Sabor „Prođoh Levač, prođoh Šumadiju”

Sabor „Prođoh Levač, prođoh Šumadiju” je kulturno-turistička manifestacija, etnografskog sadržaja, koja se od 1970. godine održava u manastiru Kalenić. Ova manifestacija narodnog stvaralaštva Šumadije i Pomoravlja ima za cilj da sačuva od zaborava običaje u čistoj verziji, doslednoj izvornosti i autentičnosti.^[1]

Sabor je utemeljio učitelj Brativoje Marković iz Belušića kod Rekovca. Opština Rekovac je u znak sećanja na njega ustanovila povelju „Brativoje Marković“, koja se od 2006. godine dodeljuje pojedincima i institucijama koje su od značaja za kulturni i ekonomski razvoj Rekovca.

Na inicijativu prosvetnih, kulturnih i zdravstvenih radnika Belušića, prvi sabor „Prođoh Levač, prođoh Šumadiju” održan je 10. septembra 1970. godine u Belušiću, uz potporu novinske ustanove „Novi Put” iz tadašnjeg Svetozareva (danas Jagodina). Program se sastojao iz dva dela: takmičenja u narodnom višeboju (skok s motkom, bacanje kamena s ramena, skok iz mesta, bacanje bombe u cilj i nadvlačenje konopca) i takmičenje pevača amatera. Ovakav program ovog sabora trajao je prvih par godina, kad se proširuje i na izvorno narodno stvaralaštvo i obuhvata ceo srez Svetozarevo.^[2]

Od 1980. godine sedište Sabora se premešta u prostore manastira Kalenić, sa potpuno izmenjenom koncepcijom. Sabor dobija nove sadržaje i kulturne dimenzije, koristi se privlačnost samog manastira sa okolinom. Kao glavni, osnovni sadržaj Sabora, pojavljuje se narodno stvaralaštvo i narodna umetnost, što odgovara i samom ambijentu. Na letnjoj pozornici, usred bukove i hrastove šume, u neposrednoj blizini manastira, svake godine u toku ove manifestacije, prodefiluje četrdeset kulturno-umetničkih društava, izvornih folklornih grupa i ansamabala, preko 1200 izvođača iz Šumadije i Pomoravlja, Župe, Levča i ostalih delova Srbije, na saboru se pojave i srpska kulturno-umetnička društva iz Mađarske i Rumunije, kao i iz drugih zemalja. Do 1990. na ovoj manifestaciji su učestvovala i društva iz svih republika bivše Jugoslavije, a bilo je i gostiju iz Bugarske, Poljske, Austrije i Amerike, Makedonije i Albanije.

U toku Sabora organizuju se i gostovanja vrhunskih horova, pozorišnih i muzičkih ansambala, kao i pojedinaca i klubova iz oblasti književnosti, muzike i umetnosti. Organizuju se i održavaju raznovrsne izložbe (likovna kolonija, domaće radinosti „Zlatne ruke Levča”, knjiga i dr). Isto tako, u toku Sabora obnavljaju se stara kulinarska zanimanja kroz spremanje starih levačkih jela. Posebna atrakcija Sabora je izbor za najduži brk Sabora, devojke sa najdužim pletenicama, najlepše saborice i najlepše očuvane muške i ženske narodne nošnje.^[3]

U okviru sedmodnevnog trajanja sabora, u organizaciji Kulturnog centra opštine Rekovac i Turističke organizacije Rekovac, organizuju se mnoge prateće manifestacije i događaji u selima Oparić, Belušić i Kalenićki Prnjavor.