Turski rat za nezavisnost
| Turski rat za nezavisnost | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Deoba Osmanskog carstva | |||||||||
 Kongres u Sivasu u kome su određeni ciljevi nacionalne borbe; Turski vojnici koji nose municiju na front; Poslednje trupe okupljene u Ankari (Ulus Trgu) nakon odlaska na front; Turska pešadija; Turska vojska ulazi u Izmir; Turska konjica u poteri. | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
|
Podrška:  Ruska SFSR[1] Azerbejdžanska SSR Gruzijska SSR Buharska NSR Muslimanska liga Italija (tajno)[2][3][4] |
 Kraljevina Grčka Francuska Jermenija (1920) Osmansko carstvo (do 1922) Ujedinjeno Kraljevstvo Sjedinjene Američke Države Demokratska Republika Gruzija (1921) Kraljevina Italija | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
Mustafa Kemal Ataturk Ismet Inonu Fevzi Čakmak Ali Fethi Okijar Vladimir Lenjin Karlo Sforca |
Leonidas Paraskevopulos Anastasios Papulas Jorgos Hadžianestis Henri Gourad Drastamat Kanajan Movses Silikjan Sulejman Šefik-paša Čarls Harington | ||||||||
| Jačina | |||||||||
|
maj 1919: 35.000[8] novembar 1920: 86.000 (kreiranje regularne armije)[9] avgust 1922: 271.000[10] |
80.000 (decembar 1919)[11] 1922: 200.000[12]-250.000[13][14] 60.000[15][16] 20.000[17] 30.000[18] 7.000 (na vrhuncu)[19] | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
|
13.000 poginulih[20] 22.690 umrlih od bolesti[21] 5.362 umrlih od rana ili drugih neborbenih uzroka[21] 35.000 ranjenih[20] 7.000 zarobljenih[22][f] |
24.240 ubijenih[23] 18.095 nestalih 48.880 ranjenih 4.878 umrlih van borbe 13.740 zarobljenih[23][24][note 1] ~7.000 1.100+ ubijenih[32]3.000+ zarobljenih[33] | ||||||||
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Turske |
| Istorija Turske |
|---|
 |
Turski rat za nezavisnost (tur. İstiklâl Harbi, doslovno Rat za nezavisnost ili tur. Kurtuluş Savaşı, doslovno Oslobodilački rat) je naziv za niz međusobno povezanih oružanih sukoba koji su se od 1919. do 1923. vodili između turskih nacionalista okupljenih u Turskom nacionalnom pokretu na jednoj, i država Antante na drugoj strani. Uzrok je predstavljao poraz Osmanskog carstva u Prvom svjetskom ratu, odnosno podjela njegovih teritorija među pobjedničkim silama, koja je izazvala etničke sukobe na područjima sa miješanim stanovništvom, a koji su, pak, služili kao izgovor silama Antante da okupiraju značajne dijelove Turske. Nacionalisti, na čije se čelo stavio proslavljeni vojskovođa Mustafa Kemal-paša, su glavno uporište imali u unutrašnjosti Anadolije gdje je osnovana privremena vlada koja se suprotstavila ne samo savezničkim trupama, nego i osmanskom sultanu i nominalnoj turskoj vladi u Istanbulu pod britanskom okupacijom koja je 1920. potpisala mirovni sporazum u Sevru. Nacionalisti su, zahvaljujući gerilskoj strategiji, Kemalovom vojničkom umijeću, logističkim problemima za Antantine trupe, podršci Sovjetske Rusije, kao i sve većim nesuglasicama između saveznika s vremenom stekli prevagu i sva tri važnija sukoba - sa Francuskom oko južne granice (1920—1921.), novostvorenom državom Jermenijom (1920) oko istočne, te sa Grčkom (1919—1922.) oko zapadne granice uspjeli riješiti u svoju korist. Rat, koji je formalno okončan sporazumom u Lozani 1923. je imao značajne posljedice u transformaciji Turske u etnički homogenu nacionalnu državu, ukidanju kalifata i uvođenju republikanskog uređenja kojim su omogućene sekularne Ataturkove reforme 1920-ih i 1930-ih, ali i u masovnom etničkom čišćenju ne-turskog stanovništva koje dan-danas opterećuje odnose Turske sa susjedima, Grčkom i Jermenijom.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Neposredni rezultat pobede Italije u ratu sa Turskom jeste vrlo vrzo opadanje uspeha unionista, što dovodi do ostavke velikog vezira Haki-paše (u dobrim odnosima sa Italijom). ITC je optuživan za dobre odnose sa Nemačkom, italijanskim saveznikom. Ministar rata Mahmut Ševket krivio je ITC za poraz u ratu. Italijansko napredovanje i zauzimanje Dodekaneza navelo je Portu da zatvori moreuze, čega se Rusija bojala. Taj događaj ojačao je položaj ITC kao jedine političke sile koja može organizovati otpor.
