Srđa Prica

srđa prica
Lični podaci
Datum rođenja	(1905-11-19)19. novembar 1905.
Mesto rođenja	Visoko, Austrougarska
Datum smrti	13. april 1984.(1984-04-13) (78 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	diplomata
Porodica
Supružnik	Vukica Prica
Delovanje
Član KPJ od	1926.
Odlikovanja

Srđan Srđa Prica (Visoko, 19. novembar 1905 — Beograd, 13. april 1984) bio je jugoslovenski pravnik i novinar, društveno-politički radnik i diplomata.

Biografija

Rođen je 19. novembra 1905. godine u Visokom. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, gimnaziju u Sarajevu, a Pravni fakultet u Zagrebu.

Za vreme studija, pristupio je studentskom revolucionarnom pokretu. U članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) primljen je 1925, a u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) 1926. godine. Tokom studija je bio rukovodilac Kluba studenata marksista na Zagrebačkom sveučilištu, a od 1928. godine se bavio novinarstvom i sarađivao je u više ilegalnih i legalnih listova Komunističke partije. Krajem 1933. godine je od rukovodstva KPJ imenovan za poverenika Centralnog komiteta KPJ za Hrvatsku i Bosnu i Hercegovinu. Bio je organizator održavanja Pokrajinske konferencije KPJ za Hrvatsku i Slavoniju, septembra 1934. godine. Na Četvrtoj zemaljskoj konferenciji KPJ, održanoj krajem decembra 1934. godine postao je kandidat za člana Centralnog komiteta. U leto 1935. godine imenovan je za člana Zemaljskog biroa CK KPJ, čije je središte bilo u Zagrebu.

U periodu od 1926. do 1934. godine bio je pet puta hapšen i dva puta izvođen pred Državni sud za zaštitu države, a ukupno je u ovom periodu u zatvoru proveo dve i po godine. Godine 1935. posle jedne policijske provale u partijsku organizaciju U Zagrebu, da bi izbegao eventualno hapšenje, odlučio se da pobegne iz zemlje. Otišao je najpre u Beč, gde se pripremao da otputuje u Moskvu, ali je juna 1936. godine bio uhapšen i u istražnom zatvoru je proveo skoro godinu dana. Potom je bio proteran u Čehoslovačku, gde je boravio u Pragu i tamo bio rukovodilac partijskog punkta KPJ. Posle hapšenja Milana Gorkića, početkom 1937. godine, ovaj punkt je ukinut, a Srđan je prešao u Pariz.

Po dolasku u Pariz, radio je u tamošnjem punktu CK KPJ. Krajem 1937. godine Josip Broz Tito, tada novopostavljeni sekretar CK KPJ, ga je uputio u Sjedinjene Američke Države sa ciljem da tamo politički radi među jugoslovenskim iseljenicima. Tokom boravka u Americi uređivao je list „Slobodna reč“, koji je bio namenjen jugoslovenskim iseljenicima. Takođe je i održavao kontakte sa tamošnjom Komunističkom partijom, pri kojoj je formirao jugoslovensku sekciju. Ova sekcija je bila među najjačima pri KP SAD, ali se kasnije raspala zbog sukoba srpskog i slovenačkog biroa, sa jedne strane i hrvatskog sa druge. Usled tog sukoba, 1939. godine, KP SAD ga je razrešila funkcije i prekinula sve kontakte sa njim.

Tada je otišao u Njujork, gde je najpre radio u restoranu, a potom u nekoliko fabrika. Sve ovo vreme sarađivao je sa nekoliko novina i objavljivao članke. Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije i početka Narodnooslobodilačke borbe, koju je predvodila KPJ, radio je na promovisanju Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP). Početkom novembra 1941. godine, zajedno sa građanskim političarima, koji su bili u emigraciji - dr Ivanom Šubašićem, Brankom Čubrilovićem i Milošem Trifunovićem, održao je u Njujorku antifašističku tribinu koja je bila posvećena „opštenarodnom ustanku u Jugoslaviji“. Upravo tih dana je saznao da su mu ustaše još u julu streljale starijeg brata Ognjena, koji je posle rata proglašen za narodnog heroja.

Ponovne kontakte sa KP SAD uspostavio je 1942. godine kada je učestvovao u formiranju Odbora za pomoć Jugoslaviji. Tokom čitavog rata održavao je kontakte sa građanskim političarima, koji su bili u emigraciji — Milošem Trifunovićem, Brankom Čubrilovićem, Bogoljubom Jevtićem, i Savom Kosanovićem. Posle oslobođenja Jugoslavije, odlučio je da se vrati u zemlju. Oktobra 1945. godine povezao se sa Vladimirom Dedijerom i Stanetom Krašovcem, koji su bili članovi jugoslovenske delegacije na Osnivačkoj skupštini Organizacije ujedinjenih nacija. Preko njih je poslao pismo CK KPJ i u njemu izrazio želju da se vrati u zemlju.

Po povratku u Jugoslaviju 1946. godine, najpre se bavio novinarstvom i bio je urednik sindikalnog lista „Rad“. Početkom 1947. godine, na predlog Edvarda Kardelja, tadašnjeg ministra inostranih poslova, prešao u je diplomatiju. Najpre je bio jedan od četiri načelnika sektora u Ministarstvu inostranih poslova, a potom od 1950. do 1955. godine ambasador FNRJ u Francuskoj. Posle povratka u zemlju, nastavio je da radi u Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove, kao podsekretar i zamenik saveznog sekretara za inostrane poslove Koče Popovića. Kasnije je bio ambasador SFRJ u Ujedinjenom Kraljevstvu i u Italiji.

Za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije (CK SKJ) biran je na Sedmom, 1958. i Osmom kongresu, 1964. godine. Bio je i član Saveznog odbora Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije (SSRNJ).

Objavio je knjigu sećanja na svoj boravak u Americi pod nazivom „Amerika 1937—1945“.

Umro je 18. aprila 1984. godine u Beogradu. Prvobitno je bio sahranjen u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju, ali su kasnije po želji članova porodice, njegovi posmrtni ostaci prebačeni u zasebnu grobnicu.

Nosilac je mnogih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden narodnog oslobođenja, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom i Orden bratstva i jedinstva za zlatnim vencem.

Literatura

• Jugoslovenski savremenici - Ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.
• Enciklopedija Jugoslavije (knjiga šest). „Jugoslovenski leksikografski zavod“, Zagreb 1965. godina.
• Jugoslovenski savremenici - Ko je ko u Jugoslaviji. „Hronometar“, Beograd 1970. godina.
• Milomir Marić „Deca komunizma“. „Mladost“, Beograd 1987. godina