Singi

Antički narodi na području Banata i grad Singidunum.

Singi su bili dačko pleme koje je u antičko doba živelo na području između Dunava i Moriša (današnji Banat). 62. i 63. godine nove ere, Tiberije Plautije Elijan je, ratujući protiv Dačana, nakon što je sa svojim legijama upao u današnji Banat, prisilno prebacio preko Dunava oko 10.000 pripadnika ovog plemena. Misli se da su po Singima dobili nazive Singidava na Morišu i Singidunum na ušću Save u Dunav (današnji Beograd).

Herodot, u IV knjizi svoje Istorije, zove azijskim Sauromatima, tj. Srbima, dok ih u sedmoj spominje povodom pohoda Kserksove flote. Istoričar Apolonije tvrdi kako su iransko-indijskog etničkog porekla i da su deo plemena sarbskih Skita, koje je u to vreme „ vladalo od Indije do donjeg Istara“ i protiv koga su, kasnije, antički narodi Grčke vodili dogotrajne ratove, sa više ili manje uspeha dok ih, najzad, nije suzbio Aleksandar Veliki. O Singama su pisali još istoričar Timaget i geograf Tamaget.

Istorijom Singa se kod nas prvi bevio profesor beogradsokog Univerziteta Miloje Vasić. On je, proučavanjem vinčanskih atrefakata i putem mnogih materijalnih dokaza, potvrdio njihovu etničku i kulturnu vezu sa narodima u oblastima Egeja i Egipta ondašnjeg vremena. Nalazi rude cinabarita i galenita, u kulturnim slojevima preistorijske Vinče, vađeni su u avalskim rudnicima, za potrebe ovih dalekih zemalja. To dovodi do ubrzanog procesa i razvitka društveno-ekonomskih odnosa. Iz Egeja će Singe naseliti i dolinu Vradara gde će se, tokom vekova, izmešati sa starosedeocima Pelazgima, proširivši se po celoj Staroj Grčkoj: na Peloponezu, Atici, Tesaliji, ostrvu Lemnos… Tribali (smesa Singa, Trako-Skita, Sarmata, Srba) koristili su srodne pismene sisteme na Balkanu koji su proizilazili iz Vinčanskog pisma. Drevno vinčansko pismo, širenjem Srba, preplavilo je  Evropu i, zahvaljujući tome, postalo je prabaza pismenosti u Maloj Aziji, Indu, Mesopotamiji i Grčkoj. Iz ovih znakova, nastaje lidijsko, likijsko, etrursko, skandinavsko (rune) i anglo-sanksonsko pismo, odnosno rimska latinica i nekoliko tipova azbučne ćirilice.

Dolazak Singa iz Sredozemnog bazena u podunavske prostore, gde će na ušću Save u Dunav izgraditi moćan grad, Singidavu, koga će Rimljani docnije preimenovati u Singidunum, odigrao se u periodu između XII i X veka pre n.e. kada Sredozemlje pogađa prirodna katastrofa: Sredozemno more, koje se prvobitno sastojalo od dva jezera, prelilo se, potapajući desetine hiljada hektara obale. Nastojeći da umaknu ovoj kataklizmi, Singe nadiru ka severu i jedno od najpogodnijih utočišta, nalaze na beogradskom tlu, preciznije na njegovih osam humova: Kalemegdanu, Vračaru, Banovom brdu, Pašinom brdu, Banjici, Dedinju, Zvezdari i, najvećem i najimpozantnijem, Avali. Ovaj prostor, zapljuskuju vode Bronga i Istara (Save i Dunava);

Singe, nosioci bronzane kulture, izmešali su se sa starosedelačkim etničkim grupacijama, što se zaključuje na osnovu manjih ostataka njihove materijalne kulture. Tako se bodrog- keresturska grupa uočava kroz izvesne oblike u keramici, bedensko-kostolačka po tehnici izrade, vučedolska po ornamentici. Zajednička karakteristika, ne samo prethodnih već i poznijih kultura (dubrovačko- žutoborska i vršačko-vatinska), je masovna eksploatacija rudnog bogatstva i topljenja metala.