Porazi u Balkanskim ratovima izazvali su nestašice u Carstvu što je dovelo do ogorčenih demonstracija. ITC se nalazio na vlasti prilikom ulaska Turske u Prvi svetski rat. Zemlju je u rat uveo trijumvirat poznat kao „trojica paša” (Talat-paša, ministar spoljnih poslova (najzaslužniji za genocid nad Jermenima), Enver-paša, ministar rata i Džemal-paša, ministar mornarice). Njih trojica su uvela diktaturu u Tursku. Nemačka od Porte nije očekivala značajan doprinos u ratu. Modernizacija turske vojske tek je započela. Enver je uveo Tursku u rat zbog podele interesnih sfera: Nemačka nije imala interesa na Bliskom istoku, za razliku od Rusa koji su tamo podsticali jermenski terorizam. Ugovor o savezništvu potpisan je 2. avgusta 1914. godine, ali je držan u tajnosti. Ulazak nemačke flote kroz moreuze u Crno more nakon bombardovanja savezničkih teritorija u Severnoj Africi i zvanično je uvelo Tursku u rat. Džemal paša je naredio da se napadne svaki osmanski brod u Crnom moru. Oktobra meseca Turci su napali rusko brodovlje zbog čega je Rusija objavila rat Turskoj. Britanija je objavila aneksiju Kipra i nezavisnost Egipta pod svojom zaštitom.
Podela Osmanskog carstva[uredi | uredi izvor]
Bugarske pretenzije kosile su se sa turskim u Evropi, te su Nemci podsticali Tursku da drži Britance i Ruse podalje od evropskih frontova, odnosno da ugrožava njihove interese na Bliskom i Srednjem istoku. Tokom Prvog svetskog rata nastala su tri sporazuma koja se tiču srednjeg istoka. Prvi je Carigradski sporazum (Engleska, Francuska, Rusija) koji je predviđao da Rusi zauzmu Carigrad i pretvore ga u slobodnu luku. Muslimanska sveta mesta u Meki i Medini i ostatak arapskog sveta dobili bi nezavisnu arapsku upravu. Drugi, verovatno i najpoznatiji, ugovor je Sajks-Pikotov sporazum (Mark Sajks i Žorž Piko) koji je predviđao da Britaniji pripadne južni Irak, od Bagdada do Persijskog zaliva (sa Haifom i Akrom u Palestini), Francuskoj Sirija i Kilikija, Palestina da bude internacionalizovana, a ostatak arapskih teritorija da se podeli između Francuske i Engleske ili da se stvori konfederacija arapskih država. Sporazum je držan u tajnosti jer se kosio sa obećanjima koja su Britanci dali mekanskom šerifu. Izmir i Ikonija obećani su Italiji. Obećanja Arapima prekršena su i Balforovom deklaracijom kojom su Britanci izjavili da će „sa simpatijama” gledati na stvaranje palestinske, cionističke države.
Borbe sa Rusima vodile su se u istočnoj Anadoliji gde su Rusi osvojili Trapezunt, a Turci su bili uspešniji oko jezera Van. Rusi su podsticali jermenske težnje za nezavisnošću kako bi stekli saveznika u borbama protiv Turaka. U Carigradu 1917. godine došlo je do ostavke velikog vezira koji se nije slagao sa politikom trijumvirata, te je Talat-paša došao na njegovo mesto. Revolucija 1917. godine izbacila je carsku Rusiju iz rata. Nove boljševičke vlasti obznanile su dogovor saveznica o podeli Turske što je za saveznike bilo vrlo neugodno. Rusi su napustili Iran, Kavkaz i predali Turskoj Kars, Batum i Ardagan (Brest-Litovski sporazum 1918. godina).
