Rudovci

Rudovci
Administrativni podaci
Država	Srbija
Grad	Beograd
Gradska opština	Lazarevac
Stanovništvo
— 2011.	1620
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 22′ 00″ S; 20° 25′ 00″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	209 m
Rudovci Rudovci na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	11566
Pozivni broj	011
Registarska oznaka	BG

Rudovci iz vazduha

Rudovci su naselje u gradskoj opštini Lazarevac u gradu Beogradu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1620 stanovnika.

Istorija

U severnom delu mesta nalazi se Selište, gde je po predanju, nekada bilo selo. U samom Selištu nema tragova iz prošlosti, dok ih, međutim, ima po celom seoskom ataru. To su bile velike kamene ploče bez natpisa, za koje se mislilo da su „madžarski grobovi“.

Rudovci se pominju kao naseljeno mesto za vreme austrijske vladavine (1718-1739. g.) pod imenom Rudowze. U prvim decenijama 19. veka pripadali su Katićevoj Knežini i imali su 1818. godine 25, a 1822. godine 27 kuća. I po popisu iz 1921. godine imaju 126 kuća sa 706 stanovnika.

Za najstariju porodicu se smatraju Petrovići. Kasnije se doselili Simići od Sjenice, pa Davidovići i drugi.

Iz Rudovca je poznata istorijska ličnost pop Ranko. Njegovi su roditelji došli iz Hecegovine. Pop Ranko se ovde rodio, školu je učio po manastirima, a zapopio se 1811. godine. Godine 1815, u proleće u pivnici pop-Rankovoj, skupili su se istaknuti ljudi iz Beogradske, Valjevske i Rudničke Nahije i tu se dogovorili i zakleli da ponovo ustanu na Turke. (podaci krajem 1921. godine).

U okviru sela Rudovci nalazi se i poznato etno-selo Rašino selo koje je od 2007. godine gradio Radoje Stanojlović.

Ovde se nalaze OŠ „Rudovci” Rudovci i Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Rudovcima.

Rudovci imaju svoje kulturno-umetničko društvo ”Rudar”, šahovski klub ”Radnički”, fudbalski klub ”Radnički”, kao i likovnu koloniju ”Grujica Lazarević” Rudovci.

Sportski centar Rudovci je društvo za sport i rekreaciju, ali i pokretač i čuvar manifestacija, od kojih je najpoznatija proslava ”dana rudara” 6. avgusta svake godine.

Položaj sela

Rudovci su sa obe strane Peštana. Seoski potes graniči sa sa darosavskim potokom Zlatovcem, do Venčana je Rudovački Zabran, do Prkosave je Veliko Polje, do Malih Crljena je Selište i Kočino Polje, do Trbušnice je kosa Čik i do Kruševice su livade Mekote, Lipar i Ostenjak. Kuće su grupisane po rodovima. One su po stranama brežuljaka i kosa. Naselje je manje razbijenog tipa. Ono se deli na Gornji i na Donji Kraj. Ima i uža podela na manje krajeve, koji se nazivaju po rodovima. Pored glavnog puta Aranđelovac-Lazarevac je malo drumsko naselje, u kome su škola, zadružni dom, kafana i jedna sitničarska radnja.

Vode

Skoro sredinom sela protiče Peštan. On prima sa leve strane Kruševicu, Trbušnicu i Bistričku Reku; poslednje dve rečice sastaju se u mestu Koraćevcu. Gornji tok Peštana se naziva i Darosavica, pa tek od klisuraste doline između Glavice i Ostenjaka počinje se nazivati Peštanom. U Darosavicu utiču Zlatovac. Ostale pritoke Peštana su: Velinac, Belan i Guševac. Od Malih Crljena i Rudovačkih Livada sliva se sa leve strane Dugi Potok. Samo Peštan plavi „polje“, tj, njive pored reke a veće poplave Peštana poplave i Donji Kraj naselja. Voda za piće i za druge domaće potrebe upotrebljava se sa bunara i sa tri bezimena izvora, koja leti presušuju.

Zemlje i šume

Njive i livade su namestima koja se zovu: Čik, Srednji Rt, Boblije, Milićevo Brdo, Jazbine do Kruševice, Sečice, Grablje, Vinogradi, Karaula, Koraćevac, Selište, Veliko Polje, Kusanje, Belan, Rt, Širakovac, Parlozi, Prevoji, Ravan, Zlatovac, Trudeljsko Polje, Dugi Potok, Rudovački Zabran, Markova Poljana, Kratelji, Bučje, Mali Ostenjak, Veliki Ostenjak, Slatina i Zvonare.

Seoske utrine nema. Šuma je po privatnim zabranima na Karauli i na Crepinama kod Karaule. Šume ima još u Čiku, Rudovačkom Zabranu i u Tesnom Rtu, ali je tamo znatno proređena.

Kamenolom je u Jazbinama i u dolini rečice Trbušnice. Vadi se crveni peščar i krečnjak. Mrku ugalj (lignit) se vadi u Velikom Polju i pod Ostenjkom.

