Ulav II Sveti

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ulav II Sveti
Statua Ulava II Svetog u Brunlaneskoj crkvi u Vestfoldu iz XIII veka
Lični podaci
Puno imeOlaf Haraldson
Datum rođenja995.
Mesto rođenjaRingerike, Norveška
Datum smrti29. jul 1030.(1030-07-29) (34/35 god.)
Mesto smrtiStiklestad, Norveška
Porodica
SupružnikAstrid Olofsdotter
PotomstvoMagnus Dobri, Vulfhilda od Norveške
RoditeljiHarald Grenske
Åsta Gudbrandsdatter
DinastijaLepokosi
Kralj Norveške
Period1015. - 1027.
PrethodnikSven I Rašljobradi,
Ejrik Hokonson,
Svejn Hokonson
NaslednikKnut Veliki,
Hokon Ejrikson,
Svejn Knutson (Elfgifu Nortemptonska)

Ulav II Sveti ili Ulav II Debeli [1] (norv. Olav den helige; 995 - 1030, Stiklestad) je bio norveški kralj (1015 - 1027 [2]/1030 [1]).

Bio je praunuk prvog norveškog kralja Haralda Lepokosog [2].

Njegova vladavina bila je ispunjena ratovima, najčešće protiv Švedske i Danske, kao i bunama. Na unutrašnjem planu ovo razdoblje obeležio je uspon zemljoposedničkog plemstva do vladajućeg položaja. Tada je bilo krupnih i sitnih zemljoposednika, ali su svi oni imali isti opšti položaj i bili su svi bez razlike obavezni da se odazovu kraljevom pozivu za rat [3].

Norveško carstvo[uredi | uredi izvor]

Za vreme njegove vladavine je definitivno izvršeno ujedinjenje čitave Norveške; pritom je zvanje jarla bilo sasvim ukinuto [2].

Međutim, uprkos nedostatku jedinstva, Norvežani su tada zauzimali prostrano carstvo u severnoj Evropi. Pored Norveške držali su i veliki deo Irske, Farska, Hebridska, Orknijska i Šetlandska ostrva, Island, kao i neka naselja na Grenlandu. Norveška vlast je u Irskoj bila ograničena na gradove koje su osnovali - Veksford, Voterford i Dablin. Ipak, još uvek je držao prostrano carstvo na severu Evrope [4].

Uređenje Norveške[uredi | uredi izvor]

Freska Ulava II Svetog

U norveškom se društvu feudalizam razvijao vrlo slabo. Slobodni seljaci-sopstvenici činili su tokom čitavog Srednjeg veka osnovicu socijalnog uređenja Norveške. Snaga norveške aristokratije nije se zasnivala na eksploataciji seljaštva već na radu robova, pomorskim razbojništvima i delom na trgovini. Specifičnost socijalnog uređenja Norveške odredili su delom njeni prirodni uslovi. Stanovništvo te planinske i šumske zemlje s dugačkom obalskom linijom, duboko ispresecanom fjordovima, koje je i danas krajnje retko, bilo je u srednjem veku još ređe. Bilo je vrlo malo zemlje podesne za obrađivanje, ona je u malim parcelama ležala između brda i šuma. Deo stanovništva živeo je po fjordovima, bavio se ribolovom i moreplovstvom. Iz te sredine polazili su smeoni mornari i gusari u epohi vikinga. Veći deo Norvežana bavio se zemljoradnjom i stočarstvom: Osobenosti norveških predela odredile su i osobenosti njenog agrarnog uređenja. U njoj su se sačuvali nesumnjivi tragovi prvobitnog opštinskog poretka, osobito uposedovanju šuma. Ali u isto vreme retke i razbacane parcele pogodne za obrađivanječinile su seoska naselja nemogućnim. Norveški seljaci (s malim izuzecima) stanovali su u individualnim imanjima, često razbacanim na velikom međusobnom rastojanju, pri čemu su zemljišta jednog imanja retko bila zajedno već su se obično sastojala od razbacanih komada. Ti uslovi krajnje su otežavali razvitak krupnog zemljoposeda i organizaciju vlastelinskog gazdinstva. Borba sa surovom prirodom čeličila je norveškog ribara i seljaka, razvijala u njima duh nezavisnosti i volju da se suprotstave svim pokušajima lišavanja slobode [1].

Pokrštavanje i feudalizacija[uredi | uredi izvor]

Norveška 1020. godine

Neznatna su naša znanja preko kojih su hrišćanska vera, institucije rimokatoličke crkve i feudalizam preneseni u skandinavske zemlje. Međutim vitalnu ulogu prilikom širenja civilizacije rimskohrišćanske Evrope imao je jedan ogranak skandinavskih naroda - Normana iz Normandije. Može se reći da je najveća samostalna sila pri širenju teritorije kojom je papstvo stvarno upravljalo bila normanska feudalna klasa [5].

Postojanje patrijarhalnog ropstva kod Norvežana doprinelo je obrazovanju rodovske aristokratije. U Norveškoj se zapažaju i prvi koraci feudalizma koji su nam poznati iz istorije drugih zemalja. Ali napred pobrojeni uslovi zadržavali su u Norveškoj proces feudalizacije. Za vreme njegove vladavine završeno je pokrštavanje Norveške, koje je naišlo na jak otpor naroda [1].

Sva je prilika da je za njega svrha odbacivanja paganstva bila toliko politička koliko i verska. Smatrao je naime, da je crkvena organizacija potrebna jednoj valjanoj državi [3].

Norveški feudalizam[uredi | uredi izvor]

Novčić Ulava II Svetog

Međutim, ukupno gledano, izgleda da feudalni sistem nije bio dominantan u Norveškoj. Tamo su postojali plemići koji su držali feude, ali je plemstvo kao celina svoju moć crplo iz alodijalnih zemalja. Vojna služba koju su plemići bili dužni da vrše i upotreba stranih titula kao što je baron, vitez i štitonoša, pružili su lažnu feudalnu predstavu društva koje u suštini to nije bilo. Odsustvo vlasteoskog sistema bilo je još upadljivije. Feudalci i plemići nisu imali pravo suđenja, osima ako se ne bi desilo da drže kao feud neku službu u kraljevskoj upravi; ipak pravo suđenja bilo je priznato kao javna služba tako da nije bilo vezano sa posedovanje zemlje. Mada je crkva, zajedno sa plemstvom, uživala pravo poreskog imuniteta, prelatski posedi nisu imali status feuda [5].

Porodično stablo[uredi | uredi izvor]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Harald Lepokosi
 
 
 
 
 
 
 
8. Bjørn Farmann
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Svanhild
 
 
 
 
 
 
 
4. Gudrød Bjørnsson
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Harald Grenske
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. Ulav II Sveti
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. Gudbrand Kula
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Åsta Gudbrandsdatter
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 324.
  2. ^ a b v Udaljcov, Kosminski & Vajnštajn 1950, str. 107.
  3. ^ a b Pejnter 1997, str. 219.
  4. ^ Pejnter 1997, str. 218.
  5. ^ a b Pejnter 1997, str. 220.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Udaljcov, A. D.; Kosminski, J. A.; Vajnštajn, O. L. (1950). Istorija srednjeg veka. Beograd. 
  • Pejnter, Sidni (1997). Istorija srednjeg veka (284-1500). Beograd: Clio. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Ulav II Sveti na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Улав_II_Свети&oldid=27672789”