Pobede Evver-paše na Kavkazu išle su na štetu frontovima u Iraku i na Bliskom istoku, gde su Turci izgubili sve teritorije (do Anadolije). Kada se Talat-paša vratio iz Berlina, dočekala ga je kapitulacija Bugarske, a Britanci su krenuli iz Soluna ka Carigradu. Nakon okupacije turske prestonice, povedeni su pregovori o primirju. Trijumvirat je dao ostavku, a formirana je vlada Izet-paše sa zadatkom da zaključi primirje. Primirje u Mudrosu potpisano je 10 dana pre prestanka borbi na zapadnom frontu. Turska je pristala na bezuslovnu predaju. Odredbe primirja bile su teže nego odredbe za hrišćanske poražene države. Turska se obavezala da: otvori moreuze za savezničke brodove, oslobodi zarobljenike i zarobljene Jermene, preda sve tvrđave, raspusti vojne formacije, a zadrži samo policiju koja bi održavala red i mir, besplatno opskrbljuje savezničke snage hranom, ugljem i drugom opremom, odrekne se teritorija koje su saveznici podelili između sebe.
Liman Sanders je predao komandu Ataturku (u Siriji) i vratio se u Carigrad. Na Pariskoj konferenciji učestvovali su i predstavnici Arapa i cionista. Konferencija u San Remu podelila je turske bliskoistočne teritorije. Mirovni sporazum potpisan je u Sevru (avgusta 1919.), ali su ga obezvredili događaji u Anadoliji.
Rat[uredi | uredi izvor]
Ofanziva Grka[uredi | uredi izvor]
Versajska mirovna konferencija dala je Grčkoj slobodu da okupira Izmir. Pristanak na grčku invaziju najpre su dali Lojd Džordž i Klemanso, pa u zadnjem trenutku i Vilson. Pravna osnova bila je 7. tačka primirja u Mudrosu koja je dozvoljavala saveznicima da okupiraju svaki strateški značajan položaj. Armada britanskih i francuskih brodova prevezla je grčke vojnike u Anadoliju. Iskrcavanjem Grka italijanska okupaciona zona pomerena je ka jugu.
Kemal-paša Ataturk je od 1919. godine okupljao zapovednike korpusa kojima je naglašavao potrebu za osnivanjem narodnih gerilskih odreda. Britanci su naredili da se uhapsi, pa je Ataturk dao ostavku. Centar otpora Ataturka bila je Ankara. Poslednji osmanski parlament zasedao je januara 1920. godine u Carigradu. Tamo je pročitan telegram Ataturka koji poziva na otpor saveznicima. Britanci su smenili vladu i postavili novu, koja je osudila Ataturka kao izdajnika (na šta je pristao i šejh-ul-islam). Osudom Ataurka na smrt otpočeo je građanski rat.
Ataturk je proglasio Nacionalni odbor u Ankari jedinom zakonitom turskom vladom. Govorio je da se bori u ime sultana protiv saveznika koji su okupirali zemlju i stavili vladu u Carigradu pod svoju kontrolu. Skupština u Ankari (100 predstavnika koji su pobegli iz Carigrada) proglasila je Ataturka predsednikom Turske. Do konačnog raskida između dve vlade došlo je kada je vlada u Carigradu potpisala ugovor u Sevru. Njime je Turska izgubila (istočnu Trakiju do Carigrada, Jedrene, ostrva u Egejskom moru, arapske teritorije, bliskoistočne teritorije i Izmir). Jermenija je postala nezavisna država, Rodos i Dodekanezi pripali Italiji, Kurdi su tražili nezavisnost. Osmanska armija nije smela imati više od 50.000 ljudi.
