Rosa Plaveva
| rosa plaveva | |
|---|---|
 Rosa Plaveva | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1873. |
| Mesto rođenja | Veles,  Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1970. (96/97 god.) |
| Mesto smrti | Beograd,  SR Srbija,  SFR Jugoslavija |
| Profesija | politička aktivistkinja |
| Porodica | |
| Supružnik | Ilija Plavev |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1919. |
| Učešće u ratovima | Ilindanski ustanak Narodnooslobodilačka borba |
Rosa Plaveva (1873 — 1970) bila je makedonska socijalistkinja, borac za ženska prava i učesnica socijalističkog i komunističkog pokreta.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođena je 1873. godine u Velesu, Osmansko carstvo. Rođena je u furnadžijskoj porodici kao Rosa Varanlijeva. Školovala se u Velesu i Sofiji. Tamo je došla u prvi kontakt sa socijalističkim idejama.[1] Godine 1900, postala je članica Makedonske socijalističke grupe, prve socijalističke organizacije u Makedoniji, koju je osnovao Vasil Glavinov 1893. godine. Učestvovala je u Ilindanskom ustanku 1903. godine.
Tokom perioda Mladoturske revolucije nakon 1908. godine, zajedno sa učiteljicom Nakijom Bajram, organizovala je turske žene u borbi protiv nošenja feredže. Takođe je 1909. organizovala demonstracije za prava žena u Skoplju i, zajedno sa svojim suprugom Ilijom Plavevim, radila na osnivanju socijaldemokratske organizacije u Skoplju, formirane 1. maja 1909. godine.
Godine 1917. je pokrenula peticiju među skopskim ženama da se donese rezolucija kojom bi se tražilo oslobođenje Roze Luksemburg i Karla Libknehta iz zatvora i uspela da prikupi oko 100 potpisa. Uzevši u obzir uslove ratnog stanja i bugarske okupacije Makedonije, broj prikupljenih potpisa bio je izuzetno postignuće[2].
Bila je jedna od osnivača Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista) 1919, a 29. februara 1920. osnovala je Organizaciju žena socijalistkinja u Skoplju, kao ogranak Jugoslovenske organizacije socijalističkih žena. Ova se organizacija zalagala za jednake plate muškaraca i žena, za ukidanje kapitalističke eksploatacije i za aktivno i pasivno biračko pravo za žene. Poznato je i da se Plaveva 1920. godine zalagala za otvaranje besplatne apoteke i da radnici dvaput nedeljno imaju pravo na besplatan pregled, u čemu je naposletku i uspela.[3]
Narednih se godina povukla iz aktivnog učešća u radničkom pokretu, a ponovno se aktivirala priključenjem Narodnooslobodilačkom pokretu Jugoslavije tokom Drugog svetskog rata. Malo toga je poznato o njenom životu posle rata, kada se preselila u Beograd. Delovala je u Antifašističkom frontu žena i ostala posvećena idealima za emancipaciju žena[2].
Umrla je 1970. godine u 97. godini života u Beogradu i sahranjena je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.[2]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Deli Rosa“, „Vardarski glas“ 24. april 1979. godina, pp. 6
- ^ a b v Vera Veskovic - Vangeli in Francisca de Haan, Krassimira Daskalova, Anna Loutfi (eds.) "A Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms Central, Eastern, and South Eastern Europe, 19th and 20th Centuries", CEU, 2006. pp. 441–443.
- ^ „Rosa i Nakie, skopskite Roza Luksemburg i Klara Cetkin“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016), „Vest“
