Radiša Radosavljević

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
radiša radosavljević
Radiša Radosavljević Šoša
Lični podaci
Datum rođenja(1918-09-01)1. septembar 1918.
Mesto rođenjaBjeluša, kod Arilja, Kraljevina Srbija
Datum smrti28. oktobar 1942.(1942-10-28) (23 god.)
Mesto smrtiBosansko Grahovo, ND Hrvatska
Profesijamehaničar
Delovanje
Član KPJ od1942.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
Heroj
Narodni heroj od20. decembra 1951.

Radiša Radosavljević — Šoša (Bjeluša, kod Arilja, 1. septembar 1918 — Bosansko Grahovo, 28. oktobar 1942), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 1. septembra 1918. godine u selu Bjeluši, kod Arilja. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a nakon toga je otišao na izučavanje zanata. Uporedo sa učenjem znata, kako bi se prehranio, radio je kao nadničar. Nakon završenog aviomehaničarskog zanata zaposlio se u Vazduhoplovnoj službi Jugoslovenske vojske. Na službi u Jugoslovenskom kraljevskom ratnom vazduhoplovstvu ostao je do Aprilskog rata 1941. godine, kada se nakon kapitulacije Jugoslovenske vojske vratio se u rodno mesto.[1]

Septembra 1941. godine stupio je u partizane, u Ariljsku četu Užičkog partizanskog odreda. Pošto je imao ranije vojničko iskustvo bio mu je poveren puškomitraljez. Kao borac-puškomitraljezac dobio je nadimak „Šoša”, po mitraljezu istoimene marke. Isticao se već u prvim borbama u kojima je učestvovao. Posebno se istakao u borbama protiv četničkih jedinica, koje su zajedno sa nedićevcima, u jesen 1941. godine vodile borbu protiv partizana. Učestvovao je u borbama protiv četnika u Ivanjici i u Pranjanima.[1]

Isticao se i u žestokim borbama protiv nemačkih i nedićevskih snaga u zapadnoj Srbiji, u toku poslednje faze Prve neprijateljske ofanzive, krajem novembra i početkom decembra 1941. godine. U to vreme vođene su neprekidne borbe na pravcima Kragujevac—Gornji Milanovac—Čačak i Kragujevac—Knić—Čačak, a potom na pravcima koji su od Čačka i Užica vodili prema Zlatiboru i dalje ka Sandžaku, gde se povukla glavnina partizanskih snaga. U svim ovim borbama Šoša se isticao hrabrošću. Od sredine decembra 1941. godine njegova četa se nalazila u sastavu Grupe srpskih partizanskih bataljona, koji su delovali u Sandžaku, delu zapadne Srbije i istočne Bosne i od kojih je 1. marta 1942. godine u Čajniču formirana Druga proleterska udarna brigada.[1]

Od stupanja u Drugu proletersku brigadu, u njen Prvi užički bataljon učestvovao je u svim njenim borbama. Najpre u istočnoj Bosni — Borike, Vlasenica, Srebrenica, Romanija, Han Pijesak, Rogatica, Borač, a potom u borbama protiv okupatora i četničkih snaga, nakon čega je bila stvorena oslobođenjna teritorija sa centrom u Foči. Tokom maja i juna 1942. godine, tokom Treće neprijateljske ofanzive, učestvovao je u borbama na sektoru Foča, Goražde, Čajniče, Pljevlja, Durmitor i potom u Hercegovini, kod Gacka i Čemerna. Ove borbe imale su veliki značaj za uspešno povlačenje glavnine partizanskih snaga iz Sandžaka i Crne Gore u oblast Tromeđe, odakle je krenuo pohod proleterskih brigada u Bosansku krajinu.[1]

U pohodu u Bosansku krajinu, sa Zelengore i obala Drine i Sutjeske, učestvovala je i Druga proleterska brigada, koja se istakla u borbama kod Kalinovika, na pruzi Sarajevo—Mostar, na sektoru Travnika i Bugojna. U svim ovim borbama Šoša se isticao, a za podvige prilikom napada na Kupres, avgusta 1942. godine, bio je pohvaljen od strane Vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije Josipa Broza Tita. Isticao se i u borbama za oslobođenje Mrkonjić Grada, u razbijanju četnika na Manjači i u borbama za prvo oslobođenje Jajca.[1]

Po naređenju Vrhovnog štaba NOP i DVJ, krajem oktobra 1941. godine, Prva i Druga proleterska i Četvrta krajiška brigada su izvršile napad na italijansko-četničke snage u Bosanskom Grahovu. U teškim borbama, koje su vođene nekoliko dana, partizanske snage su uspele da slome spoljnu odbranu grada, ali sam grad nije bio zauzet. U jednom od juriša na neprijateljske snage, koje su bile utvrđene u bolnici u Grahovu, 28. oktobra 1942. godine, poginuo je Radiša Radosavljević Šoša. Sahranjen je na obližnjem groblju.[1]

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2]

Ulica Heroja Šoše u Arilju, nosi ime u njegovu čast,[3] a na njegovoj rodnoj kući u Bjeluši je postavljena spomen-ploča.[4]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ Narodni heroji Jugoslavije 1982, str. 149.
  2. ^ Narodni heroji Jugoslavije 1982, str. 150.
  3. ^ plan plus
  4. ^ Popović 1981, str. 198.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Popović, Razumenka Zuma (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941—1945. Beograd: NIRO Eksport Pres. 
  • Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Радиша_Радосављевић&oldid=26985914”