Kada je ofanziva Grka zaustavljena, saveznici su shvatili da moraju da pregovaraju sa turskom nacionalističkom vladom. Rezultat je konferencija u Londonu čiji je cilj bio da se spasi ugovor u Sevru. Iako to nije uspelo, Francuska je bila prva država koja je priznala Ataturkovu vladu. Ataturk je potpisao ugovor sa Rusijom kojom joj je vratio Batum. Sovjetski Savez nije prihvatio ugovor u Sevru, a poništeni su svi ugovori između carske Rusije i Osmanskog carstva.
Kontraofanziva Turaka[uredi | uredi izvor]
Avgusta 1921. godine, nakon pobede kod Sakarje, Turci su prešli u kontraofanzivu protiv Grka (kasnije nazvana Velika ofanziva). Grci su se povukli prema Izmiru. Vlada u Atini je dala ostavku. Ataturk je stigao do Mramornog mora gde ga je zaustavila saveznička vojska. Suočeni sa francuskim prihvatanjem nove vlasti, Britanci su pristali da se povuku. Anadolija je očišćena od neprijatelja, a Ataturk se vratio u Ankaru.
Saveznici su potpisali primirje u Mudanji sa Ataturkom. I dalje je, međutim, postojala vlada u Carigradu. Vlada u Ankari je donela odluku o ukidanju sultanata, odnosno odvajanju funkcije sultana od kalifa. Kalif je ostao samo verski dostojanstvenik. Birala ga je Nacionalna skupština po svom nahođenju. Sultan i njegov sin su pobegli iz Carigrada. Sutradan ga je vlada svrgla i sa mesta kalifa. Novi kalif postao je Abdulmedžid II.
Poziv za učešće na konferenciji u Lozani poslat je obema vladama. Vlada u Carigradu je, međutim, pre konferencije dala ostavku, zbog svrgavanja sultana. Turska je ugovorom dobila Trakiju do reke Marice. Grčkoj su ostala ostrva u Egejskom moru, sem Imbrosa i Tenedosa, zbog blizine moreuzima. Turska se odrekla svih teritorija van Anadolije.
Poseban ugovor sa Grčkom predviđao je razmenu stanovništva (1,3 miliona Grka i pola miliona Turaka). Nakon sređivanja odnosa sa pobednicama rata, preostao je samo još jedan korak učvršćenju Ataturkove vlasti – ukidanje kalifata. Velika narodna skupština ukinula je kalifat marta 1924. godine. Osmansko carstvo ugasilo se posle 640 godina. Abdulmedžid je napustio Carigrad.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ Prema nekim turskim procenama bilo je najmanje 120.000-130.000 žrtava.[25] Zapadni izvori navode 100.000 ubijenih i ranjenih,[26][27] sa ukupnim brojem od 200.000 žrtava, uzimajući u obzir 100.000 žrtava iz avgusta–septembra 1922.[28][29][30] Materijalni gubici tokom rata su isto tako bili enormni.[31]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Jelavich 1983, str. 131
- ^ The Place of the Turkish Independence War in the American Press (1918-1923) by Bülent Bilmez: "...the occupation of western Turkey by the Greek armies under the control of the Allied Powers, the discord among them was evident and publicly known. As the Italians were against this occupation from the beginning, and started "secretly" helping the Kemalists, this conflict among the Allied Powers, and the Italian support for the Kemalists were reported regularly by the American press."
- ^ „Mütareke Döneminde Mustafa Kemal Paşa-Kont Sforza Görüşmesi, Mevlüt Çelebi” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 22. 12. 2018. g. Pristupljeno 29. 8. 2019.
- ^ „Mustafa Kemal Paşa – Kont Sforza ve İtalya İlişkisi”. Arhivirano iz originala 23. 8. 2019. g. Pristupljeno 23. 8. 2019.
- ^ According to John R. Ferris, "Decisive Turkish victory in Anatolia... produced Britain's gravest strategic crisis between the 1918 Armistice and Munich, plus a seismic shift in British politics..." Erik Goldstein and Brian McKerche, Power and Stability: British Foreign Policy, 1865–1965, 2004, p. 139
- ^ A. Strahan claimed that: "The internationalisation of Constantinople and the Straits under the aegis of the League of Nations, feasible in 1919, was out of the question after the complete and decisive Turkish victory over the Greeks". A. Strahan, Contemporary Review, 1922.
- ^ Tate 2006, str. 205.
