Puškomitraljez

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Puškomitraljez, ponekad i laki mitraljez, je automatsko oružje, namenjeno za dejstvo protiv grupnih i pojedinačnih živih ciljeva, vatrenih izvora, helikoptera i jedirilica. Od puške ima veći domet i brzinu gađanja. Osnovno je oružje streljačkog odeljenja pešadije, ali ga imaju i drugi vidovi i rodovi. Nosi ga jedan vojnik, a u borbi ga poslužuje jedan do dva vojnika puškomitraljesca - nišandžija i pomoćnik nišandžije.[1]

Nastanak i razvoj[uredi | uredi izvor]

Uviđajući potrebu pešadijske jedinice za lakim i mobilnim automatskim oružjem za podršku, danski artiljerijski kapetan Vilhelm Herman Olaf Madsen posle niza pokušaja i neuspeha početkom razvija puškomitraljez Madsen.[2] Oružje je bilo veoma pouzdano, ali je proizvodnja bila skupa i komplikovana. U manjem broju je korišteno u Rusko-japanskom ratu.

Izbijanje Prvog svetskog rata ubrzalo je razvoj puškomitraljeza, i sve zaraćene strane su ih vrlo brzo uvele u naoružanje. Dopunjujući vatru mitraljeza na bliskim i srednjim rastojanjima, puškomitraljezi su služili za odbijanje juriša i protivnapada, za zaštitu krila i bokova, kao i za držanje važnih položaja. Sredinom Prvog svetskog rata, streljačke čete mnogih armija su ih imale između osam i dvanaest.

Puškomitraljez M1915 Šoša izložen u muzeju u Varšavi.

Među uspešnije modele spadaju francuski Bertje[3], američki Luis[4], kao i nemački Bergman[5] i Parabelum MG 14[6].

Srpska vojska je na Solunskom frontu imala ukupno 3,838 puškomitraljeza,[7] uglavnom francuskih M1915 Šoša (franc. Fusil-Mitrailleur Mle 1915 CSRG Chauchat)[8]. Bio je komplikovan i nepouzdan, ali je bio jedini dostupan Srpskoj vojsci u tom trenutku. Bez obzira na nedostatke, značajno je povećao njenu vatrenu moć. Šoša je jedini masovno proizvođeni mitraljez sa dejstvom na principu dugog trzaja cevi.

Nakon Prvog svetskog rata, razvoj je bio usmeren ka smanjenju težine i kalibra, uprošćavanju konstrukcije, poboljšanju pouzdanosti, povećanju brzine gađanja, kao i stvaranju sistema koji mogu dejstvovati s postolja kao mitraljezi, što je kasnijim razvojem dovelo do nastanka mitraljeza opšte namene.

U tom periodu su nastali mnogi modeli koji su odigrali veoma bitne uloge u Drugom svetskom ratu, kao što su američki M1918 BAR ,čehoslovačka Zbrojovka ZB Vz. 26 "Zorka", nemački MG 34, sovjetski Degtjarev DP-27, italijanski Breda-FIAT M1930 i francuski Šatelero M1924/29. Nemački MG 34 se smatra za prvi moderni mitraljez opšte namene[9] i u vreme uvođenja u naoružanje je smatran za najmodernije oružje tog tipa na svetu. Prema potrebi je mogao dejstvovati sa svojih nožica kao puškomitraljez, sa postolja kao mitraljez ili kao protivavionski mitraljez, a mogao je biti integrisan u čitav niz vozila i oruđa, kao što su okolopni transporteri, tenkovi, pa čak i prikolice motocikala.

U većini armija tog vremena, u sastavu streljačkih vodova su formirana puškomitraljeska odeljenja, čijom vatrom je obično rukovodio komandir voda. Jedinice vojske Kraljevine Jugoslavije bile su naoružane čehoslovačkim Vz 26, odnosno domaćim verzijama M30J i M37, francuskim Šoša M.1915, kao i domaćom verzijom tog mitraljeza, označenom kao M.1915/26. Godine 1941. svaki streljački vod je imao tri puškomitraljeza.

Nakon izbijanja Drugog svetskog rata, koncepcija Blickkriga nemačke armije postavlja nove taktičke zahteve i pojačanu vatrenu moć pešadijske jedinice, pa daljim razvojem modela MG 34 nastaje MG 42.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Vojna enciklopedija, VII tom: Podvodno - Ratna mor. pp. 522: Puškomitraljez
  2. ^ Kokalis 2001, str. 15–16
  3. ^ „FM Berthier - Encyclopedie des armes[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 27. 12. 2014. g. Pristupljeno 03. 01. 2016.  Sukob URL—vikiveza (pomoć)
  4. ^ „Modern Firearms - Lewis[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 04. 11. 2015. g. Pristupljeno 03. 01. 2016.  Sukob URL—vikiveza (pomoć)
  5. ^ Modern Firearms - Bergmann 1915 (MG 15 n.A.) light machine gun (Germany)
  6. ^ Parabellum MG14 - Internet Movie Firearms Database - Guns in Movies, TV and Video Games
  7. ^ Vojna enciklopedija, VII tom: Podvodno - Ratna mor. pp. 523: Puškomitraljez
  8. ^ Modern Firearms - Chauchat CSRG M1915
  9. ^ Encyclopedia of Weapons of World War II. str. 246. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Kokalis, Peter (2001). Weapons Tests and Evaluations: The Best of Soldier Of Fortune. Paladin Press. str. 15—16. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Puškomitraljez na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Пушкомитраљез&oldid=27754811”