Socijalistički nastrojene zemlje
U političkoj terminologiji bivšeg Sovjetskog Saveza, socijalistički nastrojene zemlje (rus. Страны социалистической ориентации) su bile zemlje Trećeg sveta koje je Sovjetski Savez priznao kao privržene idejama socijalizma u marksističko-lenjinističkom shvatanju. Kao rezultat toga, ove zemlje su dobile značajnu ekonomsku i vojnu podršku.[1] U sovjetskoj štampi, ove države su nazivane i „zemljama na putu izgradnje socijalizma“ (rus. страны, идущие по пути строительства социализма) i „zemlje na putu socijalističkog razvoja“ (rus. страны, стоящие на пути социалиcтического развития). Svi ovi termini su značili da povuku razliku od pravih socijalističkih država (u marksističko-lenjinističkom shvatanju).[2]
Upotreba termina je delom bila rezultat preispitivanja nacionalno-oslobodilačkih pokreta u Trećem svetu posle Drugog svetskog rata, raširene dekolonizacije i pojave Pokreta nesvrstanih, kao i tajnog govora Nikite Hruščova na 20. Kongresu Komunistička partija Sovjetskog Saveza i destaljinizacija sovjetskog marksizma.[3] Diskusija o antikolonijalnoj borbi na 2. svetskom kongresu Kominterne 1920. bila je formulisana u smislu debate između onih za savez sa antiimperijalistim i protivnicima nacionalne buržoazije (koju je u početku zagovarao Vladimir Lenjin) i zagovornika za čistu socijalističku borbu, antifeudalnu kao i antiimperijalističku borbe (kao što je M. N. Roj).[4]
Revolucije posleratne ere dekolonizacije (osim onih koje su predvodile eksplicitno proleterske snage kao što je Vijetnamska revolucija), npr. uspon naserizma, mnogi komunisti su u početku videli kao novi oblik buržoaskog nacionalizma i često je bilo oštrih sukoba između komunista i nacionalista.[5] Međutim, usvajanje levičarskih ekonomskih programa (kao što je nacionalizacija i/ili zemljišna reforma) od strane mnogih od ovih pokreta i vlada, kao i međunarodnih saveza između revolucionarnih nacionalista i Sovjetskog Saveza, primorali su komuniste da preispitaju svoj stav. Ovi pokreti se sada nisu smatrali ni klasičnim buržoaskim nacionalistima ni socijalističkim per se, već nudeći mogućnost „nekapitalističkog razvoja“ kao puta „tranzicije u socijalizam“.[6] U različitim vremenima pod pojmom se mislilo na: Alžir, Angolu, Centralnoafričku Republiku, Egipat, Etiopiju, Indiju, Libiju, Mozambik, Južni Jemen i mnoge druge.[1][2]
U sovjetskim političkim naukama, „socijalistička orijentacija“ je definisana kao početni period razvoja u zemljama koje su odbacile kapitalizam, ali još nisu imale preduslove za socijalističku revoluciju ili razvoj. U tom smislu korišćen je oprezniji sinonim, odnosno „zemlje na putu nekapitalističkog razvoja“. Sovjetski priručnik o Africi iz 1986. tvrdio je da je otprilike jedna trećina afričkih država sledila ovaj put.[2]
U nekim zemljama koje je Sovjetski Savez označio kao socijalistički nastrojene, kao što je Indija, ova formulacija je oštro kritikovana od strane novonastalih maoističkih ili kineskih grupa kao što je Komunistička partija Indije (marksistička), koja je doktrinu klasu smatrala kolaboracionističkom, kao deo šireg kinesko-sovjetskog raskola i maoistička borba protiv takozvanog sovjetskog revizionizma.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Trenin, Dmitri (2011). Post-Imperium: A Eurasian Story. Carnegie Endowment for International Peace. p. 144 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. april 2014).
- ^ a b v "Sotsialisticheskaya oriyentatsiya" (in Russian). An article from the 1986–1987 Soviet reference book Afrika. Entsiklopedicheskiy spravochnik.
- ^ Tareq, Ismael (2005). The Communist Movement in the Arab World. London: Rutledge. Print. pp. 24–25.
- ^ Lenin, Vladimir (1965) [19 July–7 August 1920). "Report of the Commission on the National and the Colonial Question". Collected Works. 31. Moscow: Progress Publishers. pp. 213–263.
- ^ Tareq, Ismael (2005). The Communist Movement in the Arab World. London: Rutledge. Print. p. 21.
- ^ Tareq, Ismael (2005). The Communist Movement in the Arab World. London: Rutledge. Print. p. 24.
.svg){kind=small}