Starine u selu

Na brdu Zvonari ima staro groblje a u Bukovu Potoku je drugo staro groblje, od kojih danas nema nikakvih tragova. Treće staro groblje je rudovačko u Selištu, do Peštana. Pod brdom Boblijom jedno mesto se zove Crkvene Jaruge. Tragova od neke crkve na tom mestu nema.

Na vrhu Ostenjka, na tromeđi između Rudovaca, Darosave i Progorelaca držalo se ranije „bdenije“ u nedelju po Petrovdanu a sada se drži u crkvu u Darosavi.

O postanku imena Ostenjka kazuje ovo narodno predanje. U staro vreme pođe neki lovac u crkvu, da se pričesti, pa ponese lovačku pušku i povede lovačke kerove. Usput kerovi krenu na zeca a lovac potegne iz puše i ubije ga. Idući dalje ubije i drugog zeca a na mestu Ostenjku ubije i trećeg zeca. Ali, čim je treći zec ubijen, onda se lovac, njegovi kerovi i ubijeni zečevi ostene (okamene), pa se i danas na tom mestu „mogu“ videti stene, koje imaju ljudske i životinjske oblike.

Ime selu

U Zlatovcu i Koraćevcu vadilo se olovo. I danas se poznaju „rupe“, tj. rudarska okna, iz kojih se vadilo olovo. U potoku Zlatovcu nalazio se zlatan novac. Po podacima Vlad. N. Karaklajića u Zlatovcu ima povelike gomile šljake, zaostale od negdašnjeg topljenja ruda na tom mestu. U selu ima na više mesta bakarne, gvozdene i olovne rude. Po svoj prilici je ovo naselje dobilo ime po rudama, koja su se u njemu vadile.

Podaci o selu

Narodni sastanak pred Drugi ustanak bio je u podrumu popa Ranka u Milićevom Brdu. Današnje groblje je ukraj sela. Litija se nosi na Spasovdan, a zavetni dan je dan cara Konstantina i carice Jelene i Mladenci, drže se pored škole.

Po arhivskim podacima Rudovci se pominju kao sselo 1723. godine, kao „rudovačka nurija“ 1730. godine; a 1732. godine pominje se seoski „knjaz“ Nikodim. Godine 1818 bilo je u Rudovcima 25 kuća a 1844. godine u njemu je bilo 39 kuća sa 285 duša. Danas u Rudovcima ima 20 rodova sa 146 kuća i jedan ciganski rod sa dve kuće.

Demografija

U naselju Rudovci živi 1395 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,0 godina (38,0 kod muškaraca i 40,0 kod žena). U naselju ima 566 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,16.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1.112 1953. 1.537 1961. 2.276 1971. 1.909 1981. 1.883 1991. 1.804 1.792 2002. 1.787 1.799

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍
Srbi			1.690	94,57%
Romi			40	2,23%
Crnogorci			14	0,78%
Jugosloveni			7	0,39%
Hrvati			5	0,27%
Makedonci			5	0,27%
Česi			1	0,05%
Slovenci			1	0,05%
Rumuni			1	0,05%
Muslimani			1	0,05%
Mađari			1	0,05%
Albanci			1	0,05%
nepoznato			9	0,50%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	4			1
80+	9			14
75—79	18			26
70—74	48			66
65—69	42			63
60—64	37			53
55—59	35			27
50—54	70			56
45—49	90			94
40—44	70			66
35—39	65			60
30—34	45			54
25—29	50			53
20—24	66			68
15—19	59			75
10—14	66			61
5—9	53			45
0—4	40			38
Prosek :	38,0			40,0

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 234 432 658 564 567 540 566

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 99 132 98 121 66 37 10 3 0 0 3,16

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	708	199	454	21	34	0
Ženski	776	157	454	124	40	1
UKUPNO	1.484	356	908	145	74	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	403	15	0	262	29
Ženski	221	23	0	75	32
UKUPNO	624	38	0	337	61
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	4	60	4	7	7
Ženski	2	2	14	25	3
UKUPNO	6	62	18	32	10
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	5	4	0
Ženski	0	4	6	18	13
UKUPNO	0	4	11	22	13
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	4	0	1	1
Ženski	1	1	0	2
UKUPNO	5	1	1	3

Znamenite ličnosti

Najpoznatiji rudovčanin je pop Ranko, kod koga je bio sastanak pred Drugi ustanak u podrumu kuće na Milićevom Brdu. Akademski slikar Milija Belić je rođen i odrastao u Rudovcima, kao i akademski slikar Milivoje Simić.

Literatura

• Monografija Podunavske oblasti 1812-1927. objavljeno (1927 g.) „Napredak Pančevo“
• „Letopis“: Podunavska mesta i običaji Marina (Beč 1999 g.). Letopis period 1812 – 2009 g. Sastavio od pisanih tragova, letopisa, po predanju, mesta u Južnoj Srbiji, mesta i običaji, nastanak sela, ko su bili doseljenici, čime se bavili meštani

Spoljašnje veze

• Internet stranica posvećena Rudovcima
• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)