Prirodna dobra Republike Srpske
 | Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. Problem: Napraviti bolji uvod, čitljiv, srediti vikisintaksu. |
Zaštićena prirodna dobra u Republici Srpskoj, prema Zakonu o zaštiti prirode, čine: zaštićena područja, zaštićene vrste i zaštićeni minerali i fosili.
Republika Srpska ima 26 zaštićenih područja i površina pod zaštitom iznosi 32.106,80 hektara, što je procentualni udio od 1,3% teritorije Republike Srpske. Zaštićena su: dva rezervata prirode (kategorija Ia), tri nacionalna parka (kategorija II), 14 spomenika prirode (kategorija III), dva zaštićena staništa (kategorija IV), dva parka prirode (kategorija V) i tri područja sa održivim korišćenjem prirodnih resursa (kategorija VI). Zakonom o zaštiti prirode propisano je 7 kategorija zaštićenih područja usklađenih sa kategorizacijom IUCN.
Strogo zaštićene i zaštićene divlje vrste, utvrđene su Uredbom o strogo zaštićenim i zaštićenim divljim vrstama („Službeni glasnik RS“ br. 65/20). Ovom Uredbom, zaštićeno je ukupno 1438 vrsta biljaka, životinja i gljiva. Na prilogu 1 kojom su izdvojene strogo zaštićene vrste nalazi se 730 vrsta, od čega su 294 biljne vrste, 7 vrsta gljiva, 1 vrsta pijavice, 4 vrste puževa, 4 vrsta rakova, 13 vrsta insekata, 31 vrsta riba, 9 vrsta vodozemaca, 10 vrsta gmizavaca, 314 vrsta ptica i 43 vrste sisara. Na prilogu 2 Uredbe nalazi se 708 zaštićenih vrsta od čega je 603 biljnih vrsta, 11 vrsta gljiva, 1 puž, 5 insekata, 20 vrsta riba, 4 vrste vodozemca, 10 vrsta gmizavaca, 30 vrsta ptica i 24 vrste sisara.
Republika Srpska još uvijek nema nijedan zaštićen mineral i fosil.
U prostornom planu za period 2015—2025. godine predloženo je stavljanje pod zaštitu 15 do 20% teritorije Republike Srpske, odnosno zaštitu oko 300 područja.
Kategorije zaštićenih područja[uredi | uredi izvor]
Zakonom o zaštiti prirode propisano je 7 kategorija zaštićenih područja.
| KATEGORIJA | IUCN KATEGORIJA | |
|---|---|---|
| 1 | strogi rezervat prirode | I b |
| 2 | posebni rezervat prirode | I |
| 3 | nacionalni park | I b |
| 4 | spomenik prirode | III |
| 5 | zaštićeno stanište | IV |
| 6 | zaštićeni pejzaž | V |
| 7 | zaštićeno područje sa održivim korišćenjem prirodnih resursa |
VI |
Predlozi za proširenje liste zaštićenih područja[uredi | uredi izvor]
Prema klasifikaciji i predlogu Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasleđa Republike Srpske do 2025. godine planira se zaštita oko 300 područja, i to:
- 6 posebnih rezervata prirode
- 8 nacionalnih parkova
- 187 spomenika prirode
- 41 područja upravljanja staništem
- 18 zaštićenih prirodnih pejzaža
- 42 parka prirode
- 18 park šuma
- 1 područja oblikovane prirode
Jedno područje (močvarni kompleks Bardača — 3.500 ha) upisano je u listu Ramsarskih područja i IBA listu (Important Bird Areas). Pored Nacionalnih parkova Kozara i Sutjeska, koji su članovi EUROPARC federacije, nijedno prirodno dobro Republike Srpske nije upisano u Svetsku listu zaštićenog prirodnog i kulturnog nasleđa (UNESCO), niti u MAB listu („Čovek i biosfera“). U toku 2013. se radilo na pripremi predloga EMERALD područja kroz projekat „Podrška implementaciji sprovođenja Direktive o pticama i Direktive o staništima“ koji je finansirala Evropska Komisija. U okviru IUCN projekta „Zaštita biodiverziteta poplavnih nizija rijeke Save“ izdvojeno je i 12 IUCN područja za očuvanje biodiverziteta reke Save.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spisak prirodnih dobara Republike Srpske
- Nepokretna kulturna dobra Republike Srpske
- Prirodna dobra Srbije
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa: Registar zaštićenih prirodnih dobara Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. avgust 2020)
- Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju (2015): Izmjena i dopuna prostornog plana Republike Srpske Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. septembar 2017) do 2025. Banjaluka: Urbanistički zavod