Topčidersko groblje
| Topčidersko groblje | |
|---|---|
 Srbija | |
 Deo Topčiderskog groblja | |
| Sahranjeni u periodu: | |
| Osnovano | 1850. |
| Lokacija | 44° 46′ 48.775″ N 20° 25′ 53.186″ E / 44.78021528° S; 20.43144056° I opština Savski venac, Beograd |
Topčidersko groblje jedno je od beogradskih groblja. Nalazi se u opštini Savski venac, a osnovano je 1850. godine.
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Veruje se da je Topčidersko grbalje nastalo spontano na još starijem lokalitetu, a kao godina osnivanja uzima se 1850. prema zapisima na spomenicima, što ga ubraja u jedno od nastarijih počivališa u Beogradu.[1] [2] U početku, ovo groblje služilo je kao mesto sahranjivanja stanovnika Čukarice, Topčiderskog brda i Dedinja. U sastav beogradskih grobalja i nadležnost tadašnjeg „Otseka za groblje Opštine beogradske”, ušlo je tek 1931. godine.[2]
Topčidersko groblje nije planski formiran kompleks, već je nastalo kao počivalište jednog dela Beograda, a nalazi se na prostoru park-šume Topčider. Veće proširenje groblje je doživelo 1986. godine kada je Topčider proglašen za kulturno dobro, prostornu kulturno-istorijsku celinu.[2] Površina groblja je oko 6 hektara, a u okviru njega nalazi se i crkva Svetog Trifuna, koju je 1905. godine podignuo srpski veletrgovac, dobrotvor zadužbinar Nikola Spasić u spomen na suprugu Stanku - Caju koja je preminula 5. januara 1903. godine.[2][3]
Na groblju se nalazi niz stilskih i umetničkih spomenika kao i grobova znamenitih ličnosti. Godine 1907. sa Tašmajdanskog groblja prenet je spomenik vojvode Stevana Knićanina, koji svojoj monumentalnošću i izradom zaslužuje pažnju.[2] Na Topčiderskom groblju takođe su očuvani spomenici porodica Dimić i Milanović, koji datiraju sa kraja 19. veka, a načinjeni su u obliku jednostavnih vitkih kamenih piramida i predstavljaju jedina dva očuvana spomenika iz tog doba. Iz perioda između dva svetska rata pažnju zaslužuje i grobnica Arčibalda Rajsa, kako zbog činjenice da se radi o znamenitoj ličnosti, tako i zbog stilskih odlika grobnice.[2] Sa odlikama nacionalnog stila iz perioda između dva svetska rata na Topčiderskom groblju mogu se izdvojiti i grobnice porodica Đorđević, Tomašević i Matić-Zrnić.[4] Takođe se ističe grob književnice Isidore Sekulić, koji je izveden po projektu arhitekata Olge Divac i Siniše Vukovića.[2][5]
Sahranjeni na groblju[uredi | uredi izvor]
Neki od znamenitih ličnosti sahranjenih na Topčiderskom groblju su:
- Arčibald Rajs (1875—1929), švajcarski forenzičar, publicista, doktor hemije i profesor
- Ratibor Đurđević (1915—2011), srpski psiholog i književnik
- Danilo Lazović (1951—2006), srpski glumac
- Anastasija Naka Spasić (1864—1953), srpska dobrotvorka
- Miroslav Pavlović (1942—2004), jugoslovenski i srpski fudbaler
- Vesko Pajović (1953—2016), jugoslovenski i srpski košarkaš
- Bogoljub Petrović (1942—1995), srpski glumac
- Milorad M. Petrović (1875—1921), srpski pesnik
- Aleksandar Knežević Knele (1971—1992), srpski kriminalac
- Dragomir Popović (1880—1933), pukovnik jugoslovenske vojske
- Slobodan Santrač (1946—2016), jugoslovenski i srpski fudbaler i fudbalski trener
- Isidora Sekulić (1877—1958), srpska književnca, akademik i prva žena član Srpske akademije nauka i umetnosti
- Ivan Stambolić (1936—2000), srpski političar
- Dušan Stefanović (1870—1951), srpski general i ministar vojni Kraljevine Jugoslavije
- Žanka Stokić (1887—1947), srpska glumica
- Mihailo Čanak (1932—2014), srpski arhitekta
- Momčilo Vukotić (1950-2021),jugoslovenski i srpski fudbaler i fudbalski trener
- Miodrag Ješić (1958—2022), jugoslovenski i srpski fudbaler i fudbalski trener
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
-
-
-
Grob velikog srpskog dobrotvora Nikole Spasića je u crkvi Sv. Trifuna, koju je podigao -
Grob Stevana Knićanina, parcela 2, jugo-istočno od oltara crkve -
Grob Arčibalda Rajsa, nalazi se kod crkve -
Grob Žanke Stokić, parcela 1, 4. red od ograde groblja -
Grob Isidore Sekulić, nalazi se na parceli 2, jugo-istočno od oltara crkve -
Grob Danila Lazovića, nalazi se na parceli 13, prvi red -
Grob sveštenika Dejana Dejanovića, nalazi se kod crkve -
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Topčidersko groblje”. beogradskagroblja.com. Pristupljeno 5. 4. 2021.
- ^ a b v g d đ e „Serijal „Politike”: Topčidersko groblje” (PDF). zaduzbinanspasica.rs. Pristupljeno 5. 4. 2021.
- ^ „Patrijarh osveštao novi crkveni dom Svetog Trifuna”. spc.rs. 30. 4. 2015. Arhivirano iz originala 10. 03. 2016. g. Pristupljeno 05. 04. 2021.
- ^ 011info.com. „Topčidersko groblje u Beogradu - istorija isklesana u kamenu”. 011info (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-01-31.
- ^ „Program za urbanistički plan Prostorno kulturno-istorijske celine Topčider” (PDF). urbel.com. Pristupljeno 5. 4. 2021.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Topčidersko groblje na internet prezentaciji beogradskih groblja
