Pređi na sadržaj

Ugo Foskolo

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ugo Foskolo
Portret Foskola (1813)
Lični podaci
Datum rođenja(1778-02-06)6. februar 1778.
Mesto rođenjaZakintos, Republika Venecija
Datum smrti10. septembar 1827.(1827-09-10) (49 god.)
Mesto smrtiLondon, Ujedinjeno Kraljevstvo
ObrazovanjeUniverzitet u Padovi
Književni rad
PeriodNeoklasicizam
Predromantizam
Najvažnija delaDei Sepolcri
Potpis

Ugo Foskolo (Zakintos,[1] 6. februar 1778 – London, 10. septembar 1827), rođen kao Nikolo Foskolo, bio je italijanski književnik i revolucionar.[2]

Posebno je upamćen po dugoj pesmi Dei Sepolcri iz 1807 .

Rani život[uredi | uredi izvor]

Foskolo je rođen na Zakintosu na Jonskim ostrvima. Njegov otac Andrea Foskolo bio je osiromašeni venecijanski plemić, a majka Dijamantina Spatis bila je Grkinja.[3][4][5][6]

Godine 1788, nakon smrti oca, koji je radio kao lekar u Spalatu (današnji Split), porodica se preselila u Veneciju, a Foskolo je završio studije koje je započeo na Dalmatinskoj gimnaziji na Univerzitetu u Padovi.[7]

Među njegovim učiteljima iz Padove bio je i opat Melkiore Čezaroti, čija je verzija Osijana bila veoma popularna u Italiji i koji je uticao na Foskolove književne ukuse; znao je i moderni i starogrčki. Njegova književna ambicija se otkrila prilikom objavljivanja tragedije Tieste 1797. — predstave koja je bila delimično uspešna.[7]

Politika i poezija[uredi | uredi izvor]

Foskolo, koji je iz nepoznatih razloga promenio svoje hrišćansko ime Nikolo u Ugo, počeo je da aktivno učestvuje u burnim političkim raspravama koje je pokrenuo pad Venecijanske Republike. Bio je istaknuti član nacionalnih komiteta, i uputio je odu Napoleonu, očekujući da će Napoleon zbaciti mletačku oligarhiju i stvoriti slobodnu republiku.[7]

Kampoformijski mir (17. oktobar 1797), prema kojem su Francuzi zaista prisilili raspad drevne Venecijanske republike, a zatim predali grad i Veneto Austrijancima (u zamenu za Austrijsku Holandiju), bio je grub šok za Foskola, ali nije sasvim uništio njegove nade. Stanje duha koje je proizveo taj šok odražava se u njegovom romanu Poslednja pisma Jakopa Ortisa (1798), koji je Encyclopædia Britannica iz 1911. opisao kao politizovaniju verziju Stradanja mladog Verteraa Johana Volfganga fon Getea.[7]

Dei Sepolcri, 1809

Priča o Foskolovom romanu, Poslednja pisma Jakopa Ortisa, imala je za osnovu događaje iz stvarnog života. Jakopo Ortis je bio prava osoba; bio je mladi student iz Padove i tamo je izvršio samoubistvo pod okolnostima sličnim onima koje je opisao Foskolo.[7]

Foskolo je, kao i mnogi njegovi savremenici, je mnogo razmišljao o samoubistvu. Katon Mlađi i mnogi klasični primeri samouništenja opisani u Plutarhovim <i id="mwWA">животима</i> privukli su maštu mladih italijanskih patriota. U slučaju Foskola, kao i u Geteovom, efekat koji je kompozicija dela proizvela na um pisca izgleda bila blagotvorna. Video je da je ideal velike nacionalne budućnosti grubo razbijen; ali nije očajavao u svojoj zemlji i fokusirao se na koncept idealnog nacionalnog pesnika.[7]

Nakon pada Venecije, Foskolo se preselio u Milano, gde je sklopio prijateljstvo sa starijim pesnikom Đuzepeom Parinijem, koga se kasnije sećao sa divljenjem i zahvalnošću.[7] U Milanu je objavio izbor od 12 soneta.

I dalje se nadajući da će njegovu zemlju osloboditi Napoleon, Foskolo se 1799. godine prijavio kao dobrovoljac u Napoleonovu gardu Napoleonove Cisalpinske republike, ranjen je kod Čenta, blizu Bolonje, i odveden kao zarobljenik u Modenu. Oslobođen je nakon što su francuske trupe zauzele Modenu. Učestvovao je u bici kod Trebije (1799) i ponovo je ranjen u odbrani opsade Đenove (1800).[8] Nakon bitke kod Marenga (1800), vratio se u Milano i tamo je dao poslednje dorade dela Ortis, objavio je prevod Kalimaha i komentare dela, započeo verziju Ilijade te je započeo svoj prevod A Sentimental Journey Through France and Italy Lorensa Sterna. Takođe je učestvovao u propalom memorandumu koji je nameravao da predstavi novi model ujedinjene italijanske vlade Napoleonu.

