Preslap
Preslap | |
|---|---|
 Preslap | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Jablanički |
| Opština | Crna Trava |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  166 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 49′ 13″ S; 22° 24′ 17″ I / 42.820166° S; 22.404833° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 1270 m |
.svg)  Preslap Preslap na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 016 |
| Registarska oznaka | LE |
Preslap je naselje u Srbiji u opštini Crna Trava u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 166 stanovnika.
Položaj i uređenost[uredi | uredi izvor]
U zagrljaju bregova planine Plane, s obe strane kao kristal bistre Presplanske reke, nalazi se selo Preslap. To je jedino selo ušorenog tipa na području crnotravske opštine. Celo je na eruptivnoj steni u jednoj dubodolini blagog nagiba. Iako leži na samoj bugarsko-srpskoj granici, i bilo pod dugo pod bugarskom okupacijom, stanovništvo je očuvalo etničke odlike Srba. Zadržalo je srpsku slavu, a svadbeni i drugi kućevni običaji su kao u svim drugim srpskim krajevima. Ekonomski, saobraćajno pa i kulturno odvajkada su bili okrenuti bili Srbiji. Ovo selo je 1964. godine imalo 119 domaćinstva i 132 stanovnika, a dobilo je ime prema reljefu zemljišta. Poređenja radi, u mestu "Preslopu" je 1879. godine bilo 49 kuća sa 296 duša.[1] Preslap je udubljenje (sedlo) udaljeno oko 1,5 kilometara od centra sela. Iako samo mesto nije ekonomski razvijeno, preslapska domaćinstva su bila i ostala veoma napredna. Preslapčani su nekada bili čuveni stočari. Mnogi su i „iljadili“ (po hiljadu ovaca čuvali u jedno domaćinstvo).
Preslap je naselje zbijenog tipa, ono je ipak podeljeno u mahale:
- Mahala Mlađinsci (6k),
- Mahala Bojišini (4k),
- Mahala Cvejinska (8k),
- Mahala Ješkova (9k),
- Mahala Rid (16k),
- Mahala Antiska (10k),
- Mahala Rajina (13k),
- Mahala Krivi Del (16k),
- Mahala Centar (6k),
- Mahala Čuka (7k).
I sa primitivnom obradom zemlje u prošlosti, Preslapčani su imali prvu reč u planinskoj prozvodnji krompira i žitarica. Brašno se u Preslapu retko uvozi.
Istorija[uredi | uredi izvor]
U Prvom i Drugom svetskom ratu selo je pustošila bugarska vojska. U toku ovog rata ono je u više mahova paljeno, a stanovništvo internirano u Bugarsku, zlostavljano i ubijano, 25. oktobra 1943. godine, dim je kao gusta magla obavijao Preslap. Zamenik ministra Narodne odbrane Bugarske Slavčo Trnski ovako opisuje taj događaj:
Toga dana ljudi, deca, žene, gotovo celo stanovništvo, plačući bežali su samo da spasu svoje živote. Stoka u štalama je bespomoćno drečala i gorela. Od ovog straha i užasa mnogo seljaka je poludelo, a drugi su pre vremena ostareli…
U krvavoj martovskoj ofanzivi Preslap je bio pretvoren u zgarište, 74 internirca u Bugarsku, zlostavljana su i prinudno sprovedena na radilišta u unutrašnjosti Bugarske. Šestorica iz ovog sela su hrabro položili svoje živote, a stanovništvo je uzimalo aktivno učešće u NOR.
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Preslap živi 238 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 55,5 godina (52,9 kod muškaraca i 57,8 kod žena). U naselju ima 113 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,22.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 0 | ||
| 80+ | 7 | 8 | ||
| 75—79 | 6 | 13 | ||
| 70—74 | 9 | 10 | ||
| 65—69 | 21 | 29 | ||
| 60—64 | 14 | 15 | ||
| 55—59 | 10 | 10 | ||
| 50—54 | 3 | 7 | ||
| 45—49 | 9 | 6 | ||
| 40—44 | 7 | 10 | ||
| 35—39 | 6 | 5 | ||
| 30—34 | 6 | 5 | ||
| 25—29 | 5 | 3 | ||
| 20—24 | 8 | 3 | ||
| 15—19 | 5 | 3 | ||
| 10—14 | 4 | 2 | ||
| 5—9 | 0 | 1 | ||
| 0—4 | 0 | 1 | ||
| Prosek : | 52,9 | 57,8 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 116 | 30 | 74 | 10 | 2 | 0 |
| Ženski | 127 | 17 | 77 | 25 | 8 | 0 |
| UKUPNO | 243 | 47 | 151 | 35 | 10 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 22 | 6 | 0 | 0 | 8 |
| Ženski | 27 | 3 | 0 | 0 | 18 |
| UKUPNO | 49 | 9 | 0 | 0 | 26 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 4 | 2 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 3 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 4 | 5 | 0 | 0 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 1 | 2 | 2 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Otadžbina", Beograd 1880. godine
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