- ^ Ergün Aybars, Türkiye Cumhuriyeti tarihi I, Ege Üniversitesi Basımevi, 1984, p. 319-334
- ^ Turkish General Staff, Türk İstiklal Harbinde Batı Cephesi, Edition II, Part 2, Ankara 1999, p. 225
- ^ Celâl Erikan, Rıdvan Akın: Kurtuluş Savaşı tarihi, Türkiye İş̧ Bankası Kültür Yayınları. . 2008. str. 339. ISBN 978-9944-88-447-1 https://books.google.com/books?id=4TExAQAAIAAJ&q=%221+piyade+t%C3%BCmeni+ve+2+s%C3%BCvari+alay%C4%B1%22&dq=%221+piyade+t%C3%BCmeni+ve+2+s%C3%BCvari+alay%C4%B1%22&hl=de&sa=X&ei=i1d2Uca6N4T64QSbkoDIAQ&ved=0CDMQ6AEwAA. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ Arnold J. Toynbee/Kenneth P Kirkwood, Turkey, Benn 1926, p. 92
- ^ History of the Campaign of Minor Asia, General Staff of Army, Directorate of Army History, Athens, 1967, p. 140: on June 11 (OC) 6,159 officers, 193,994 soldiers (=200,153 men)
- ^ A. A. Pallis: Greece's Anatolian Venture - and After, Taylor & Francis, p. 56 (footnote 5).
- ^ "When Greek meets Turk; How the Conflict in Asia Minor Is Regarded on the Spot - King Constantine's View", T. Walter Williams, The New York Times, 10 September 1922.
- ^ Friedman 2012, str. 239
- ^ Charles à Court Repington: After the War, Simon Publications LLC. 2001. ISBN 978-1-931313-73-5. str. 67.
- ^ Anahide Ter Minassian: La république d'Arménie. 1918-1920 La mémoire du siècle., éditions complexe, Bruxelles. 1989. ISBN 978-2-87027-280-0. str. 220.
- ^ "British in Turkey May Be Increased", The New York Times, 19 June 1920.
- ^ Jowett, Philip (20. 7. 2015). Armies of the Greek-Turkish War 1919–22. Bloomsbury Publishing. str. 45. Pristupljeno 17. 9. 2016 — preko Google Books.
- ^ a b Fleet, Faroqhi & Kasaba 2008, str. 159
- ^ a b Sabahattin Selek: Millî mücadele - Cilt I (engl.: National Struggle - Edition I), Burçak yayınevi, 1963, page 109. (jezik: turski)
- ^ Ahmet Özdemir, Savaş esirlerinin Milli mücadeledeki yeri, Ankara University, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Edition 2, Number 6, 1990, p. 328-332
- ^ a b Σειρά Μεγάλες Μάχες: Μικρασιατική Καταστροφή (Νο 8), συλλογική εργασία, έκδοση περιοδικού Στρατιωτική Ιστορία, Εκδόσεις Περισκόπιο, Αθήνα, Νοέμβριος 2002, σελίδα 64 (jezik: grčki)
- ^ Στρατιωτική Ιστορία journal, Issue 203, December 2013, page 67
- ^ Ali Çimen, Göknur Göğebakan: Tarihi Değiştiren Savaşlar, Timaş Yayınevi. 2007. ISBN 978-975-263-486-2. str. 2. Cilt, sayfa 321
- ^ Vertigans 2003, str. 41.
- ^ Nicole Pope; Hugh Pope (2000). Turkey Unveiled: A History of Modern Turkey. Overlook Press. str. 58. ISBN 978-1-58567-096-3.
- ^ Stillwell 2003, str. 46
- ^ Dupuy, Richard Ernest; Trevor Nevitt Dupuy (1993). The Harper encyclopedia of military history: from 3500 BC to the present. HarperCollins. str. 1087. ISBN 978-0-06-270056-8.
- ^ Revue internationale d'histoire militaire - Issues 46-48, University of Michigan, 1980, page 227.
- ^ Robert W.D. Ball (2011). Gun Digest Books. str. 237. ISBN 978-1-4402-1544-5.[mrtva veza]
- ^ Tuğlacı, Pars (2004). Tarih boyunca Batı Ermenileri. Pars Yayın. str. 794. ISBN 978-975-7423-06-5.