Singe donose svoju arijevsku religiju i drugačije pogrebne rituale, u kojima se ističe kult pokojnika. Oni, kao i svi Sarbi, spaljuju pokojnike, a rođaci sakupljaju njihov pepeo u posebne posude (urne). Njih bi zakopavali ili čuvali u svom domu. Ovakav način sahranjivanja se održao u Podunavlju sve do pojave hrišćanstva, a pored Lužičkih Srba, Etruraca i Rimljana, upražnjavala su ga i poznatija tračka i ilirska plemena. U celom Podunavlju, to je bio osnovni pogrebni ritual. O svemu ovome, potvrdu nam daju i mnogobrojne nekropole na teritoriji današnjeg Beograda; među najinteresantnijim je impozantna nekropola na Karaburmi gde su, pored urni, nađeni najraznovrsniji predmeti za svakodnevnu upotrebu.

Slavu sarbskih Singa i njihovog grada Singidave, preneće Ep o Argonautima i njihovom zapovedniku Jasonu. Ovi grčki ratnici će se u VII veku pre n.e. iskrcati na tle ondašnjeg Beograda. Legendu o Zlatnom runu ili o pohodu Argonauta na Kolhidu, napisao je Apolonije sa Rodosa u III veku pre n.e. Prema epu, Argonauti su, na lađi Argo, bežeći od gneva kralja Egeja, otplovili iz Grčke i, ploveći Dunavom iz Crnog mora, doplovili do velike pustinje – Lauriona. Da bi pred upornim progoniteljima zavarali trag, oni su uplovili u Istros i, ploveći dalje, stižu do planine Angurion, gde se Istar razdvaja – jedan krak otiče na istok, u Crno more, a drugi na zapad, u Jadransko. Istar se razdvaja kod kamenog brega Kaulijaka (Kulika), gde su nastanjene Singe. Tu se Argonauti iskrcavaju, dobivši gostoprimstvo – odmaraju se, popunjavaju rezerve hrane i prinose žrtve bogovima. Sholastičar Apolonije Rođanin, pišući ovo delo, upotrebio je poznati spis geografa Tamageta ,,O pristaništima”, kao i istorijsko delo iz IV veka pre n.e. ,,O Skitima” i, na taj način dobio podatke o Singima i Singidavi, tada najvećem naselju i trgovačkom centru na Dunavu.

Planina Angurion je današnja Avala., Kaulijaka (kameni breg), je današnji Kalemegdan, gde je ušće Save u Dunav. Odatle se pruža i pustara Laurion, danas agromeliorizovana Deliblatska peščara koja je nekada, zbog velikih naplavina živog peska i blata, zahvatala znatno veći deo južnog Banata.

Grci su ovladali Singidavom tokom VII veka pre n.e.; kao uspomena na Singe, ostao je današnji naziv ostrva Ade Ciganlije, čije ime dolazi od reči Singa – Si(n)ganlija. Manji sukobi između njih i Grka potrajaće sve do vladavine Aleksandra Makedonskog, koji ih je potpuno proterao sa Dunava. Aleksandrovim odlaskom, u Podunavlje dolaze Kelti, o kojima više podataka daju istoričari Arijan i Plutarh. Tako, Arijan kaže da su Kelti stigli na Dunav 335. godine pre n.e. zauzevši Singidavu; tada Klaudije Ptolemej ucrtava ovaj grad u svoju mapu, napominjući da je to grad dačko-keltskog karatera. Obnovivši Singidavu, Kelti je preimenuju u Singidounion, koji, prema spisima Apolonija sa Rodosa, dolazi od reči Singaja, imena sarbskog plemena, osnivača grada i reči dounion što je keltski naziv za tvrđavu ili grad.

Literatura

• Milan Tutorov, Banatska rapsodija - istorika Zrenjanina i Banata, Novi Sad, 2001.