Francuski revolucionarni ratovi: Kampanja 1799.

Godina 1799. je osma godina Francuskih revolucionarnih ratova.

Porazi Francuske republike[uredi | uredi izvor]

Dana 1. marta 1799. godine bez objave rata francuska Dunavska armija je prešla Rajnu kod Kela i Bazela, ali je potučena od nadmoćnije austrijske vojske kod Ostraha. Drugi poraz nastupio je kod Štokaha prilikom povlačenja.

U Italiji je Bartelemi Šerer pretrpeo poraz u bici kod Manjana od austrijskog generala Kraja. Tada je iz Rusije stigao general Aleksandar Suvorov i preuzeo komandu nad vojskom Saveznika. U bici kod Trebije (18/19. jun) Suvorov je potukao francuskog komandanta Makdonalda. Posle još jedne pobede (Bitka kod Nove Ligure od 15. avgusta) Suvorov je krenuo Alpa u Švajcarsku.

U Švajcarskoj, francuski komandant Masena je potukao Ruse pod komandom Aleksandra Mihailoviča Korsakova i Austrijance pod komandom Hoceom od Ciriha 25. septembra. Suvorov je odneo pobedu kod Svetog Gotharda i 25. septembra stigao u dolinu Urzerentala. On se, bez hrane, municije i pomoći saveznika, probijao kroz snežne i ledene prevoje, a Francuzi su bezuspešno pokušavali da ga uspore.

Francuzi su odneli pobede u Holandiji, ali u Napulju i Siciliji su izbili ustanci i rojalisti su se vratili na vlast.

Državni udar i kraj Prve francuske republike[uredi | uredi izvor]

Zbog francuskih poraza u borbama protiv Druge koalicije, u državi je došlo do neraspoloženja naroda prema Direktorijumu što je iskoristio Napoleon Bonaparta da izvrši državni udar 18/19. brimera i uvede konzulat u Francuskoj. Svu vlast u zemlji tada je Napoleon držao u svojim rukama.

Na moru[uredi | uredi izvor]

Nakon formiranja Druge koalicije, Britanci su uz pomoć Rusa zarobili gotovo celu holandsku flotu (Bitka kod Den Heldera).

Iste godine, Britanci su zauzeli Menorku, opseli Maltu, a rusko-turska flota je zauzela Jonska ostrva. 16. jula, tursko-britanska flota je zauzela Abukir.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

Vojna enciklopedija, tom 3 (87—101)

Francuska revolucija

Značajni događaji po godinama
1788.	Dan crepova (7. jun 1788.) Skupština u Vizilu (21. jul 1788.)
1789.	Šta je treći stalež? (januar 1789.) Revelionova pobuna (28. april 1789.) Skupština staleža (5. maj 1789.) Narodna skupština (17. jun – 9. jul 1790.) Teniska zakletva (20. jun 1789.) Nacionalna ustavotvorna skupština (9. jul – 30. septembar 1791.) Pad Bastilje (14. jul 1789.) Veliki strah (20. jul – 5. avgust 1789.) Ukidanje feudalizma (4-11. avgust 1789.) Deklaracija o pravima čoveka i građanina (27. avgust 1789.) Marš na Versaj (5. oktobar 1789.)
1790.	Građanski ustav sveštenstva (12. jul 1790.)
1791.	Beg do Varena (20–21. jun 1791.) Masakr na Marsovim poljima (17. jul 1791.) Pilnicka deklaracija (27. avgust 1791.) Ustav (3. septembar 1791.) Zakonodavna skupština (1. oktobar 1791. – septembar 1792.)
1792.	Francuska objava rata (20. april 1792.) Braunšvajgški manifest (25. jul 1792.) Pariska komuna (jun 1792.) 10. avgust (10. avgust 1792.) Septembarski masakri (septembar 1792.) Nacionalni konvent (20 septembar 1792 – 26. oktobar 1795.) Proglašenje republike (22. septembar 1792.)
1793.	Pogubljenje Luja XVI (21. januar 1793.) Revolucionarni sud (9. mart 1793. – 31. maj 1795.) Jakobinska diktatura (27. jun 1793. – 27. jul 1794.) Komitet javnog spasa Komitet javne bezbednosti Pad žirondinaca (2. jun 1793.) Ubistvo Žan Pola Mare (13. jul 1793.) Zakon o sumnjivima (17. septembar 1793.) Pogubljenje Marije Antoanete (16. oktobar 1793.) Dehristijanizacija (tokom cele godine)
1794.	Danton i Dimulen pogubljeni na giljotini (5. april 1794.) Zakon 22. prerijala (10. jun 1794.) Termidorska reakcija (27. jul 1794.) Robespjer giljotiniran (28. jul 1794.) Beli teror (kraj 1794.) Zatvaranje jakobinskog kluba (11. novembar 1794.)
1795.	Francuski ustav (1795) (22. avgust 1795.) Zavera jednakih (novembar 1795.) Francuski direktorijum (1795–99) Savjet pet stotina Savet starijih
1797.	Državni udar 18. fruktidora (4. septembar 1797.) Drugi kongres u Raštatu (decembar 1797.)
1799.	Državni udar 30. prerijala (18. jun 1799.) Državni udar 18. brimera (9. novembar 1799.) Francuski ustav (1799) (24. decembar 1799.) Konzulat