- ^ Walker 1980, str. 310.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Stillwell, Stephen Joseph (2003). Anglo-Turkish relations in the interwar era. Edwin Mellen Press. str. 46. ISBN 978-0-7734-6776-7.
- Nicole Pope; Hugh Pope (2000). Turkey Unveiled: A History of Modern Turkey. Overlook Press. str. 58. ISBN 978-1-58567-096-3.
- Fleet, Kate; Faroqhi, Suraiya; Kasaba, Reşat (2008). The Cambridge History of Turkey. 4. Cambridge University Press. str. 159. ISBN 978-0-521-62096-3.
- Friedman, Isaiah (2012). British Miscalculations: The Rise of Muslim Nationalism, 1918-1925. Transaction Publishers. str. 239. ISBN 978-1-4128-4710-0.
- Tate, Chester Neal (2006). Governments of the world: a global guide to citizens' rights and responsibilities. Macmillan Reference USA/Thomson Gale. str. 205. ISBN 978-0-02-865815-5.
- Vertigans, Stephen (2003). Islamic Roots and Resurgence in Turkey: Understanding and Explaining the Muslim Resurgence. Greenwood Publishing Group. str. 41. ISBN 978-0-275-98051-1.
- Walker, Christopher J. (1980). Armenia, the survival of a nation. Croom Helm. str. 310.
- Jowett, Philip (20. 7. 2015). Armies of the Greek-Turkish War 1919–22. Bloomsbury Publishing. str. 45. Pristupljeno 17. 9. 2016 — preko Google Books.
- Barber, Noel (1988). Lords of the Golden Horn: From Suleiman the Magnificent to Kemal Ataturk. London: Arrow. ISBN 978-0-09-953950-6.
- Dobkin, Marjorie Housepian (1988). Smyrna: 1922 The Destruction of City. Newmark Press: New York. ISBN 978-0-966-7451-0-8.
- Jelavich, Barbara (1983). History of the Balkans: Twentieth century. Cambridge University Press. str. 131. ISBN 978-0-521-27459-3.
- Kinross, Patrick (2003). Atatürk: The Rebirth of a Nation. London: Phoenix Press. ISBN 978-1-84212-599-1. OCLC 55516821.
- Kinross, Patrick (1979). The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. New York: Morrow. ISBN 978-0-688-08093-8.
- Lengyel, Emil (1962). They Called Him Atatürk. New York: The John Day Co. OCLC 1337444.
- Mango, Andrew (2002) [1999]. Ataturk: The Biography of the Founder of Modern Turkey (Paperback izd.). Woodstock, NY: Overlook Press, Peter Mayer Publishers, Inc. ISBN 978-1-58567-334-6.
- Mango, Andrew (2004). The Turks Today. New York: The Overlook Press. ISBN 978-1-58567-615-6..
- Milton, Giles (2008). Paradise Lost: Smyrna 1922: The Destruction of Islam's City of Tolerance (Paperback izd.). London: Sceptre; Hodder & Stoughton Ltd. ISBN 978-0-340-96234-3. Pristupljeno 28. 7. 2010.
- Milton, Giles (2008). Paradise Lost: Smyrna 1922: The Destruction of a Christian City in the Islamic World. New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-01119-3.
- Pope, Nicole; Pope, Hugh (2004). Turkey Unveiled: A History of Modern Turkey. New York: The Overlook Press. ISBN 978-1-58567-581-4..
- Yapp, Malcolm (1987). The Making of the Modern Near East, 1792–1923. London; New York: Longman. ISBN 978-0-582-49380-3.
- Jozef fon Hamer, Istorija Turskog (Osmanskog) carstva 3, Zagreb, 1979.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Stock Footage - Turkish recruits muster in the war for independence after WWI. Critical Past
- Stock Footage - Turkish revolutionaries arrive by ship in Samsun, Anatolia. Critical Past
- Stock Footage - French and British troops occupy Constantinople and administer their respective enclaves. They search Turkish civilians. Critical Past
- Stock Footage - Effects of World War I. Critical Past
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