Godine 1804, Foskolo se vratio u vojnu službu u Napoleonove svrhe, pridružen italijanskoj diviziji Napoleonove vojske, sa sedištem u Bulonj-sur-Mer, kao deo Napoleonovih snaga za invaziju na Britaniju . Sam Foskolo je bio stacioniran u Valensijenu, gde je dobio dete sa škotskom plemkinjom, ledi Fani Emerit Hamilton, unuke 5. erla od Levena.[9][10][11]

Nakon poraza kod Trafalgara (1805) i Napoleonovog odustajanja od planova za invaziju, Foskolo se vratio u Italiju 1806. Međutim, pre nego što je napustio Francusku, Foskolo je još jednom sreo Alesandra Manconija u Parizu. U naučnim radovima su primećene veoma bliske analogije (tekstualne, metričke i biografske) između poezije Foskola i Manconija u periodu od 1801. do 1803.[12][13][14]

Godine 1807, usled Napoleonove uredbe iz 1804. kojom se zabranjuju sahrane unutar gradskih granica,[15] Foskolo je napisao Dei Sepolcri (O grobovima), što se može opisati kao njegov uzvišeni napor da u prošlosti potraži utočište od bede sadašnjosti i budućnosti.

U januaru 1809, Foskolo je postao član katedre za italijansku retoriku na Univerzitetu u Paviji. U Paviji, Foskolo je boravio u Palaci Kornacani, u kojoj su kasnije živeliKontard Ferinij, Ada Negri i Alberta Ajnštajna.[16] Njegovo inauguraciono predavanje O poreklu i dužnosti književnosti, zamišljeno je u istom duhu kao i njegovo Dei Sepolcri. Foskolo je u svom predavanju podsticao mlade sunarodnike da proučavaju književnost, ne na poslušnički način u skladu sa akademskim tradicijama, već u njihovom odnosu prema individualnom i nacionalnom životu i rastu.

Senzacija koju je izazvalo ovo predavanje odigrala je ne malu ulogu u izazivanju Napoleonove uredbe kojom je ukinuta katedra za retoriku na svim italijanskim univerzitetima pod Napoleonovom kontrolom. Ubrzo nakon toga, 1811. Foskolova tragedija Ajant predstavljena je u Milanu, sa malim uspehom; i zbog navodnih aluzija na Napoleona, bio je primoran 1812. da se preseli iz Milana u Toskanu.

Glavni rezultati njegovog boravka u Firenci bili su tragedija Ricciarda, Ode to the Graces, koja je ostala nedovršena, i završetak njegovog prevoda Sentimentalnog putovanja Lorensa Sterna, uključujući i njegove fiktivne memoare Notizia intorno a Didimo Chierico (News concerning Didymus the cleric) (1813).

Foskolo se vratio u Milano 1813, gde je boravio do povratka Austrijanaca 1815; odatle je prešao u Švajcarsku, gde je napisao izrazito satirično delo na latinskom jeziku o svojim političkim i književnim protivnicima; i konačno se vratio na obale Engleske krajem 1816.

Plava ploča na trgu Edvards u zapadnom Londonu
Njegova sada prazna grobnica u porti crkve Svetog Nikole u Čizviku

Tokom jedanaest godina koje je Foskolo proveo u Londonu, sve do smrti, uživao je svu društvenu prepoznatljivost koju su krugovi engleske prestonice mogli da pridaju strancima političkog i književnog renomea.

Njegovi doprinosi Edinburgh Review i Quarterly Review, disertacije na italijanskom o tekstu Dantea Aligijerija i Đovanija Bokača, i još više njegovih engleskih eseja o Petrarki, čija je vrednost uvećana dragocenim prevodima nekih Petrarkinih dela Barbarine Brand, pojačao je njegovu prethodnu slavu kao intelektualca. Međutim, često su ga optuživali za finansijsku nesposobnost, i na kraju je proveo vreme u dužničkom zatvoru, što je uticalo na njegov društveni položaj nakon puštanja na slobodu.

Prema History of the County of Middlesex, naučnik i biznismen Vilijam Alen je angažovao Foskola da predaje italijanski jezik u školi Kvekera.[17] Njegovo opšte držanje u društvu – kako navodi Valter Skot – nije bilo takvo da stekne i zadrži trajna prijateljstva.

Umro je u Turnham Grinu 10. septembra 1827. i sahranjen je u crkvi Svetog Nikole u Čizviku, gde njegova restaurirana grobnica ostaje do danas; govori o njemu kao o „umornom građaninu pesniku“, a netačno navodi da je bio star 50 godina. Četrdeset četiri godine nakon njegove smrti, 7. juna 1871. godine, posmrtni ostaci ekshumirani su na zahtev kralja Italije i odneti u Firencu, gde su, uz ponos, pompu i veliku nacionalnu žalost, pohranjeni pored spomenika Nikolu Makijaveliju i Vitoriju Alfijeriju, Mikelanđelu i Galileju, u crkvi Santa Kroče,[18] panteonu italijanske slave, koji je Foskolo slavio u delu Dei Sepolcri.

