Rimski forum

Colonna di Foca (Roma)

Rimski forum (lat. Forum Romanum) je bio središte političkog, pravnog, privrednog, kulturnog i religioznog života drevnog Rima. Pod forumom se podrazumevaju sve zgrade, spomenici i ostaci drevnih ruševina. U vreme Rima, Forum je bio urbano mesto.

Prvobitno, na mestu rimskog foruma je bila močvarna dolina pored brežuljka Palatin, u kojoj su latinski naseljenici zakopavali svoje mrtve. Tek se negde oko VI veka p. n. e. pošto je močvara isušena, dolina počela naseljavati.

Godine 490. p. n. e. tamo su izgrađena dva hrama, posvećena bogovima Saturnu i Kastoru, što je ujedno i ubrzalo razvijanje mesta foruma kao gradskog središta. Konzuli Marko Emilije Lepid i Marko Fulvije Nobilior su 176. p. n. e. podigli baziliku Emiliju. Severno od Foruma, neposredno pored njega postojao je sve do Cezareve smrti i Komitium, kao središte rimske politike, koji je bila sačinjavana od Kurije (zgrada Senata) i Rostre, javnog političkog podijuma rimskih političara.

U vreme cara Avgusta Oktavijana, Forum je dobio svoj sjaj i lepotu, popločan je mramorom i preuređen. Za vreme vladavine rimskih careva posle Avgusta, Forum je služio za religiozne obrede a manje u političke svrhe, pa je vremenom pao u zaborav. U vreme kasne Rimske republike, Forum je postao mali, pa su svi vladari posle Cezara, koji je takođe izgradio svoj Forum Julijum, počeli graditi svoje forume i hramove.

Tek krajem 18. veka izvršena su prva arheološka iskopavanja na mestu Forum Romanuma.

---

Forum, u antičkim rimskim gradovima, centralno postavljen otvoren prostor okružen javnim zgradama i kolonadama, koji služi za javna okupljanja u različitim prilikama. Forum je bio adaptacija grčke Agore i Akropolisa. Forum Romanum u Rimu je naziv koji se odnosio na prostor između Palatina i Kapitola. U Rimskoj republici na ovom mestu održavala su se javna okupljanja, zasedanja suda i gladijatorske igre, a bio je okružen radnjama i pijacama.

U Rimskom carstvu, kada se forum razvio u centar za religiozne i svetovne svetkovine i spektakle, na njemu su se nalazili neki od najistaknutijih rimskih hramova, bazilika i spomenika. Građeni su i novi forumi, neki posebno izgrađeni za sudske ili administrativne poslove, a drugi za trgovinu. Estetska harmonija Trajanovog foruma (II vek n. e.), sa njegovim kompleksom zgrada, dvorišta i niza prodavnica, uticala je na razvoj arhitekture mnogih kasnije nastalih gradova.

Izvori

• (Enc. Brit. 9)
• Italy, Rome, Roman Forum Virtual Panorama (QTVR fullscreen hi-res) by Tolomeus