Tvrđava Bočac
| Tvrđava Bočac | |
|---|---|
 Tvrđava Bočac | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Mrkonjić Grad |
| Entitet |  Republika Srpska |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Koordinate | 44° 30′ 30.5″ N 17° 09′ 35.5″ E / 44.508472° S; 17.159861° I |
  Tvrđava Bočac Tvrđava Bočac na karti Bosne i Hercegovine | |
| Vrsta spomenika | Spomenik kulture |
| Stepen zaštite | Nacionalni spomenik |
Bočac (castrum Bochaz, castello Bozaz) je tvrđava u Republici Srpskoj (BiH), čiji se ostaci nalaze kod istoimenog mesta, nad Vrbasom, nedaleko od Mrkonjić grada. Prvi put se u izvorima pominje 1434. godine[a], u vezi sa prodorom vojske kraljevine Ugarske, koja je došla u pomoć kralju Tvrtku II (prva vladavina 1404—1409, druga vladavina 1421—1443), u borbi protiv Osmanlija i Radivoja Kotromanića. Nakon osmanskog osvajanja kraljevine Bosne krajem juna 1463. godine, kralj Ugarske Matija Korvin (1458—1490) je tokom jeseni upao u Bosnu i osvojio neke njene delove, uključujući i Bočac. On je na osvojenim teritorijama formirao Srebreničku i Jajačku banovinu, u čijem sastavu se nalazio i Bočac, sve do konačnog pada pod osmansku vlast, 1516. godine. Otomanska posada napustila je tvrđavu pre 1833. godine[1], kada se u izvorima navodi kao pusto utvrđenje.
Tvrđava Bočac je podignuta na pola puta između Banjaluke i Jajca, sa ciljem da kontroliše, kako dolinu Vrbasa i severni prilaz Jajcu, tako i putni pravac Kneževo-Čemernica-Bočac-Surjan, sa prelazom preko reke.
Izgled utvrđenja[uredi | uredi izvor]
Bočac je podignut na stenovitom uzvišenju iznad Vrbasa i u srednjem veku je imao četiri kule. Nakon osmanskog osvajanja, tri kule su porušene, dok je četvrta, nekadašnji Donžon, vremenom prilagođena upotrebi vatrenog oružja, tako da je na njenom vrhu bilo smešteno tri ili četiri topa. Ona je sa spoljne strane zaobljena, njena unutrašnjost je kvadratna, dok debljina njenih zidova dostiže i do 3,5 metra.
Na istočnoj padini uzvišenja, koja se spušta ka Vrbasu, nalazilo se podgrađe , koje je bilo zaštićeno bedemom koji se spuštao do same reke i isturenom kulom.
Oko tvrđave se razvilo naselje, koje se pružalo na obe strane Vrbasa i najverovatnije je bilo spojeno mostom preko reke, a na mestu Crkvina se, u srednjem veku, nalazila crkva. Temelji crkve bili su vidljivi, sve do podizanja brane za HE Bočac.
Stepen zaštite[uredi | uredi izvor]
Tvrđava Bočac je 2005. godine proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine od strane Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika BiH.[2]
Napomene[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mrkonjic-grad.com. „Očuvanje starih tvrđava”. Pristupljeno 6. 4. 2011.
- ^ „Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH: Odluka o proglašnjeu dobra nacionalnim spomenikom”. Arhivirano iz originala 5. 3. 2016. g. Pristupljeno 25. 2. 2019.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mišić, Siniša, ur. (2010). Leksikon gradova i trgova srednjovekovnih srpskih zemalja: prema pisanim izvorima (na jeziku: srpski). Beograd: Zavod za udžbenike. str. 53. ISBN 978-86-17-16604-3. Pristupljeno 10. 10. 2023.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
|  | |
