Pripjatske močvare
| Pripjatske / Pinske močvare Pіnskія / Prыpяckія balotы | |
|---|---|
| Prirodna regija | |
 Pogled na močvarna područja koja omeđuju reku Pripjat | |
 Pinske močvare (Marais de Pinsk) na francuskoj karti iz 1888. godine | |
  Pripjatske / Pinske močvare Pripjatske močvare spajaju Belorusiju i Ukrajinu.  Pripjatske / Pinske močvare Pripjatske močvare spajaju Belorusiju i Ukrajinu. | |
| Koordinate: 52° N 27° E / 52° S; 27° I | |
| Zemlje | Belorusija i Ukrajina |
| Nadmorska visina | 135 m (443 ft) |
Pripjatske močvare (blr. Прыпяцкія балоты), takođe poznate i kao Pinske močvare (blr. Пінскія балоты), Poleske močvare ili Rokitne močvare, su ogromna prirodna oblast močvara u Polesiji, duž pošumljenog sliva reke Pripjat i njenih pritoka od Bresta na zapadu, Mogiljeva na severoistoku i Kijeva na jugoistoku. Najveći deo regiona je u Belorusiji, a deo u Ukrajini. Pinske močvare predstavljaju jedno od najvećih močvarnih područja u Evropi.
Pregled[uredi | uredi izvor]
Pripjatske močvare uglavnom leže u okviru Poleske nizije, otuda i Poleske močvare (šumske močvare), i zauzimaju veći deo južnog dela Belorusije i severozapada Ukrajine. Pokrivaju otprilike 269.400 kilometara kvadratnih okružuju peščane nizije guste mreže reka i potoka koji se formiraju sa obe strane reke Pripjat, jedne od glavnih pritoka Dnjepra.[1] Guste šume ispresecane su brojnim močvarama, barama i potocima koji se protežu na 480 kilometara od zapada prema istoku i 225 kilometara sever-jug. Močvare prolaze kroz značajne promene u veličini tokom godine, sa otapanjem snega u proleće i jesenjim padavinama koje izazivaju velike poplave dok se reka izliva.
Flora[uredi | uredi izvor]
Pripjatske močvare su dom za 827 vrsta vaskularnih biljaka, od kojih je 18 navedenih kao ugroženih u Crvenoj knjizi Belorusije. Za Pripjatske močvare tipična je smena otvorenih prostora šaša sa skoro neprohodnim šikarama. Tokom prolećne poplave močvare su skoro potpuno prekrivene vodom, pa lokalno stanovništvo često mora da prelazi kroz njih čamcima. Na suvim "ostrvima" nalaze se područja listopadnih ili borovih šuma.
Fauna[uredi | uredi izvor]
Pripjatske močvare su dom hiljadama ptica iz različitih biotopa Zemlje (Evropa, Azija, Afrika, Mediteran), od kojih neke dolaze ovde da se gnezde tokom seoba, a takođe su močvare i zimovalište za mnoge vrste ptica selica koje se gnezde u delovi severne Evrope, kao što su Skandinavija, Finska, baltičke države i Rusija. Od 246 vrsta ptica koje su zabeležene na ovoj teritoriji, 66 vrsta je navedeno u Crvenoj knjizi Belorusije. U parku se gnezdi značajan broj vrsta kojima je globalno ugroženo izumiranje: patka njorka (Aythya nyroca), orao belorepan (Haliaeetus albicilla) (uočeno je samo 2-3 para), crni orao (Aquila clanga) (4 -6 pari), prdavac (Crex crex), velika šljuka (Gallinago media). Prisustvo velikog broja ptica od nacionalnog i međunarodnog značaja naglašava značaj ove teritorije za očuvanje biodiverziteta Polesja, Belorusije i Evrope u celini.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Istorijski gledano, veći deo svog postojanja, močvare su bile praktično neprohodne za glavne vojne snage, što je uticalo na strateško planiranje svih vojnih operacija u regionu. Kao i većina drugih močvara u Evropi, Pripjatske močvare su nekada smatrane nezdravim područjem i žarištem bolesti. Projekti amelioracije istočnog dela močvara započeti su 1872. godine i do kraja 19. veka isušivanjem močvara je obnovljeno 1,5 miliona hektara močvara za korišćenje kao pašnjak i poljoprivredno zemljište.[2]
Prvi i Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Na početku Prvog svetskog rata, močvare su odvojile Austrougarsku Četvrtu armiju od XII korpusa; nekoliko puteva koji su prolazili kroz regiju bili su uski i uglavnom neuređeni. To je ostavilo široku prazninu, a Treći armijski korpus ruske imperatorske vojske se srušio pre nego što je prebacivanje Austrougarske Druge armije iz Srbije bilo završeno. Kao rezultat toga, Rusi su ubrzo zauzeli vrednu prugu u Lembergu (danas Lavov), tada na krajnjem istoku Austrougarske (sada zapadni deo Ukrajine). Tokom ostatka rata, močvare su ostale jedna od glavnih geografskih prepreka Istočnom frontu.
Močvare su delile centralno i južno pozorište operacija tokom Drugog svetskog rata i služile su kao skrovište i sovjetskim i poljskim partizanima. U jednoj fazi rata, nemačka administracija je planirala da isuši močvare, „očisti“ ih od njihovih „degenerisanih“ stanovnika i ponovo naseli oblast nemačkim kolonistima. Konrad Mejer je bio vođa koji je komandovao 'planom Pripjat'. Hitler je odbacio projekat kasne 1941. godine, jer je verovao da bi to moglo da povuče uslove za Prljave tridesete.[3]
Godine 1942, nakon ustanka, oko 1.000 Jevreja je pobeglo iz geta Lahva, od kojih je oko 600 uspelo da se skloni u Pripjatske močvare.
Poznati kao Pripjet-Sümpfe od strane Nemaca, Vermaht se plašio močvara. Tokom nemačke invazije na Sovjetski Savez, armije Trećeg Rajha su zaobišle močvarno područje, prolazeći severno ili južno od njega. Međutim, nakon debakla na Istočnom frontu 1944. godine, mnoge jedinice u povlačenju, poput 7., 35., 134. i 292. pešadijske divizije morale su da preseku močvarna područja. Često su imali potrebu da grade staze od balvana, preko kojih su mogli da vuku lake terete u konjskim vozilima.[4]
Predloženo odvodnjavanje 1950-ih[uredi | uredi izvor]
Postojao je plan isušivanja močvara tokom 1952. godine, kada je područje močvara bilo pod sovjetskom upravom.[5]
Nuklearna katastrofa u Černobilu[uredi | uredi izvor]
Godine 1986. region je postao svetski poznat zbog katastrofe u Černobilju; međutim, Pripjatske močvare ne treba mešati sa gradom duhova Pripjatom; područje u okviru kojeg se nalazi Černobiljska zona isključenja. To je otprilike 356 kilometara istočno-jugoistočno od geografskog centra oblasti Pripjatskih močvara.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Pripet Marshes Encyclopædia Britannica
- ^ Wetlands Under Threat. World Wide Fund For Nature Living Waters Campaign. Issues Brief 1, p. 1
- ^ Blackbourn, David, (2006). The Conquest of Nature: Water, Landscape and the Making of Modern Germany. Jonathan Cape.
- ^ Pictorial History Of The Second World War; Volume III - Fighting on the Pripet Marshes
- ^ Karakov, G. (George), 1952 plan for the draining of the Pripet Marshes. New York, N.Y. : Research Program on the U.S.S.R., 1953 (OCoLC)623960881.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
