Pređi na sadržaj

Тарас Буљба

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe, pogledajte Taras Buljba (višeznačna odrednica).
Taras Buljba
Ilustracija za roman, 1861.
Nastanak i sadržaj
Orig. naslovrus. Тарас Бульба
AutorNikolaj Gogolj
Dizajner koricaPiotr Sokolov
Jezikruski
Žanr / vrsta delaIstorijski roman, novela
Izdavanje
Izdavanje1835 (1. u sklopu zbirke)

Taras Buljba (rus. Тарас Бульба) je kratak istorijski roman Nikolaja Gogolja iz ciklusa „Mirgorod“. Štampan je 1835, a drugo prerađeno izdanje je izašlo 1842. Drugo izdanje je osnova svih savremenih izdanja.

Radnja romana se tiče istorije zaporoških kozaka. Nije moguće povezati radnju romana sa konkretnim istorijskim događajima. Glavni junak je Taras Buljba, stari kozak, koji sa svojim sinovima Andrejem i Ostapom, polazi u borbu protiv poljske šljahte, a u odbranu pravoslavlja.

Ovo delo Nikolaja Gogolja je pisano na klasičan način; likovi nisu karikirani kao što je bio Gogoljev manir. Idejno, Taras Buljba je delo u stilu romantičnog nacionalnog preporoda. Gogolj je u njemu dao prikaz koncepta „ruske duševnosti“. Delo je bogato avanturama i prikazima bojeva, kao i Gogoljevim karakterističnim humorom.

Uprkos svom ruskom imperijalizmu, roman Taras Buljba postao je popularan u Ukrajini odmah po objavljivanju, a od 1850. godine objavljeno je više od deset kompletnih prevoda romana na ukrajinski jezik.

Pored toga, roman Taras Buljba je postao jedno od najuspešnijih proznih dela ruske književnosti, inspirišući ukrajinske i strane umetnike na čitav niz različitih izvedenih dela, uključujući opere i operete, filmove, TV serije, slike i druga dela umetnosti.

Umetničke adaptacije[uredi | uredi izvor]

Roman Taras Buljba je poslužio kao inspiracija za istoimenu operu ukrajinskog kompozitora Mikole Lisenka. Leoš Janaček (1854-1928) je komponovao simfonijsku rapsodiju Taras Buljba.

Po romanu je snimljeno nekoliko filmova, od kojih je najpoznatija verzija iz 1962. sa Julom Brinerom i Tonijem Kertisom.

Priča je više puta adaptirana za film:

  • Taras Buljba (1909), adaptacija nemog filma, u režiji Aleksandra Drankova
  • Taras Buljba (1924), napravljen u Nemačkoj od strane ruskog izgnanika Josifa N. Ermoljeva
  • Taras Buljba (1936), francuska produkcija, u režiji ruskog reditelja Aleksisa Granovskog, sa zapaženim dekorom Andreja Andrejeva
  • Sin pobunjenika (1938), britanski film u kojem glumi Harije Baur sa sporednom postavom značajnih britanskih glumaca
  • Taras Buljba (1962), američka adaptacija sa Julom Brinerom i Tonijem Kertisom u glavnim ulogama u režiji Džej Li Tompsona; ova adaptacija je sadržala značajnu muzičku partituru Franca Vaksmana, koja je nominovana za Oskara. Bernard Herman je to nazvao "rezultatom života".
  • Taras Buljba, kozak, italijanska filmska verzija iz 1962.
  • Ko je osvajač?, ukrajinski film u kojem igra Nudtavat Saksiri kao Taras.
  • Taras Buljba (2009), u režiji Vladimira Bortka, po narudžbini ruske državne televizije i u potpunosti plaćenom od ruskog Ministarstva kulture. Uključuje ukrajinske, ruske i poljske glumce kao što su Bohdan Stupka (kao Taras Buljba), Ada Rogovceva (kao supruga Tarasa Buljba), Igor Petrenko (kao Andrej Buljba), Vladimir Vdovičenkov (kao Ostap Buljba) i Magdalena Mielcarz (kao poljski plemić devojka). Film je sniman na nekoliko lokacija u Ukrajini, kao što su Zaporožje, Hotin i Kamjanec-Podilski tokom 2007. U scenariju je korišćeno izdanje romana iz 1842. godine.
  • Veer (2010), hindski film smešten u Indiju 19. veka, delimično je zasnovan na zapletu Tarasa Bulbe.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Taras Buljba na Vikimedijinoj ostavi.
Vikizvornik ima izvorni tekst povezan sa člankom Index:Taras Buljba.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тарас_Буљба&oldid=25513870”