Sutjeska (Sečanj)

Sutjeska
Sutjeska;
	Rumunska pravoslavna crkva
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Srednjobanatski
Opština	Sečanj
Stanovništvo
— 2011.	1.478
— gustina	31/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 22′ 58″ S; 20° 41′ 52″ I / 45.382902° S; 20.697656° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	536 m
Površina	47,5 km2
	Sutjeska Sutjeska na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	23244
Pozivni broj	023
Registarska oznaka	ZR

Sutjeska (rum. Sărcia, mađ. Szárcsa, srp. Сарча) je naselje u opštini Sečanj, u Srednjobanatskom upravnom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. bilo je 1478 stanovnika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Tokom istorije Sutjeska menja svoje ime nekoliko puta naziv:

Godine:
1333. — Zoruka (Zoruka) ili Stara Sarča
1611;1717. — Sarča (мађ. Szárcha)
1801. — мађ. Románszárcsa; рум. Sarcea Română
1911. — мађ. Szárcsatelek
1924. — Nova Sarča

Godine 1333. pominje se sarčanska parohija u tamiškom komitatu. Zoruka (Zoruka) ili Stara Sarča ležala je jugoistočno od Šurjana, gde i danas jedan brežuljak i jednu pustaru nazivaju imenom Stara Sarča. To imanje je 1611. godine "princip" Gavril Betlen darovao "Rascijanskim vojnicima" (Srbima).^[1]

Sarča je pripojena Velikobečkerečkom dištriktu 1716. godine. Sarča 1717. godine imala je 12 domova, a 1727. godine samo 9 domova. Marinko je 1726. godine bio oborknez u Sarčiji i poslanik na crkveno-narodnom saboru. U Sarču su se 1767. dodine doselili Rumuni, pa je opština 1773. godine imala već 73 doma. Austrijski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da Sarča pripada Čakovačkom okrugu i distriktu. Stanovništvo je pretežno vlaško.^[2] Godine 1781. otkupio je Matija Šalić selo od carske Komore, ali pošto nije mogao da udovolji svojim obavezama, selo bude vraćeno Komori. Komora 1786. godine naredi preseljavanje opštine na pustaru Topolovac, na kom je mestu i danas. Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir u Sarčiji je samo jedan sveštenik. Paroh pop Janko Trailov (rukop. 1769) govorio je srpskim i rumunskim jezikom.^[3] Godine 1800. ustupila je komora, u zamenu za hrvatska dobra, ovo selo zagrebačkom kaptolu.

Sadašnja rumunska crkva sagrađena je 1896. godine.^[4]

Populacija kroz istoriju.^[5]

Godina	1869.	1880.	1890.	1900.	1910.	1921.
Stanovnika	1.606	1.388	1.329	1.367	1.339	1.350
Srba	?	?	?	?	?	3
Rumuna	?	?	?	?	?	1.312
Nemaca	?	?	?	?	?	23
Mađara	?	?	?	?	?	12

Nova Sarča, godine:
1801. — Nemačka Sarča (мађ. Német- Szárcsrcsa)
1911. — Szárcsa
1912. — Sarča

Novu Sarču 1801. godine naselio je zagrebački kaptol, Anton Mandić, na severnom kraju starog rumunskog naselja Sarče, jednu novu koloniju, kojoj je ustupljeno 31 sesija.

Ta kolonija dobila je 1804. god. sveštenika i jednu privremenu kapelu, koja je 27. februara 1805. god. Osvećena. Nova Sarča je imala 1811. god. 893 duše. Otvorena je nova železnička stanica 4. maja 1899. godine. Godine 1919. Nova Sarča pripojena je Torontalskoj županiji.^[6]

Brojno stanje stanovništva:
Populacija kroz istoriju . ^[7]

Godina	1869.	1880.	1890.	1900.	1910.	1921.
Stanovnika	1.232	1.080	1.222	1.1225	1.242	1.465
Srba	?	?	?	?	?	13
Rumuna	?	?	?	?	?	44
Nemaca	?	?	?	?	?	1.179
Mađara	?	?	?	?	?	208
Ostalih	?	?	?	?	?	208

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Sutjeska živi 1388 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,2 godina (40,6 kod muškaraca i 43,7 kod žena). U naselju ima 609 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,85.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[8]
Godina	Stanovnika
1948.	2.635
1953.	2.678
1961.	2.719
1971.	2.421
1981.	2.116
1991.	1.976	1.880
2002.	1.737	1.800
2011.	1.478

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[9]

Srbi	1.046	60,21%
Rumuni	491	28,26%
Mađari	58	3,33%
Jugosloveni	31	1,78%
Romi	24	1,38%
Crnogorci	15	0,86%
Hrvati	5	0,28%
Makedonci	4	0,23%
Slovaci	2	0,11%
Rusi	2	0,11%
Rusini	1	0,05%
Nemci	1	0,05%
Bugari	1	0,05%
nepoznato	5	0,28%

Stanovništvo prema polu i starosti^[10]


	m	ž
?	4	6
80+	19	30
75—79	24	49
70—74	52	75
65—69	55	56
60—64	49	69
55—59	43	44
50—54	54	50
45—49	78	53
40—44	73	65
35—39	66	59
30—34	49	55
25—29	34	44
20—24	44	39
15—19	61	50
10—14	61	54
5—9	59	52
0—4	27	35
Prosek :	40,6	43,7

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	584	607	686	685	713	681	609

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	132	164	110	114	58	20	8	2	1	0	2,85

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	705	210	443	34	16	2
Ženski	744	138	435	155	12	4
UKUPNO	1.449	348	878	189	28	6

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	386	197	19	1	55
Ženski	287	155	3	0	29
UKUPNO	673	352	22	1	84
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	7	9	37	15	17
Ženski	3	5	31	6	2
UKUPNO	10	14	68	21	19
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	1	10	10	5
Ženski	2	1	10	14	20
UKUPNO	2	2	20	24	25
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	3
Ženski	5	0	0	1
UKUPNO	5	0	0	4

Galerija[uredi | uredi izvor]

Nova pravoslavna crkva Rumunska pravoslavna crkva Mesto gde se do 1960-ih nalazila katolička crkva

Reference[uredi | uredi izvor]

^ "Glasnik Društva srpske slovesnosti", Beograd 1875.
^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 9/2017.
^ Letopis Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina M.(Beč 1999).
^ Mileker 2005, str. 45.
^ Letopis Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina M.(Beč 1999). :
^ Mileker 2005, str. 46.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Mileker, Feliks; Pantić, Kosta; Belča, Dušan (2005). Letopisi opština u južnom Banatu. ISBN 978-86-85075-04-9.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] "Glasnik Društva srpske slovesnosti", Beograd 1875.

[2] J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.

[3] "Temišvarski zbornik", Novi Sad 9/2017.

[4] Letopis Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina M.(Beč 1999).

[FOOTNOTEМилекер200545-5] Mileker 2005, str. 45.

[6] Letopis Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina M.(Beč 1999). :

[FOOTNOTEМилекер200546-7] Mileker 2005, str. 46.

[8] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[9] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[10] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]