|
Sava Kosanović | |
| Ministar saobraćaja i Ministar pravde | 
|
Drago Marušič | |
| Ministar finansija i Ministar trgovine i industrije | 
|
Juraj Šutej | |
| Ministar prosvete | 
|
Izidor Cankar | do 6.10.1944. |
|
|
Drago Marušič | od 6.10.1944. | |
| Ministar pošta, telegrafa i telefona |
|
Izidor Cankar | do 6.10.1944. |
|
|
Juraj Šutej | od 6.10.1944. | |
| Ministar poljoprivrede, Ministar snabdevanja i ishrane i Ministar šuma i rudnika | Sreten Vukosavljević | ||
| Ministar vojske, vazduhoplovstva i mornarice |
|
Ivan Šubašić | do 11.9.1944. |
|
Borisav Ristić | od 11.9.1944. |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Knežević & Knežević 1981, str. 917–918. sfn greška: više ciljeva (2×): CITEREFKneževićKnežević1981 (help)
- ^ Knežević 1956, str. 128.
- ^ Knežević, Radoje; Knežević, Živan (1981). Sloboda ili smrt. str. 899—900.
- ^ Službene Novine Kraljevine Jugoslavije, 25. oktobar 1944, Broj 20, London (Kraljevi Ukazi 1.6.1944, 7.7.1944, 11.9.1944. i 6.10.1944)
- ^ Službene Novine Kraljevine Jugoslavije, 31. januar 1945, Broj 21, London (Kraljev Ukaz 29.1.1945)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Knežević, Radoje; Knežević, Živan (1981). Sloboda ili smrt. str. 899—900.
- Knežević, Radoje (1956). Knjiga o Draži: 1944-1946. Srpska narodna odbrana. str. 128.
- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