Revolucionarne kampanje
1792.	Verden Tionvil Valmi Rojalističke pobune Šuani Vandeja Dofina Opsada Majnca Žampes
1793.	Prva koalicija Opsada Tulona (18. septembar – 18. decembar 1793.) Pobuna u Vandeji Bitka kod Nervindena) Bitka kod Famarsa (23. maj 1793.) Zauzeće San Pjetra i San Antioha (25. maj 1793.) Bitka kod Kajzerslateurna Opsada Majnca Bitka kod Vatinja Bitka kod Hondšuta Opsada Belegarda Bitka kod Pejrestorta Bitka kod Visemburga (13. oktobar 1793.) Bitka kod Truilja Druga bitka kod Visemburga (1793) (26–27. decembar 1793.)
1794.	Bitka kod Bulua (30. april – 1. maj 1794.) Bitka kod Turnea (22. maj 1794) Bitka kod Flerija (26. jun 1794.) Šuani Bitka kod Turkoana (18. maj 1794.) Bitka kod Aldenhofena (2. oktobar 1794.)
1795.	Bazelski mir
1796.	Bitka kod Lonata (3–4. avgust 1796.) Bitka kod Kastiljona (5. avgust 1796.) Bitka kod Tiningena Bitka kod Nereshajma (11. avgust 1796.) Bitka kod Amberga (24. avgust 1796.) Bitka kod Vircburga (3. septembar 1796.) Bitka kod Rovereta (4. septembar 1796.) Prva bitka kod Basana (8. septembar 1796.) Bitka kod Emendingena (19. oktobar 1796.) Bitka kod Šlingena (26. oktobar 1796.) Druga bitka kod Basana (6. novembar 1796.) Bitka kod Kalijana (6–7. novembar 1796.) Bitka kod Arkole (15–17. novembar 1796.) Irska ekspedicija (decembar 1796.)
1797.	Akcija 13. januara 1797. (13. januar 1797.) Bitka kod Rivolija (14–15. januar 1797.) Akcija 25. januara 1797. (25. januar 1797.) Mir u Leobenu (17. april 1797.) Bitka kod Nojvida (18 april 1797.) Kampoformijski mir (17. oktobar 1797.)
1798.	Francuska invazija na Švajcarsku (28. januar – 17. maj 1798.) Napoleonova invazija na Egipat i Siriju (1798–1801) Irski ustanak (23. maj – 23. septembar 1798.) Kvazi rat (1798–1800) Seljački ustanak (12. oktobar – 5. decembar 1798.)
1799.	Druga koalicija (1798–1802) Opsada Akre (20. mart – 21. maj 1799.) Bitka kod Ostraha (20–21. mart 1799.) Bitka kod Štokaha (25. mart 1799.) Bitka kod Manjana (5. april 1799.) Bitka kod Kasana (27. april 1799.) Prva bitka kod Ciriha (4–7. jun 1799.) Bitka kod Trebije (19. jun 1799.) Bitka kod Novog (15. avgust 1799.) Druga bitka kod Ciriha (25–26. septembar 1799.)
1800.	Bitka kod Marenga (14. jun 1800.) Bitka kod Hoenlindena (3. decembar 1800.) Liga oružane neutralnosti (1800–02)
1801.	Linevilski mir (9. februar 1801.) Firentinski mir (18. mart 1801.) Bitka kod Algesirasa (8. jul 1801.)
1802.	Amijenski mir (25. mart 1802.)

