Toško Vlahović

Toško Vlahović
Vlahović kao student
Lični podaci
Datum rođenja	1890.
Mesto rođenja	Rovca, Knjaževina Crna Gora
Datum smrti	2. novembar 1917.
Mesto smrti	Vlasovo, Kraljevina Srbija
Vojna karijera
Čin	komitski vojvoda

Toško Vlahović (Rovca, 1890 — Vlasovo, 2. novembar 1917) bio je student filozofije u Nemačkoj i komitski vojvoda, jedan od vođa Jablničko-topličkog ustanka u Prvom svetskom ratu, komandant Krajinskog četničkog odreda. Bio je brat Milinka Vlahovića i stric Velimira Vlahovića.

Biografija

Posle maturiranja na Cetinju 1911. godine studirao je filozofiju kao stipendista crnogorske vlade, prvo u Rusiji 1911/1912, u Petrogradu, a zatim od 1912. do 1914. u Nemačkoj, u Jeni. Po izbijanju Prvog svetskog rata stupio je kao dobrovoljac i do kapitulacije Crne Gore učestvuje kao borac u I bataljonu Kolašinske brigade. Nakon kapitulacije Crne Gore 1916. godine, Toško Vlahović i njegov brat Milinko Vlahović, kapetan crnogorske vojske su izbegli zarobljavanje. U proleće 1916. godine u Crnoj Gori je general Radomir Vešović organizovao neuspešan ustanak u koji je bio umešan i Milinko Vlahović. Pošto su usledila masovna hapšenja u brda se odmetnuo veći broj ljudi. Dvadesetak njih se sastalo u selu Žircima kod Kolašina i odlučilo da stvore komitsku četu. Sa još nekoliko komita (prema različitim izvorima od 9-20), u septembru 1916. godine krenuli su u Srbiju, s namerom da preko Rumunije pređu na Solunski front. U grupi su osim braće Vlahović bili i Jovan Radović sa bratom Savom, zatim Milan Drljević iz Morače, đak podnarednik u 11. puku Šumadijske divizije sa bratom Đurom, Nikola Vlahović, Milinkov i Toškov zet, braća Lakić i Miroslav Lakićević, Mirko Jovanović i nekolicina drugih. Početkom oktobra došli su na teritoriju Kosanice (Radan planina), i tamo stupili u kontakt sa Kostom Pećancem, koji je nešto ranije bio došao sa Solunskog fronta, upućen od srpske Vrhovne komande.

Dana 21. februara 1917. je na savetovanju izabran za vojvodu, odnosno za komandanta Krajinskog odreda.

Braća Vlahović i Jovan Radović sa Kostom Vojinovićem i Kostom Pećancem pristupili su organizovanju, a potom i vođenju Topličkog ustanka 1917. godine.

Čak i u uslovima surovog četničkog života uspeo je da formira malu ličnu biblioteku iz koje je svojim borcima pozajmljivao knjige na čitanje. Vodio je i dnevnik, koji je zaplenjen, zajedno sa celokupnom arhivom, u manjem okršaju sa bugarskim jedinicama, u kojem je i poginuo 2. novembra 1917. godine. Novosadska izdavačka kuća Prometej je izdala 2018. godine dnevnik Toška Vlahovića - „Utočišta ni kod koga – dnevnik iz 1917”.

Sahranjen je na Kuršumlijskom groblju.

Literatura

• Ilić, Dobrosav (2006). Popov, Čedomir, ur. Srpski biografski rečnik knjiga 2, V-G. Novi Sad: Matica Srpska. ISBN 978-86-83651-62-7. 
• Rakočević, Novica (1988). Dragičević, Risto, ur. „Bjekstvo 17 Crnogoraca iz okupirane Crne Gore 1917. godine” (PDF). Istorijski zapisi. Titograd: Istorijski institut SR Crne Gore. 3—4: 211-214. ISSN 0021-2652. 
• Vlahović, Toško (2018). Utočišta ni kod koga: dnevnik Toška Vlahovića iz 1917. godine. Prometej. ISBN 978-86-515-1397-1. 
• Mitrović, Andrej (1987). Ustaničke borbe u Srbiji, 1916-1918. Srpska književna zadruga. 
• Vlahović, Miodrag; Vlahović, Milinko; Vlahović, Toško (1988). Braća Vlahović 1917: prilozi za istoriografiju Topličkog ustanka. Stručna knjiga. ISBN 978-86-419-0009-5.