Istoričarka Lusi Rial primećuje da je veličanje Uga Foskola 1870-ih bilo je deo napora tadašnje italijanske vlade (uspešne u dovršenju ujedinjenja Italije, ali po cenu direktnog sukoba sa Katoličkom crkvom ) da stvoriti galeriju „sekularnih svetaca“ da se takmiče sa onima iz Crkve i probude narodna osećanja u smeru podrške novostvorenoj italijanskoj državi.[19]

Dela[uredi | uredi izvor]

Poezija[uredi | uredi izvor]

  • A Bonaparte liberatore [To Bonaparte the liberator] (1797)
  • All'amica risanata (1802)
  • Alla Musa (1803)
  • Alla sera[20] (1803)
  • A Zacinto [To Zakinthos] (1803)
  • In morte del fratello Giovanni (1803)
  • Dei Sepolcri [Of the sepulchres] (1807)

Novele[uredi | uredi izvor]

Komadi[uredi | uredi izvor]

  • Tieste (1797) [Thyestes]
  • Aiace (1811)

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Luciano Canepari. „Foscolo”. DiPI Online (na jeziku: italijanski). Pristupljeno 13. 1. 2021. 
  2. ^ „Biography at Infotube”. Arhivirano iz originala 20. 06. 2012. g. Pristupljeno 12. 03. 2024. 
  3. ^ Ugo Foscolo: An Italian in Regency England, Vincent, Eric Reginald Pearce, 1894, Cambridge University Press, p. 106
  4. ^ The Chronicles of Fleetwood House, Adam John Shirren, 1977 Pacesetter Press, p. 155
  5. ^ Introduction to Italian Poetry, Rebay, Luciano, Courier Dover Publications, p. 97
  6. ^ The Australian Library Journal, 1951 Library Association of Australia, University of Michigan, p. 179
  7. ^ a b v g d đ e  Jedna ili više prethodnih rečenica uključuje tekst iz publikacije koja je sada u javnom vlasništvu: Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Foscolo, Ugo”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski) (11 izd.). Cambridge University Press. 
  8. ^ ital. Ugo Foscolo - Enrollment in the National Guard (1799-1801)
  9. ^ ital. Ugo Foscolo - the years in France (1804-1806)
  10. ^ „Voyages in text: Ugo Foscolo - 1802-1814 - In Frances, military service in the Italian Division” (na jeziku: italijanski). Arhivirano iz originala 2013-04-22. g. Pristupljeno 2024-01-04. 
  11. ^ „Lady Mary Leslie”. Pristupljeno 2024-01-04. 
  12. ^ Pierantonio Frare, Foscolo e Manzoni – rapporti biografici e polemiche testuali, in Rivista di letteratura italiana, XVII, 1 (1999), pagg. 29–50
  13. ^ Poesie di Alessandro Manzoni prima della conversione, co note critiche di Alberto Chiari, LeMonnier, Firenze, 1932; and then in Franco Gavazzeni, Alessandro Manzoni: poesie prima della conversione, Einaudi, Torino, 1992
  14. ^ Gianmarco Gaspari,Beccaria-Foscolo<---Manzoni, Annali Manzoniani, I (1990), pagg. 197-218, also cited in Letteratura delle riforme, Sellerio, Palermo, 1990, pagg. 232-258
  15. ^ Hainsworth, Peter (2005). „Dei Sepolcri”. Oxford Companion to Italian Literature. Pristupljeno 2024-01-05. 
  16. ^ University of Pavia. „Einstein, Albert”. Museo per la Storia dell'Università di Pavia. University of Pavia. Pristupljeno 7. 1. 2023. 
  17. ^ A.P. Baggs, Diane K. Bolton and Patricia E.C. Croot, 'Stoke Newington: Education', in A History of the County of Middlesex: Volume 8, Islington and Stoke Newington Parishes, ed. T. F. T. Baker and C. R. Elrington (London, 1985), pp. 217–23. British History Online http://www.british-history.ac.uk/vch/middx/vol8/pp217-223 [accessed 28 March 2016].
  18. ^ „"Exhumation of poet Ugo Foscolo (1778-1827), on May 31, 1871, in the cemetery of Chiswick, near London. The works ended on 7 June 1871." Photograph by Caldesi & C, United Kingdom, London 1871. (Photo by Fototeca Gilardi/Getty Images)”. Getty Images. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  19. ^ Riall, Lucy (2007). Garibaldi : invention of a hero. Yale University Press. str. 4. 
  20. ^ Foscolo, Ugo. „To the Night”. Cultured.com. Pristupljeno 3. 3. 2014. 
  21. ^ First edition by Vincenzo Di Benedetto, Turin 1991.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Уго_Фосколо&oldid=27681880”