Vojskovođe

Francuska vojska

Francuska mornarica

Šarl Aleksandar Lino

Koalicije

Austrija	Jozef Alvinci Nadvojvoda Karlo od Austrije Fransoa Klerfo Karl Alojz Firstenberg Fridrih Hoce Fridrih Adolf Kalkrut Pol Kraj Šarl Eugen od Lambeša Maksimilijan Latur Karl Mak Rudolf Riter fon Oto Karl Filip Sebotendorf Dagobert Vurmzer
Velika Britanija	Ralf Aberkrombi Džejms Saumarez Edvard Pelev Fridrih od Jorka i Albanija
Nizozemska	Vilijam V Oranski
Pruska	Karlo Vilijam Ferdinand od Braušvajga Fridrih Hoenloe-Ingelfingen
Rusija	Aleksandar Korsakov Aleksandar Suvorov
Španija	Antonio Rikardos

Ostali učesnici Revolucije
Društvo 1789.	Žan Silven Baji Markiz de Lafajet Fransoa Liankurt Isak Rene Gaj le Šapelje Onore Mirabo Žozef Sijes Šarl Moris de Taleran Markiz de Kondorse
Fejantinci i monarhisti	Madam de Lambal Madam de Bari Etjen Šarl Brijen Šarl Aleksandar Kalon Fransoa Rene de Šatobrijan Žan Šuan Grejs Eliot Arnold II de la Port Žak Neker Fransoa Marija Bartelemi Giljem Dima Antoan Barnav Markiz de Lafajet Aleksandar Lamet Šarl Lamet Andre Šenije Žan Rebel Kamil Žurdan Gospođa de Stal Fransoa Anglas Žan Šarl Pišegri Pjer Pol Rojer-Kolar
Žirondinci	Žak Pjer Briso Žan Maria Rolan, vikont de la Platijer Madam Rolan Anri Grigor Etjen Klavijer Markiz de Kondorse Šarlota Korde Žan Batist Trilhar Pjer Veržino Bertran Barer Žerom Petjon de Vilnev Žan Debri Olimpija de Guž Žan Batist Linde Luj Marija de Lavereljer-Lepo
Ravnica	Žozef Sijes Žan Žak Kambaseres Šarl Fransoa Lebrun Lazar Karno Filip Egalite Luj Filip I Onore Mirabo Antoan Kristof Merlin Žan Žozef Munije Pjer Samjuel du Pont de Nemur Fransoa de Neufšato
Montanjari	Maksimilijan Robespjer Žorž Danton Žan Pol Mara Kamij Dimulen Luj Antoan de Sen-Žist Pol Baras Luj Filip I Žak-Luj David Markiz de Sad Žorž Kuton Rože-Diko Žan Maria Kolo Žan Anri Vulan Filip Antoan Merlin de Dui Antoan Tinvil Filip Le Bas Žan Pjer Amar Pjer Luj Prije Žilber Rom Žan Bon Sen-Andre Žan-Lambert Talijen Antoan Kristof Saliseti
Ebertovci i Besni	Žak Eber Žak Nikolas Biljo-Varen Pjer Gaspar Šamet Šarl Filip Ronsin Antoan Fransoa Momoro Fransoa Nikolas Vinsent Fransoa Šabot Žan Batist Noel Bušot Žan Batist Žozef Gobel Fransoa Anriot Žak Ru Stanislav Maria Melard Žan Fransoa Varle Teofil Leklerk Klair Lakomb Paulin Leon Grah Babef Silven Marešal
ostali	Šarl X Luj XVI Luj XVII Luj XVIII Luj Antoan, vojvoda od Angulema Luj Anri, knez Kondea Luj Žozef, knez Kondea Marija Antoaneta Napoleon Bonaparta Lisjen Bonaparta Žozef Bonaparta Žozef Feš Žozefina de Boarne Žoašen Mira Žan Silven Baji Žak Šamon Šarl Moris de Taleran Tereza Talijen Žan Batist Targe Katarina Teon Ličnosti Francuske revolucije

Mislioci
Pjer Bomarše Edmund Berk Anaharsis Kluts Šarl-Ogisten de Kulon Pjer Klod Fransoa Duno Deni Didro Bendžamin Frenklin Tomas Džeferson Antoan Lavoazje Monteskje Tomas Pejn Žan Žak Ruso Žozef Sijes Volter Meri Vulstonkraft

Kulturni uticaj
Marseljeza Francuska trobojka Sloboda, jednakost, bratstvo Marijana (simbol) Asignat Dan Bastilje Panteon (Pariz) Francuski revolucionarni kalendar Kult Vrhovnog bića Kult Razuma Hram Razuma Sankiloti Metarski sistem Frigijska kapa Žene u Francuskoj revoluciji Istoriografija Francuske revolucije